Rusteloze benen (restless legs)

Wat zijn rusteloze benen (restless legs)?

Rusteloze benen (Restless Legs Syndrom of RLS) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel, gekenmerkt door een onbedwingbare drang om je benen te bewegen. Deze drang komt door een vervelend gevoel in de benen (meestal in de kuiten), zoals een brandend gevoel, tintelingen, stuiptrekkingen en zelfs pijn. Door de benen te bewogen nemen de klachten af. Bij ontspanning en vooral ’s nachts bij het liggen nemen de klachten toe. Mensen met rusteloze benen hebben dan ook moeite met in slaap komen en in slaap blijven.

Rusteloze benen zijn onder te verdelen in twee vormen: de primaire en de secundaire vorm.

• Bij de primaire vorm is de oorzaak maar gedeeltelijk bekend. Onderzoek laat een verband tussen rusteloze benen en een verstoring in de werking van de dopamine- en ijzerstofwisseling zien^1. Hierdoor ontstaat prikkelbaarheid in een bepaald gebied van de hersenen (subcorticaal gebied).
  • Dopamine is een neurotransmitter die onder andere zorgt voor de prikkel die de hersenen (via het ruggenmerg) aan spieren geven.
  • IJzer is een essentiële cofactor in de synthese van dopamine. Wanneer de ijzeropname is verstoord, heeft dit direct effect op de afgifte van dopamine.
• Rusteloze benen kunnen ook een erfelijke oorzaak hebben.
• Bij de secundaire vorm is een andere aandoening de oorzaak van rusteloze benen. Rusteloze benen zijn dan slechts het gevolg. Dit kan ontstaan bij onder andere de ziekte van Parkinson, diabetes of een vitaminetekort. Ook komen rusteloze benen vaak tijdens de zwangerschap voor. Dit heeft waarschijnlijk te maken met veranderingen in de bloedsomloop, de veranderende hormoonhuishouding of een ijzertekort.

Symptomen

Symptomen van rusteloze benen zijn:

• Een brandend gevoel, tintelingen, stuiptrekkingen of kriebel in de benen
• Onbedwingbare drang om de benen te bewegen
• De klachten worden erger bij ontspanning en vooral tijdens de nacht
• De klachten nemen af bij bewegen
• De klachten zijn ’s nachts het ergst
• Soms maken de benen uit zichzelf schokkende bewegingen
• Soms treedt pijn in de benen op

Oorzaken

Morgelijke oorzaken van rusteloze benen zijn:

• Neurologische stoornissen zoals de ziekte van Parkinson
• Verstoring in de dopaminestofwisseling
• Medicijnen
• Nierproblemen
• Vitaminetekort, zoals een tekort aan ijzer of foliumzuur
• Nierfalen
• Bloedarmoede
• De overgang
• Zwangerschap
• Langdurige stress
• Burn-out
• Coeliakie

Voedingsadviezen

• Stop met roken, drink zo min mogelijk koffie en beperk je suikerinname
  Roken, cafeïne en suiker verstoren de aanmaak van dopamine
• Vermijd stress
  Door langdurige stress kan het lichaam steeds moeilijker dopamine aanmaken
• Beweeg voldoende
  Dit zorgt voor een goede dopamine-stofwisseling
• Zorg voor een gezond gewicht
  Overgewicht verstoort de dopamine-stofwisseling

Opmerkingen

• Traditionele medicijnen die worden voorgeschreven zijn dopaminergica, benzodiazepinen, opioïden en krampbestrijdende middelen, hoewel die hooguit soms een redelijke mate van effect hebben en slechts zolang ze worden ingenomen.
• Het rusteloze benensyndroom komt bijna acht keer meer voor bij patiënten met glutenintolerantie. Er is sprake van een overbelasting van de darm en vitaminetekort. Kies bij het suppleren van nutriënten voor de best opneembare vorm, zoals folaat in plaats van foliumzuur.

Behandeling