Detox

Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.

[advice]

Het doel van detoxen is het opruimen van stagnaties en verslakking in je lichaam. Hierdoor kun je meer ruimte creëren voor jezelf, en krijg je veerkracht voor de uitdagingen van het leven. Daarnaast verbetert het evenwicht in je gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk. Verkeerde voeding is een belangrijke oorzaak van het ontstaan van disbalans in je lichaam. Andere factoren zoals slechte spijsvertering, overmatige stress, onvoldoende zuurstof, stagnaties en nog andere factoren spelen een rol bij het ontstaan van disbalans in je lichaam. De lever moet harder werken om detoxificatie mogelijk te maken. In dit bulletin wordt uitgelegd wat de rol is van de lever en op welke manier de lever ons helpt om gezond te blijven.

Start nu met e-learning en ontvang tot wel 27.5% korting! E-learning

Bekijk e-learning

Ontstaan van disbalans

Verslakkingen en stagnaties die leiden tot disbalans in het lichaam ontstaan door afvalstoffen zoals bijvoorbeeld toxinen en stressoren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten verstoringen: Exogene verstoringen zoals bijvoorbeeld chemische stoffen, zware metalen, medicijnen, toxinen van micro organismen, trauma, straling en voeding. Daarnaast zijn er endogene factoren zoals: onvolledige vertering en ontgifting, pH veranderingen, belemmerde uitscheiding (chronische obstipatie) en emotionele / mentale stressoren.

Exogene verstoringen

Exogene verstoringen zijn verstoringen die van buitenaf komen. Alles wat mensen produceren, smeren, inademen en innemen komt uiteindelijk via onze leefomgeving (via voedsel, water en lucht) weer bij ons terug. Door onze huidige leefomstandigheden vervuilt onze leefomgeving in snel tempo en zien we chronische ziekten in rap tempo toenemen. Een belangrijke oorzaak is de toename van de zogenaamde Endocrine Disrupting Chemicals (EDC”s). Deze hormoon verstorende chemicaliën zijn veel aanwezig in onze huidige leefomgeving. Deze EDC’s zijn te vinden in pesticiden en meststoffen die in de landbouwindustrie gebruikt worden, vlamvertragers die op onze meubels en tapijt gesprayd dienen te worden (door overheid bepaald), plastic waarin we ons eten verpakken en bewaren, maar ook in medicijnen. Daarnaast zijn EDC’s ook te vinden in voedsel, water, cosmetica, verzorgingsproducten, schoonmaakmiddelen, anti-aanbaklagen, verf en kleding. EDC’s kunnen worden aangetoond in bloed en urine van mensen. Bisphenol A (BPA) kan bijvoorbeeld worden gemeten in het bloed. Er komen steeds meer onderzoeken die aantonen dat er een relatie is tussen het gebruik van EDC’s en ziektes zoals borstkanker, infertiliteit, diabetes en schildklierproblemen. Andere gezondheidseffecten van EDC’s kunnen zijn vruchtbaarheidsproblemen, verstoord metabolisme, botstofwisselingsproblemen, verstoringen in de neurocognitieve ontwikkeling en problemen met het immuunsysteem.

Endogene verstoringen

Endogene verstoringen zijn verstoringen die in het lichaam zelf ontstaan. Afvalstoffen ontstaan door een onjuiste verhouding tussen vertering en voedingsaanbod (te veel eten). Daarnaast zorgen verkeerde voedings- en eetgewoonten tot ophoping van afvalstoffen o.a in de darm. De endogene verstoringen ontstaan vaak door slechte (eet)gewoontes. Onder slechte (eet)gewoontes wordt verstaan te veel of te weinig eten, te weinig water drinken, te snel eten / niet goed kauwen, verkeerde voeding zoals junkfood, bewerkt voedsel en teveel vet en suiker. Hierdoor kan een verstoord verzadigingsgevoel ontstaan waardoor steeds meer gegeten wordt. Maar ook door factoren zoals stress en te weinig beweging of slaap. Daarnaast is een goede vertering essentieel. Verteren is het verkleinen van voedsel tot een afmeting die vervolgens opgenomen kan worden voor gebruik in cellen. Voor een deugdelijke vertering is goed kauwen en dus ook een goed gebit belangrijk. Het optimaal functioneren van het spijsverteringssysteem met de benodigde aanmaak van enzymen bij een goede pH waarde is essentieel. Daarnaast moet de darmflora gezond zijn en natuurlijk moet ook de lever goed werken. De oorzaak van endogene toxines ligt in de vertering, dit geldt ook voor emotionele / mentale afvalstoffen.

“Glutathion is de moeder van alle anti-oxidanten”

Leverdetoxificatie

De lever is het belangrijkste orgaan voor een juiste ontgifting. Door leverdetoxificatie worden vetoplosbare toxische stoffen omgezet naar een wateroplosbare vorm die kan worden uitgescheiden. De leverdetoxificatie vindt plaats in 3 fases. Fase 1 is Hydroxylering, daarna is er een tussenfase waarin de zeer reactieve deeltjes worden afgevangen. Daarna is fase 2 aan de beurt; ook wel de Conjugering genoemd.

Fase 1 Hydroxylering

Het cytochroom P450 enzymsysteem zorgt voor het onschadelijk maken van toxines door middel van diverse enzymatische processen. De beschikbaarheid van het aantal P450 enzymen hangt af van de vloeibaarheid van de celmembranen, deze is weer afhankelijk van de aanwezigheid van voldoende Omega 3. De P450 enzymen zijn wat betreft hun aanmaak afhankelijk van mineralen, glutathion, de BCCA (Isoleucine, Leucine en Valine) en verschillende vitaminen B zoals Vitamine B2, B3, B6, B11 (foliumzuur) en B12.

In fase 1 worden toxinen zoals drugs, geneesmiddelen, pesticiden, vetzuren en zware metalen onschadelijk gemaakt, maar ook afbraakproducten van lichaamseigen stoffen zoals hormonen en histamine worden in fase 1 onschadelijk gemaakt. In fase 1 wordt een deel van de stoffen helemaal onschadelijk gemaakt. Een ander deel wordt voorbereid om in fase 2 verder verwerkt te worden.

Tussenfase

De tussenfase wordt ook wel de antioxidantenfase genoemd. In deze fase worden de vrij radicalen die vrijkomen bij fase 1 afgevangen. Wanneer door verschillende redenen er in fase 1 onvoldoende ontgift kan worden ontstaan er meer vrije radicalen. In deze fase kunnen antioxidanten, beschermende nutriënten en plantenextracten helpen om de tussenfase goed te laten verlopen. Stoffen die hierbij kunnen helpen zijn: Glutathion, de vitamines A, C, E en de mineralen selenium, koper, zink, methaan en mangaan. Ook de plantenextracten zoals Mariadistel en Curcuma staan bekend om hun goede werking als antioxidant. Dit geldt ook voor Q10 en alfa-liponzuur. Uit onderzoek is ook gebleken dat Thiolen (knoflook, uien, radijs, paksoi, Chinese kool) helpen om de antioxidanten fase vlot te laten verlopen.

Fase 2

In fase 2 wordt door middel van een aantal chemische transformaties de al omgezette gifstoffen uit de fase 1 verder wateroplosbaar gemaakt. Dit gebeurt in iedere transformatie met behulp van een aantal gespecialiseerde enzymen. Iedere chemische transformatie heeft zijn eigen taak. In onderstaand overzicht kun je zien in welk proces welke stoffen worden afgebroken en welke hulpstoffen hiervoor nodig zijn.

Fase 2 tabel Chemische reacties

Helaas zijn er ook stoffen die niet helemaal afgebroken kunnen worden in fase 1 en fase 2. Deze stoffen worden door de lever ingekapseld in vet en opgeslagen in het vetweefsel. Het is van belang dat fase 1 en fase 2 zoveel mogelijk gelijk lopen. Wanneer dit niet het geval is dan ontstaat er een teveel aan toxines en raakt de lever overbelast; dit heeft dan als gevolg dat het lichaam oxidatieve stress krijgt, hierdoor ontstaan er veel vrije radicalen die op hun beurt zorgen voor gezondheidsproblemen. Deze gezondheidsproblemen worden in het reguliere circuit vaak opgelost met medicatie die op hun beurt weer een beroep doen op de lever (fase 2 ontgifting) om afgebroken te worden. Hierdoor ontstaat er een vicieuze cirkel met allerlei moeilijkheden met de gezondheidstoestand. Het is dan ook van belang om de lever te ontlasten en van de juiste voedingsstoffen te voorzien. Vaak ziet men wanneer de detoxificatie van de lever beter verloopt dat de gezondheidsproblemen ook worden opgelost.

Verbetering Leverdetoxificatie

Er zijn een aantal factoren die kunnen helpen om de leverdetoxificatie te verbeteren. Ten eerste is het cruciaal om een goede spijsvertering en een goede stoelgang te hebben. Ook een goede vetzuurbalans en zuurbase evenwicht zijn noodzakelijk. Daarnaast dienen voldoende antioxidanten en andere cofactoren aanwezig te zijn voor het detoxificatieproces. Vele van deze cofactoren kunnen uit voeding worden gehaald door het lichaam. Wanneer er echter te weinig voedingsstoffen aanwezig zijn kunnen deze worden aangevuld met supplementen. Daarnaast zijn er een aantal kruiden en andere voedingsstoffen die de leverontgifting kunnen ondersteunen. Als laatste is natuurlijk van belang dat de afvoerende organen zoals lymfe en nieren hun werk goed doen.

Spijsvertering en stoelgang

De belangrijkste factor voor een goede spijsvertering is natuurlijk goede voeding, alles wat er niet in gaat hoeft er namelijk ook niet uit! Voedselvertering is het verkleinen van brokken voedsel tot afmetingen, die verder verteerd en vervolgens opgenomen kunnen worden voor gebruik door cellen. De spijsvertering begint bij goed kauwen. Wanneer het voedsel wordt gekauwd worden de spijsverteringsenzymen (koolhydraten) geactiveerd die zich in het speeksel bevinden. Daarnaast het van belang dat het spijsverteringssysteem intact is en dus optimaal werkt. De pancreas speelt hierin een cruciale rol. De productie van de nodige enzymen is voornamelijk afhankelijk van voldoende B-vitaminen en magnesium. Ook de juiste zuurgraad (pH) is van belang voor het beschikbaar maken van voldoende enzymen om de spijsvertering optimaal te laten verlopen.

Ook de darmflora moet optimaal functioneren. Wanneer de darmflora niet optimaal functioneert kan de darmwand beschadigd raken of zelfs kapot gaan. Hierdoor kunnen er allerlei problemen ontstaan zoals allergieën, eczeem en darmproblemen. Ook de leverdetoxificatie zal meer belast gaan worden omdat er allerlei stoffen, die er niet thuis horen, in de bloedbaan terechtkomen en via de lever afgebroken dienen te worden. Probiotica kan worden gegeven om de dysbiose in de darm op te lossen. Er is veel onderzoek gedaan naar de effecten van Probiotica en het beste is om een Probiotica te gebruiken die maagbestendig en galzuurbestendig is. Een combinatie met Prebiotica verhoogt de werking van de Probiotica.

Vetzuurbalans

Voor het optimaal functioneren van het CYP450 Enzymsysteem is de vloeibaarheid van het celmembraan noodzakelijk. Uit onderzoek is gebleken dat Omega 3 de vloeibaarheid van celmembraan verbetert. Omega 3-vetzuren (voornamelijk DHA) worden ingebouwd in de fosfolipiden in het celmembraan, hierdoor wordt de vloeibaarheid van het celmembraan verbeterd. In visolie zit veel omega 3 maar ook in andere oliën zoals Hennepolie en krill olie is veel Omega 3 te vinden.

Zuur base balans

Bij het ontgiften hoort ook het in evenwicht houden van de zuur-base balans. We kunnen het zuur-base evenwicht optimaliseren met het eten van zo veel mogelijk basevormende voeding zoals groenten en fruit en het beperken van de hoeveelheid zuurvormend voedsel. Daarnaast is het van belang om voldoende water en kruidenthee te drinken. Vlees, vis gevogelte, wild, ei, soja (producten) zijn de zuurvormende producten. Groente en fruit zijn sterk basenvormend voedsel. Voedingstoffen zoals bijvoorbeeld alfalfa, gerstegras en tarwegras zijn de meest basenvormende voedingsmiddelen die wij kennen.

Antioxidanten

Antioxidanten worden ingezet om de schade door vrije radicalen te beperken of onschadelijk te maken en spelen een belangrijke rol in alle fasen van de leverdetoxificatie. De allerbelangrijkste antioxidant is Glutathion. Glutathion is de krachtigste endogene vrije radicalen vanger en heeft de mogelijkheid om veel soorten vrije radicalen onschadelijk te maken. Glutathion is in staat om geoxideerde vormen via de antioxidantencascade de geoxideerde vormen van vitamine C en vitamine E weer te reduceren waardoor ze weer actief kunnen worden als antioxidant. Glutathion maakt andere antioxidanten daarmee weer geschikt voor hergebruik. Glutathion wordt gevormd door de aminozuren glutamine, cysteïne en glycerine. Wanneer de behoefte aan glutathion verhoogd is, door bijvoorbeeld veel oxidatieve stress, slechte voeding of andere factoren die de lever overbelasten, kan het probleem ontstaan dat er te weinig glutathion kan worden aangemaakt. Hierdoor schiet de lever tekort in zijn ontgiftende functie. Glutathion komt wel voor in groente en fruit en vlees maar de opname van Glutathion als voeding of supplement is een probleem, omdat de inname van glutathion inactief wordt door de peptidase in de darmen. Uit onderzoek is echter gebleken dat de inname van een tablet waarbij een acetylgroep is gekoppeld, zoals bijvoorbeeld S-Acetyl-L-Glutathion, de opname wel plaatsvindt .

Ook Curcuma staat bekend om zijn werking als super antioxidant, daarnaast zijn tarwegras, groene thee, vitamine C en vitamine E sterke antioxidanten. Rode vruchten, acerola bessen, OPC druivenpit extract bevatten anthocyanen, deze groep stoffen staan bekend om hun sterke antioxidant werking (ORAC).

Cofactoren Leverdetoxificatie

Er zijn bij de leverdetoxificatie heel veel hulpstoffen (cofactoren) nodig om de fasen van de leverdetoxificatie goed te laten verlopen. In onderstaand schema zijn deze stoffen weergegeven.

De meeste van deze cofactoren zijn beschikbaar uit voeding. Wanneer deze stoffen onvoldoende beschikbaar zijn dan kan er gebruik gemaakt worden van een goed multivitaminen en mineralen complex om deze nutriënten tekorten op te lossen. Een goede Multi bestaat uit mineralen, spoorelementen zoals selenium en koper, B vitamines, kruiden en aminozuren. Het is belangrijk om een supplement te kiezen dat orthomoleculair is samengesteld met de juiste doseringen en waarin de vormen worden aangeboden die het best door het lichaam worden opgenomen.

Er zijn verschillende vormen van vitamine B12 een bekende vorm is Cyanocobalamine dit wordt in het lichaam afgebroken tot fysiologische vormen methylcobalamine en adenosylcobalamine. De cyanide (giftig) blijft in kleine hoeveelheden achter. Het is dan minder belastend voor het lichaam om methylcobalamine en adenosylcobalamine te gebruiken. Deze zijn beide biologisch actief en hoeven niet meer te worden omgezet. Methylcobalamine wordt aangetroffen in het bloedplasma, het cerebrospinaal vocht en het cytosol van de cellen. Het draagt bij aan het goed functioneren van het perifere zenuwstelsel, ruggenmerg en hersenen, immuunsysteem en het op peil houden van het homocysteïne gehalte in het bloed. Adenosylcobalamine overheerst in weefselcellen en de mitochondriën. Het levert energie en speelt een rol in afbraak van koolhydraten en vetten.

Fases tabel

Glutathion

Glutathion is de belangrijkste lichaamseigen stof die het lichaam inzet om gifstoffen onschadelijk te maken. In principe kan het lichaam zelf glutathion aanmaken uit de componenten waaruit het is opgebouwd, namelijk de aminozuren cysteïne, glutamine en glycine. De combinatie stress en ongezonde voeding of ziekte kan ervoor zorgen dat het lichaam niet meer in staat is om voldoende hoeveelheden glutathion te produceren. Deze glutathion deficiëntie leidt tot cel beschadiging en het verlies van het vermogen om optimaal te functioneren. Onze energie daalt en ontsteking komt vaker voor. De vier belangrijkste functies van glutathion zijn detoxificatie, anti-oxidatie, immuunmodulerend en DNA beschermend.

Glutathion bindt zich aan vetoplosbare toxines, zoals zware metalen, oplosmiddelen, pesticiden en maken deze in wateroplosbaar, zodat ze via urine kunnen worden uitgescheiden (Fase II, Leverdetox). De lever is de grootste glutathion reservoir en beschermt op zijn beurt ook de leverfunctie zelf.

Glutathion is de krachtigste endogene vrije radicalen vanger en is het enige anti-oxidant die voortdurend regenereert om zelf weer vrije radicalen te neutraliseren. Glutathion draagt ook bij aan het hergebruiken van andere anti-oxidanten die geoxideerd zijn geraakt, zoals vitamine C, vitamine E, alfa-liponzuur en coënzym Q10 waardoor de capaciteit van het anti-oxidantensysteem sterk wordt vergroot.

Glutathion versterkt ook het immuunsysteem door de reproductie en activering van lymfocyten, en is betrokken bij bijna alle eigen genezing en beschermingsmaatregelen van het lichaam. Een gezond immuunsysteem is afhankelijk van glutathion. De snelheid van de aanmaak van lymfocyten bij contact met een ziekteverwekker, en ook de aanmaak van Interleukines en antilichamen wordt mede mogelijk gemaakt door de voorraad beschikbare glutathion. Deskundigen zijn het erover eens dat bijna alle functies aandoeningen en ziekten beginnen met een ontsteking op cellulair niveau. Glutathion bezit krachtige anti-inflammatoire eigenschappen rechtstreeks in cellen en bevordert een goede gezondheid.

Wanneer het gehalte aan glutathion voldoende aanwezig is worden onze celkernen en het DNA beschermd. Glutathion beschermt alle celactiviteit en zorgt voor een optimale werking van de cellen en dus de gezondheid van het lichaam als geheel.

De gereduceerde vorm heeft een beschermende werking, echter wordt deze GSH vorm bij orale toediening met voedingssupplementen niet goed opgenomen. Conventioneel gereduceerd glutathion wordt grotendeels vernietigd in het maagdarmkanaal, waardoor een zeer hoge dosis moet worden genomen voor een klein beetje resultaat. Met de S-Acetyl-L-Glutathion, hebben wetenschappers nu de eerste stabiele vorm van glutathion ontwikkeld. De vorm van S-Acetyl-L-Glutathion wordt wel goed opgenomen en blijft in het maag-darmkanaal stabiel. Met dit voedingssupplement valt veel resultaat te bereiken in het ontgiftingsproces.

Kruiden die de lever ondersteunen

Naast de bovengenoemde cofactoren zijn ook een aantal voedingsstoffen en kruiden bekend die eigenschappen bezitten om de lever te helpen met de detoxificatie. Mariadistel ook wel Silybum Marianum genoemd is een kruid waarvan bekend is dat het veel invloed heeft op de werking van de lever. Uit onderzoek is gebleken dat Mariadistel in staat is om de externe laag van de levercellen te wijzigen met als gevolg dat de aanwezige giftige stoffen de levercellen niet meer binnen kunnen dringen. Daarnaast bevordert Mariadistel de aanmaak van nieuwe levercellen en neutraliseert het allerlei gifstoffen zowel endogeen als exogeen. Mariadistel wordt vaak ingezet om leververvetting te voorkomen na narcose, alcohol en overmatige medicatie.

Een andere voedingsstof die veel hulp bij leverontgifting heeft is artisjok met de werkzame stof cynarine. Cynarine bevordert de productie en afbraak van gal, en werkt vocht afdrijvend. Daarnaast stimuleert artisjok de spijsvertering en verbetert het een te trage darmwerking. Het zorgt voor drainage van de lever en het bevordert het vetmetabolisme.

Een ander goed kruid is Chelodonium ofwel Stinkende Gouwe. De extracten die uit Chelodonium gehaald worden staan bekend voor hun werking op de galblaas. Ze bevorderen namelijk zowel de galvorming als de afscheiding van gal.

Andere hulpstoffen die de lever helpen bij het ontdoen van zware metalen zijn Chlorella. Chlorella bevat chlorofyl. De celwand hiervan bindt zware metalen als cadmium, lood en kwik. Ditzelfde doet Spirulina met het binden van lood. Gerstegras bevordert de uitscheiding van zware metalen en appelpectine bindt zware metalen en helpt met het uitscheiden ervan. Een andere stof die bekend staat om zijn ontgiftende werking is MSM.

Voedingsmiddelen die de lever ondersteunen

Van een aantal voedingsmiddelen is bekend dat ze leverontgifting ondersteunen. Knoflook wordt van oudsher de bloedreiniger genoemd door het hoge gehalte aan zwavelhoudende componenten. Knoflook verbetert de capillaire doorbloeding van de lever, verlaagt de productie van LDL-cholesterol en stimuleert fase 2 ontgifting. Broccoli bevat glucosinolaten, dit zijn voorlopers van isothiocyanaten dit zijn stoffen die fase 2 enzymen activeren waardoor de Glutathion transferase of Sulfatie in fase 2 wordt geactiveerd. Minder bekend zijn purpurine en alizarine, deze stoffen vind je in maitake, shiitake, zoethout en rabarber. Noten, zaden, cacao en rozijnen bevatten naar verhouding veel arginine. Ui, prei en bieslook bevatten stoffen die de fase 2 enzymen activeren. Daarnaast zijn zwavelhoudende producten goed om detoxificatie te ondersteunen. Voorbeelden zijn: ei, vlees, vis, uien, knoflook, kool, mierikswortel, spruitjes, granen, noten, zaden en speciale bronwaters.

Uitscheidingsorganen

Het is natuurlijk van belang dat alle afvalstoffen ook worden afgevoerd. Hiervoor wordt er (naast de lever) gebruik gemaakt van de uitscheidingsorganen:

De nieren: Voldoende drinken is daarbij onontbeerlijk. Drink bij voorkeur water (gefilterd als het kan) en kruidenthee. Er zijn een aantal theesoorten die afvoer bevorderden. Voorbeelden hiervan zijn groene thee, brandnetel- en guldenroede thee.

De darmen: Het is van belang om dagelijks ontlasting te lozen, te weten ’s morgens vrij kort na het opstaan; dit in verband met de biologische klok waarbij de dikke darm actief wordt. Wanneer dit niet tijdig gebeurt kan obstipatie ontstaan. Hierbij kunnen extra vezels helpen zoals Psyllium en Glucomannan. Glucomannan heeft als extra voordeel dat het zware metalen bindt en afvoert ter ondersteuning van de ontgifting.

De lymfebanen: Het gaat hier om een drainage die ongewenste stoffen kan afvoeren via een goed stromend systeem.

De longen: Behalve de opname van zuurstof, verzorgen de longen de uitscheiding van gasvormige stoffen. De belangrijkste zijn koolstofdioxide, het koolzuurgas, ammoniak en alcohol.

De huid: Naast de slijmvliezen ondersteunt de huid eveneens de uitscheiding door middel van verdamping, transpiratie en soms door huiduitslag.

Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze Orthomoleculair Adviseur Basis.