Gewichtstoename, depressieve gevoelens en een laag libido. Een greep uit de lijst van bijwerkingen die de anticonceptiepil kan veroorzaken. Steeds meer vrouwen kiezen er dan ook voor om te stoppen met de pil. Maar wist je dat ontpillen ook tot vervelende klachten kan leiden? Duik met ons in de wereld van ontpillen en lees hoe je dit op een gezonde manier kunt aanpakken.
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.
De anticonceptiepil (ACP) wordt veelal voorgeschreven aan jonge vrouwen die vervolgens de pil voor een langere tijd gedurende hun vruchtbare leven slikken. De meest voor de hand liggende reden is zwangerschapspreventie, maar soms ook met een medische reden zoals zware PMS, onregelmatige menstruaties of acne.
In dit blog lees je meer over de bijwerkingen van de pil.
Hoe werkt de pil?
Om te begrijpen wat er kan gebeuren wanneer je na al die jaren stopt met de pil, leggen we kort uit hoe dit anticonceptiemiddel werkt. De meest voorgeschreven pil is de combinatiepil. Dit is een klein tabletje welke je drie weken iedere dag slikt, na deze drie weken volgt een stopweek. Tijdens deze stopweek ontstaat een zogenaamde ‘onttrekkingsbloeding’ die een paar dagen duurt. Dit is geen echte menstruatie.
De combinatiepil bevat synthetische vormen van de hormonen oestrogeen en progesteron (de synthetische vorm noemen we ook wel progestageen). Bij een natuurlijke cyclus fluctueren je oestrogeen- en progesteronspiegels sterk. Zo piekt jouw natuurlijke oestrogeenspiegel vlak voor de eisprong (folliculaire fase), en jouw progesteron piekt in de periode voor je menstruatie (luteale fase) – zie figuur 1. Wanneer je met de pil dagelijks oestrogeen en progesteron binnenkrijgt, worden deze waarden kunstmatig hoog gehouden.
Hierdoor heeft de pil de volgende effecten:
- De pil remt de groei en rijping van eicellen. Hierdoor vindt er geen eisprong plaats.
- De pil zorgt voor een dikker en taaier cervixslijm (of baarmoederhalsslijm). Hierdoor wordt het voor zaadcellen ondoordringbaar.
- Het baarmoederslijmvlies wordt dunner. Hierdoor kan een bevruchte eicel zich niet innestelen.
Bijwerkingen van stoppen met de pil
Je zou bijna niet verwachten dat een dergelijk klein pilletje zo’n groot effect kan hebben op je lichaam. Ons hormonaal systeem is een bijzonder geavanceerd, maar gevoelig, systeem dat invloed heeft op enorm veel verschillende lichaamsfuncties. De pil heeft dus niet alleen invloed op je vruchtbaarheid.
Symptomen van ontpillen
Wanneer je dagelijks een constante dosis synthetische hormonen binnenkrijgt, onderdrukt dit de natuurlijke aanmaak. Stop je hiermee dan ontstaat er een ‘gat’. Dit gegeven maakt dat je lichaam een tijdje nodig heeft om dit op eigen kracht weer op gang en in balans te brengen. Deze herstelperiode wordt ook wel ontpillen genoemd en zorgt bij veel vrouwen kortstondig voor vervelende symptomen. De meest voorkomende symptomen van ontpillen zetten we hieronder voor je uiteen.
Acne na stoppen met de pil
Acne of puisten na het stoppen met de pil kunnen optreden als gevolg van een tijdelijke toename van androgenen, zoals testosteron. Het herstel van de productie van talg kan daarbij ook zorgen voor meer puisten. Daarnaast beïnvloedt de pil de beschikbaarheid van voedingsstoffen in ons lichaam. Eén van die voedingsstoffen is zink. Van zink weten we dat het effectief is in de behandeling van acne doordat het ontstekingen vermindert, de groei van P. acnes- bacteriën remt en de activiteit van de talgklier onderdrukt.1 Daarbij is het bekend dat mensen met acne vaak een lager zinkgehalte hebben.2
Lees hier meer over welke vitamines en mineralen de pil uitput.
Acne is tot slot ook een symptoom van PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom), een hormonale afwijking die bij 5 tot 15 procent van de vrouwen voorkomt.3 Kenmerkend voor PCOS zijn onregelmatige menstruaties en uitblijvende eisprongen. De pil maskeert deze klachten waardoor je na het stoppen weer last van acne kunt krijgen.
Buikpijn na stoppen met de pil
Veel vrouwen ervaren een heftigere menstruatie met pijn in de onderbuik en PMS na het stoppen met de pil. PMS is een veelgehoord symptoom van ontpillen en wordt vaak veroorzaakt door een oestrogeendominantie of progesterontekort.
Haaruitval na stoppen met de pil
Ons haar groeit normaal gesproken in cycli van 3 fases:
- De anagene fase of groei fase.
- Katagene fase is de overgangsfase waarin de haargroei stopt.
- Telogene fase is de rustfase waarin het haar uitvalt. In deze fase vallen dagelijks tussen de 25 en 100 haren uit.
Haaruitval door veranderingen in de hormoonhuishouding komt veel voor. Dit komt doordat hormoonschommelingen ervoor kunnen zorgen dat het haar te snel en te lang van de groeifase naar de rustfase gaat. Deze vorm van haaruitval wordt telogeen effluvium genoemd. Tijdens dit proces kunnen grote hoeveelheden haar uitvallen. Om dit tegen te gaan is het van belang dat je jouw hormoonhuishouding zo snel mogelijk weer in balans brengt.
Hoe stop je op een gezonde manier met de pil?
Om te voorkomen dat je lichaam in een staat van chaos terechtkomt nadat je gestopt bent met de pil is het belangrijk dat je een aantal voorzorgsmaatregelen neemt. Weet jij van jezelf dat je gevoelig bent voor hormoonschommelingen? Dan raden wij je aan om 1 tot 3 maanden voordat je stopt al te beginnen met het nemen van voorzorgsmaatregelen.
1. Neem je dieet op de schop
Wellicht vallen we in herhaling, maar een gezond, volwaardig dieet rijk aan groenten en fruit is alles. Helemaal wanneer je weet dat voeding je hormonale systeem kan maken of breken.
Het liefst is jouw dieet rijk aan:
- Micronutriënten en voedingsvezels uit (biologische) groenten en fruit.
- Eiwitten vanuit bijvoorbeeld biologische eieren, vlees van biologische, gras gevoerde dieren, vette vis en peulvruchten.
- Gezonde vetten, zoals avocado’s, noten, biologische roomboter, ghee, kokosolie en koudgeperste olijfolie.
Het liefst vermijd je:
- Geraffineerde suikers en koolhydraten.
- Sterk bewerkte producten zoals kant-en-klaarmaaltijden, snoep, koek en gebak.
- Geraffineerde plantaardige oliën zoals raapzaadolie, koolzaadolie, zonnebloemolie, sojaolie en arachideolie.
2. Vul vitamines en mineralen aan met behulp van suppletie
De pil kan invloed hebben op de vitamine- en mineraalniveaus in je lichaam. 4,5
Hierdoor is het mogelijk dat je een tekort hebt opgebouwd van één of meerdere voedingsstoffen, zorg daarom altijd voor een gezond en volwaardig dieet. De kans op een tekort is het grootst bij de volgende voedingsstoffen:
Suppletie die verder kan helpen bij het reguleren van de hormoonbalans:6,7,8,9
3. Ondersteun je lever
Je lever heeft een belangrijke rol in de metabolisatie en afvoer van gebruikte hormonen zoals oestrogeen. Wanneer je lever hier moeite mee heeft, blijven hormonen onbedoeld langer ronddwalen in je lichaam. Dit kan bijdragen aan bijvoorbeeld oestrogeendominantie.
Je ondersteunt je lever door:
- Kruiden als mariadistel, paardenbloem en brandnetel te suppleren.
- Genoeg (gefilterd) water te drinken en koffie en alcohol te vermijden.
- Ervoor te zorgen dat je regelmatig zweet door bijvoorbeeld sauna- of sportschoolbezoek.
- Voor een goede slaapkwaliteit te zorgen en minstens 2 uur voor het slapen te stoppen met eten.
- Xeno-oestrogenen te vermijden: eet zoveel mogelijk biologisch (dynamisch), probeer zo min mogelijk voedingsmiddelen te consumeren uit plastic verpakkingen, vermijd niet-natuurlijke cosmetica en verzorgingsmiddelen.
Tot slot
Hoewel de pil bijwerkingen kan hebben is het niet altijd verstandig om ermee te stoppen. Overleg daarom altijd met je huisarts wat in jouw situatie de beste optie is. Wanneer je besluit te stoppen met de pil kan je dus helaas ook (tijdelijk) tegen bijwerkingen aanlopen maar weet dat voeding, leefstijl en suppletie je in deze periode van ontpillen kunnen ondersteunen.
- Bae, Y. S., Hill, N. D., Bibi, Y., Dreiher, J., & Cohen, A. D. (2010). Innovative uses for zinc in dermatology. Dermatologic clinics, 28(3), 587-597.
- Rostami Mogaddam, M., Safavi Ardabili, N., Maleki, N., & Soflaee, M. (2014). Correlation between the severity and type of acne lesions with serum zinc levels in patients with acne vulgaris. BioMed Research International, 2014, 474108. https://doi.org/10.1155/2014/474108
- Stichting PCOS. (2022). https://www.stichtingpcos.nl/alles-over-pcos/pcos-in-het-kort/
- Fenasse, R., & McEwen, B. (2019). Impact of the oral contraceptive pill on health and nutritional status.Journal of the Australian Traditional-Medicine Society, 25(4), 197-203.
- Wakeman, M. (2019). A Review of the Effects of Oral Contraceptives on Nutrient Status, with Especial Consideration to Folate in UK. Journal of Advances in Medicine and Medical Research, 30(2), 1-17. https://doi.org/10.9734/jammr/2019/v30i230168
- Henmi, H., Endo, T., Kitajima, Y., Manase, K., Hata, H., & Kudo, R. (2003). Effects of ascorbic acid supplementation on serum progesterone levels in patients with a luteal phase defect. Fertility and Sterility, 80(2), 459-461.
- Takasaki, A., Tamura, H., Taniguchi, K., Asada, H., Taketani, T., Matsuoka, A., Yamagata, Y., Shimamura, K., Morioka, H., & Sugino, N. (2009). Luteal blood flow and luteal function. Journal of Ovarian Research, 2, 1.
- Wuttke W, Jarry H, Christoffel V, Spengler B, Seidlová-Wuttke D. Chaste tree (Vitex agnus-castus)–pharmacology and clinical indications. 2003, 10(4):348-57.
- Parkin, D. R., & Malejka-Giganti, D. (2004). Differences in the hepatic P450-dependent metabolism of estrogen and tamoxifen in response to treatment of rats with 3, 3′-diindolylmethane and its parent compound indole-3-carbinol. Cancer Detection and Prevention, 28(1), 72-79.