Koortslip

Wat is koortslip?

Een koortslip (herpes labialis) is een zelf genezende infectie van de huid en slijmvliezen waarbij pijnlijke, rode, jeukende blaasjes ontstaan. De aandoening is zeer besmettelijk. Rond de 60 tot 70 procent van de volwassenen draagt het virus bij zich. Gemiddeld krijgt 20 tot 40 procent in zijn of haar leven een (terugkerende) koortslip. Het virus verspreidt zich onder andere via de handen, knuffelen en kussen.

Herpes is de verzamelnaam voor verschillende huidaandoeningen als gevolg van het herpes simplex virus (HSV), waarvan de koortslip het meest voorkomend is (HSV-1)*. De aandoening kenmerkt zich door recidiverende blaasjes, voornamelijk op de lippen en huid rondom de mond. Vaak zijn ook het wangslijmvlies en het tandvlees ontstoken. Ook de neus, bij de kin, rond het ooglid, ledematen of de romp kunnen blaasjes komen.

Een beginnende koortslip ontstaat wanneer de weerstand laag is. De primaire infectie treedt echter doorgaans in de kindertijd op, waarna het virus latent aanwezig blijft in de zenuwbanen (Ganglion van Gasser). Triggers, zoals een virale infectie, blootstelling aan fel licht (zonnebank), hormonale veranderingen, stress en vermoeidheid kunnen vervolgens het virus activeren.

Koortslip fases 

Het verloop van een koortslip kent vier fases. De incubatietijd is rond de twee á twaalf dagen. Over het algemeen verloopt een koortslip, of koortsuitslag, onschuldig. Het genezen van een koortslip gaat bijna altijd vanzelf.

* HSV-2 veroorzaakt herpes genitalis

Fase 0 (niet besmettelijk) – Latente aanwezigheid van het herpes simplex virus in het lichaam. Het virus is inactief en er treden geen klachten op.

Fase 1 (Dag 1-2, licht besmettelijk) – Beginnende koortslip. Er treden tintelingen op in en rondom de lippen. Ook kan roodheid (erytheem), jeuk en een branderig gevoel ontstaan. Er beginnen zich kleine, ronde bultjes (puistjes) te vormen.

Fase 2 (Dag 2-4), besmettelijk) – In deze fase vormen zich blaasjes. De kleine bultjes veranderen in met vocht gevulde blaasjes.

Fase 3 (Dag 4-5), zeer besmettelijk) – Het risico dat de blaasjes openbarsten is het groots rond de 4 á 5 dagen. Probeer de blaasjes te laten indrogen om zo de herstelperiode te verkorten. De huid rondom de aangedane plek kan rood en ontstoken zijn.

Fase 4 (Dag 5 -10 genezing) – Na ongeveer 5 dagen begint het genezingsproces waarbij de blaasjes indrogen en plaats maken voor (gelige) korstjes. Er kunnen scheurtjes ontstaan, de huid kan jeuken, branderig aanvoelen en soms ook licht bloeden. De korstjes laten rond de 10^e dag los. Onder de korst kan de huid roze en droog zijn.

Koortslip baby 

Hoewel een koortslip over het algemeen onschuldig verloopt, kan een infectie voor pasgeboren baby’s zeer gevaarlijk zijn. Met name de eerste 3 maanden. Besmetting met het herpesvirus kan resulteren in een hersenvliesontsteking of ontsteking van het hersenweefsel. Dit komt omdat de afweer bij pasgeborenen nog niet goed ontwikkeld is.

Wanneer de moeder een koortslip krijgt tijdens de eerste maanden na de geboorte, dient zij te voorkomen dat de baby in contact komt met de actieve koortslip. Ook andere gezinsleden of kraambezoek dienen voorzichtig te zijn. Door de handen te wassen voor aanraking kan besmetting worden voorkomen.

Symptomen

Beginnende koortslip symptomen:

• Tintelingen
• Roodheid
• Gevoeligheid
• Branderig gevoel
• Pijnlijk gevoel
• Een jeukende en gloeiende huid
• Tijdelijke gevoelloosheid op de plek waar de koortslip komt

Algemene symptomen:

• Plaatselijk pijnlijke, branderige en/of jeukende huid
• Plaatselijke vorming van kleine bultjes, welke zich later met vocht vullen
• Blaasjes gevuld met heldere vloeistof (in deze fase kan pijn optreden)
• Gele korstvorming

Andere klachten die kunnen optreden zijn vaak het gevolg van een verlaagde weerstand. Denk hierbij aan:

• Koorts
• Opgezette lymfeklieren
• Keelpijn
• Gevoelig, bloedend tandvlees
• Spierpijn
• Algehele malaise

Oorzaken

• Virale infecties, zoals de griep, corona of verkoudheid
• Hormonale veranderingen (rondom de menstruatie, zwangerschap)
• Stress, angsten en spanningen
• Blootstelling aan fel licht (zonnebank)
• Vermoeidheid, slaapgebrek
• SOA (herpes genitalis)
• Trauma (lip beschadigingen)
• Een operatie
• Afweer onderdrukkende medicatie (bestraling, chemotherapie)
• Een periode van ontgiften, waarin de lever belast wordt en de weerstand tijdelijk verlaagt
• Verzwakte immuniteit

Voedingsadviezen

• Eet l-lysine rijke voeding, zoals vlees, vis, zuivel, eieren en sommige peulvruchten zoals soja. Als vegetariër of veganist kom je l-lysine sneller tekort.
  • L-lysine is belangrijk om de balans tussen de aminozuren arginine en lysine te waarborgen. Waar arginine juist als voedingsbodem dient voor herpesvirussen, remt lysine de vermenigvuldiging van het virus juist. Zet een l-lysine supplement in van minstens 1000 mg preventief. Acuut op te hogen tot 4000 mg.
• Vermijd l-arginine rijke voeding, zoals pinda’s, noten, zaden, gelatine, chocolade, uien, champignons.
• Topisch kan zinkoxide of zinkzalf verlichting geven.
• Gebruik van een pleister kan aanraking en besmetting voorkomen.
• Last van een terugkerende koortslip? Herken de triggers, zoals stress en blootstelling aan fel licht (zonnebank). Speel hierop in door een rustiger dag/avondroutine te handhaven en smeer SPF op en rondom de lippen.
• Zorg voor een goede mondhygiëne. Een koortslip gaat vaak gepaard met een ontsteking van het tandvlees en het wangslijmvlies.
• Versterk het immuunsysteem met gezonde voeding.

Opmerkingen

Een koortslip is zeer besmettelijk. Vanaf het begin van de koortslip totdat de blaasjes zijn ingedroogd is verspreiding van het virus het grootst. Voorkom verspreiding door:

• Knuffel en zoen niet gedurende de eerste fases van een koortslip.
• Was de handen direct na aanraking van de koortslip.
• Deel geen gebruiksvoorwerpen die in aanraking kunnen komen met het aangedane gebied, zoals handdoeken, washandjes, glazen en ander servies.

Behandeling