COPD

Wat is COPD?

COPD is een chronische longziekte waarbij de longen beschadigd zijn. COPD is een afkorting voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. De meeste mensen met COPD hebben een combinatie van beide aandoeningen. Kenmerkend voor chronische bronchitis is een aanhoudende ontsteking van de bronchiën, de kleine vertakkingen van de luchtpijp. Daardoor maakt het lichaam meer slijm aan en is ademhalen lastiger. Bij longemfyseem gaan er steeds meer longblaasjes verloren, waardoor er minder zuurstof in het bloed komt. De longblaasjes verliezen hun elasticiteit. Hierdoor ontstaat benauwdheid en kortademigheid.

In Nederland hebben ongeveer 600.000 mensen COPD. De ziekte ontstaat meestal na het veertigste levensjaar. In ongeveer 85 procent van de gevallen is roken de oorzaak. Blootstelling aan schadelijke stoffen tijdens het werk is in ongeveer 15 procent van de oorzaak. In zeldzame gevallen kan een aangeboren enzymgebrek COPD veroorzaken.

Er zijn verschillende manieren om de klachten te verlichten, zoals behandeling met medicatie (luchtwegverwijders en ontstekingsremmers). Orthomoleculaire behandeling richt zich op het verbeteren van de kwaliteit van leven en de levensduur. Een gezonde levensstijl kan klachten verminderen en de levensduur positief beïnvloeden.

Levensverwachting COPD

Genezen van COPD kan helaas niet. De levensverwachting van mensen met COPD is korter dan die van gezonde mensen, omdat de ziekte in de loop van de tijd erger wordt en er meer schade aan de longen ontstaat. Goede behandeling en een gezonde leefstijl kunnen echter invloed hebben op de ernst van de klachten en het verloop van de ziekte. Hoe oud je met COPD kunt worden is daarom moeilijk te zeggen.

Symptomen

Veelvoorkomende COPD symptomen zijn:

• Benauwdheid
• Kortademigheid
• Hoesten
• Piepende ademhaling
• Slijm ophoesten
• Vaak verkouden of andere luchtweginfecties
• Vermoeidheid
• Gewichtsverlies

De symptomen van COPD treden langzaam op, waardoor veel mensen niet meteen weten dat ze COPD hebben. Meestal krijgen mensen na hun veertigste te diagnose COPD. Naarmate de ziekte verergert, kunnen dagelijkse activiteiten zoals traplopen heel moeilijk worden. Ook kunnen er dan vaker longaanvallen optreden. Vroege diagnose is belangrijk om verergering van de ziekte te voorkomen.

Exacerbatie COPD (longaanval)

Bij een longaanval (exacerbatie) verergeren de klachten plotseling. Veelvoorkomende signalen van een longaanval zijn meer hoesten, benauwdheid en slijm. Het kan voelen alsof je geen lucht krijgt. Soms zijn de klachten zo erg dat ziekenhuisopname nodig is.

Een longaanval is vaak het gevolg van een infectie met een bacterie of een virus, maar ook prikkels zoals fijnstof kunnen een longaanval uitlokken. Een longaanval kan dagen tot weken duren en kan onomkeerbare schade in de longen veroorzaken. Daarom is het belangrijk het risico op een longaanval te verkleinen, onder andere door prikkels te vermijden. Denk hierbij aan fijnstof, roken, heel koud weer of een hoge luchtvochtigheid.

Oorzaken

De belangrijkste oorzaak van COPD is roken. Hoe meer iemand rookt, hoe groter de kans om COPD te ontwikkelen. Ook als je jaren geleden bent gestopt met roken of als je langdurig met anderen meerookt, heb je een verhoogde kans op COPD.

In zeldzame gevallen kunnen niet-rokers emfyseem ontwikkelen, door de erfelijke ziekte alpha-1. Bij ongeveer één procent van de mensen met COPD is dit de oorzaak. Bij deze ziekte kan het lichaam het eiwit alpha-1 niet aanmaken. Dit eiwit is nodig om de longen te beschermen.

Andere risicofactoren voor de longziekte COPD zijn:

• Slechte luchtkwaliteit binnenshuis, door te koken en verwarmen zonder goede ventilatie
• Luchtvervuiling, bijvoorbeeld door fijnstof
• Blootstelling aan schadelijke stoffen op het werk, zoals houtstof, uitlaatgassen en verfdampen
• Meerdere keren achter elkaar acute bronchitis in de kindertijd

Voedingsadviezen

Bij COPD verbruikt het lichaam meer energie omdat het tegen de ontstekingen in de longen vecht. Dit kan tot ondergewicht leiden. Door ondergewicht is de weerstand lager en ben je vatbaarder voor infecties met virussen of bacteriën. Zorg er bij gewichtsverlies daarom voor dat je voldoende eiwitten en gezonde voeding binnenkrijgt.

Gezonde voeding bestaat uit:

• Circa 400 – 800 gram verse groenten per dag
• 2 tot 3 stukken fruit per dag (zoet fruit met mate)
• Volkoren rijst en graansoorten
• Rood vlees met mate, maximaal 1 keer per week
• Varieer elke dag door magere vleessoorten om te wisselen met vegetarische maaltijden
• 2 á 3 keer per week verse, wildgevangen vette vis (o.a. kabeljauw, zalm, tonijn, haring). Haal bij een vegetarisch of veganistisch voedingspatroon de vetzuren uit algenolie, spirulina, chlorella en kiemgroenten (o.a. alfalfa, taugé, broccolikiemen, bietencress)
• Volle zuivelproducten met mate
• Circa 25 gram (een handje) ongebrande noten en zaden per dag voor de gezonde, onverzadigde vetzuren
• Geraffineerde suikers vermijden en zoetstoffen met mate
• Frisdranken en geraffineerde vruchtensappen vermijden
• Lightproducten vermijden
• Alcohol het liefst vermijden. Als dit lastig is, beperken tot 1 glas per dag
• Minimaal 1,5 tot 2 liter vocht per dag (water, kruidenthee)
• Zelf geperste smoothies en groentesappen maken uit rauwkost en superfoods

Opmerkingen

Andere tips bij COPD:

• Stop met roken. De ziekte verergert sneller als je blijft roken.
• Zorg ervoor dat niemand in huis rookt
• Blijf bewegen, zodat de conditie verbetert en ademen makkelijker gaat
• Verdeel je energie over de dag
• Vermijd heel koude lucht of heel warm weer
• Vermijd luchtvervuiling door schoorsteenrook en andere irriterende stoffen

Behandeling