Galstenen

Wat zijn galstenen?

Galstenen ontstaan wanneer galvloeistof voor een langere tijd stilstaat en daardoor indikt. De ingedikte gal vormt galstenen in de galblaas. Deze galstenen kunnen klein zijn, maar ook de grootte hebben van een knikker. Een galsteen kan in de galgang terechtkomen en blijven steken. Dit zorgt voor hevige buikpijn. Er zijn twee soorten galstenen: cholesterolstenen en pigmentstenen.

• Cholesterolstenen ontstaan wanneer er te veel cholesterol in het gal zit
• Pigmentstenen zijn stenen van de gele kleurstof uit de gal (bilirubine)

Gal is een geel-groenige (soms zwarte) vloeistof die wordt uitgescheiden door de lever en tijdelijk wordt opgeslagen in de galblaas. Als vet eten van de maag naar de dunne darm gaat, trekt de galblaas samen. Via de galwegen komt gal in de dunne darm terecht. Het is niet geheel duidelijk waarom galvloeistof voor een langere tijd stil blijft staan. Onder andere een galblaas die niet goed samenknijpt, vrouwelijke hormonen en erfelijkheid lijken een rol te spelen.

Het verminderen van galstenen kan door het vloeibaar houden van galzouten in het gal. Galzout is een verbinding van aminozuren en galzuren. Taurine zorgt voor deze vloeibaarheid. Als er niet genoeg taurine in het lichaam zit, dan zullen de galzouten dus minder oplosbaar zijn en zich tot galstenen kunnen vormen.

Symptomen

Galstenen symptomen bestaan uit:

• Heftige buikpijn met bewegingsdrang
• Buikpijn uitstralend naar de rug
• Geelzucht
• Ontkleurde ontlasting
• Misselijkheid
• Pijn in de bovenbuik na het eten
• Koorts
• Donkere urine

Oorzaken

Oorzaken voor de vorming van galstenen zijn:

• Een galblaas die niet goed samenknijpt
• Vrouwelijke hormonen
  Oestrogeen verhoogt de galcholesterolsecretie, waardoor cholesteroloververzadiging van gal ontstaat.¹
• Stress en overgewicht
  Stress en overgewicht zorgen voor een stijging van het cholesterol. Cholesterol mengt zich met vetten uit voeding. Wanneer er teveel cholesterol ten opzichte van galzouten kan het cholesterol onvoldoende opgelost worden, waardoor cholesterolstenen ontstaan.
• Snel afvallen
  Gal is nodig om vetten af te breken en te verbranden. In gal zit cholesterol. Snel afvallen verhoogt daarom het risico op cholesterolstenen.
• Erfelijkheid

Voedingsadviezen

• Zorg voor een voedingspatroon rijk aan taurine
  Taurine zorgt voor het oplossen van galzouten. Voedingsbronnen van taurine zijn vlees en zeevoedsel, vooral schelpdieren zoals mosselen, kokkels en oesters.
• Zorg voor een voedingspatroon rijk aan vitamine B6
  Vitamine B6 is nodig voor de synthese van taurine. Het is aanwezig in veel voedingsmiddelen, waaronder granen, peulvruchten, groenten, lever, vlees en eieren.
• Eet gezond en gevarieerd om overgewicht (en daarmee galstenen) te voorkomen
  • 400 tot 800 gram verse groenten per dag
  • 2 tot 3 stuks fruit per dag (zoet fruit met mate)
  • Kies voor volkoren rijst en graansoorten
  • Varieer door magere vleessoorten af te wisselen met vegetarische maaltijden
  • Rood vlees met mate, maximaal 1 keer per week
  • Volle zuivelproducten met mate
  • Ongeveer 25 gram noten en zaden per dag
  • Vermijd geraffineerde suikers, vruchtensappen en frisdrank en beperk de inname van zoetstoffen
  • Vermijd frisdranken en geraffineerde vruchtsappen
• Een voedingspatroon arm aan verzadigde vetten en transvetten
  Een ongezond eetpatroon met veel ongezonde verzadigde vetten en transvetten verhoogt de kans op galstenen. Verzadigd vet zit veel in dierlijke producten, zoals vet vlees en volle melkproducten en volvette kaas. Transvetten zitten in frituur-, bak- en braadvetten en vaak ook in gebak, koek en snacks.
• Eet niet teveel in één keer
  Dit kan de vertering van vetten in de weg staan.

Opmerkingen

Om de diagnose ‘galstenen’ met zekerheid te stellen, wordt gebruik gemaakt van een MRI of een echografie.

Behandelmethodes voor galstenen zijn:

• Operatie
  De galblaas wordt verwijderd
• Kijkonderzoek
  Een endoscoop gaat via de mond, slokdarm en maag naar de twaalfvingerige darm. De hoofdgalweg wordt met een ballonnetje schoongeveegd. Ook kan een laser de galstenen vergruizen.
• Medicijnen
  Pijnstillers kunnen galstenen pijn verlichten. De galsteen kan dan doorschieten, wat de klachten verhelpt.

Behandeling