Chronische ontsteking (laaggradige ontstekingen)

Wat is chronische ontsteking (laaggradige ontstekingen)?

Een chronische ontsteking is een langdurige ontstekingsreactie in het lichaam die gedurende een periode van minimaal enkele weken tot maanden blijft bestaan en in sommige gevallen zelfs jaren kan aanhouden. Dit kan leiden tot beschadiging van het omliggende weefsel en kan uiteindelijk leiden tot chronische aandoeningen.

Normaal gesproken is een ontsteking een normale reactie van het immuunsysteem van het lichaam op weefselbeschadiging of infectie. De ontstekingsreactie veroorzaakt vaak zwelling, roodheid, pijn en warmte in het getroffen gebied. Dit is een normale, tijdelijke reactie van het lichaam om het gebied te beschermen en te genezen. Bij een chronische ontsteking blijft het immuunsysteem geactiveerd, waardoor de ontstekingsreactie te lang aanhoudt.

De darmen spelen een belangrijke rol bij het immuunsysteem. Een gezonde darmflora kan ontstekingen helpen voorkomen, terwijl een verstoorde darmflora juist kan bijdragen aan het ontstaan van chronische ontstekingen.

Laaggradige ontstekingen zijn een vorm van chronische ontsteking die vaak niet gepaard gaat met de typische symptomen van ontsteking, zoals roodheid, zwelling en pijn. In plaats daarvan zijn laaggradige ontstekingen een subtielere en langdurigere ontstekingsreactie die vaak wordt veroorzaakt door een onderliggende chronische aandoening of een ongezonde levensstijl.

Laaggradige ontstekingen worden ook wel stille ontstekingen genoemd, omdat ze vaak onopgemerkt blijven en zich langzaam kunnen opbouwen. Ze kunnen echter op de lange termijn aanzienlijke schade aanrichten in het lichaam en bijdragen aan de ontwikkeling van chronische aandoeningen.

Een groot aantal aandoeningen wordt gekenmerkt door chronische ontstekingen. Denk hierbij aan:

• Reumatoïde artritis
• Psoriasis
• Ziekte van Crohn
• Colitis ulcerosa
• Astma
• COPD
• Diabetes
• Hart- en vaatziekten zoals hartritmestoornissen en atherosclerose
• Alzheimer
• Multiple Sclerose
• Fibromyalgie
• Auto-immuunziekten zoals de ziekte van Hashimoto, coeliakie, lupus erythematosus en syndroom van Sjögren

Symptomen

De symptomen van een chronische ontsteking kunnen variëren afhankelijk van de locatie en de ernst van de ontsteking. Hieronder volgen enkele veelvoorkomende symptomen van chronische ontstekingen:

• Vermoeidheid
• Pijn
• Zwelling
• Koorts
• Roodheid
• Veranderingen in eetlust
• Stemming

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken van chronische ontstekingen, waaronder:

• Langdurige blootstelling aan giftige stoffen zoals luchtvervuiling, sigarettenrook en chemische stoffen.
• Chronische infecties zoals hepatitis B of C, HIV, herpes, lyme-ziekte en tuberculose.
• Auto-immuunziekten waarbij het immuunsysteem lichaamseigen weefsel aanvalt en een chronische ontsteking veroorzaakt.
• Overgewicht en obesitas, wat kan leiden tot een laaggradige ontsteking in het lichaam.
• Slechte voeding, zoals een dieet rijk aan suiker, ongezond vet en bewerkte voedingsmiddelen en arm aan groenten, fruit en volle granen.
• Stress, wat kan leiden tot een overactief immuunsysteem en chronische ontstekingen.
• Onvoldoende slaap, wat kan leiden tot een verhoogde ontstekingsreactie in het lichaam.
• Erfelijkheid, waarbij sommige mensen een genetische aanleg hebben voor chronische ontstekingen.

Voedingsadviezen

Een gezond en uitgebalanceerd dieet is belangrijk voor het binnenkrijgen van voldoende voedingsstoffen, zoals vitaminen, mineralen, gezonde vetten, antioxidanten en aminozuren. Voedingsstoffen die nodig zijn om ontstekingen tegen te gaan. Specifieke voedingsadviezen zijn:

• Groente en fruit: consumeer dagelijks 400-800 gram verse groenten en 2 stuks fruit. Deze producten bevatten veel antioxidanten, zoals vitamine C en E, die ontstekingen kunnen verminderen.
• Omega 3-vetzuren: deze vetten remmen ontstekingen in het lichaam en zijn te vinden in vette vis, noten en zaden.
• Vezelrijke voeding: vezels vermindert de productie van stoffen die ontstekingen veroorzaken, zoals cytokines en schadelijke stoffen in de darmen. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels zijn onder andere groenten, fruit, volkoren granen, peulvruchten, noten en zaden.
• Eiwitten: eiwitten spelen een belangrijke rol bij het ondersteunen van het immuunsysteem en bij het repareren en opbouwen van weefsel. Kies voor magere eiwitbronnen zoals mager vlees, vis, gevogelte, eieren, peulvruchten, noten en zaden.
• Water: vocht speelt een belangrijke rol bij het transport van voedingsstoffen, het verwijderen van afvalstoffen en de hydratatie van het lichaam. Drink 1,5 tot 2 liter water per dag.
• Groene thee: is rijk aan antioxidanten en ontstekingsremmende stoffen.
• Kruiden: veel kruiden hebben ontstekingsremmende eigenschappen zoals kurkuma, gember, knoflook, rozemarijn, koriander, tijme, kaneel en salie. Voeg ze toe aan gerechten of trek er thee van.
• Vermijd bewerkte voedingsmiddelen: deze bevatten vaak veel suiker, omega 6-vetzuren en transvetten die kunnen leiden tot ontstekingen. Bovendien bevatten ze weinig
• Vermijd suiker en geraffineerde koolhydraten: deze hebben een hoge glycemische index waardoor ze ontstekingen kunnen veroorzaken.
• Let op gluten: gluten kunnen de darmen beschadigen wat gevolgen heeft voor het immuunsysteem.
• Let zuivel en varkensvlees: deze producten bevatten arachidonzuur die ontstekingsreacties kunnen veroorzaken.

Het verminderen van stress, het krijgen van voldoende slaap en regelmatige lichaamsbeweging kunnen allemaal helpen bij het verminderen van ontstekingen. Daarnaast is het verstandig te stoppen met roken en overmatig alcoholgebruik te vermijden.

Opmerkingen

Regulier wordt medicatie voorgeschreven om de ontsteking te remmen of de symptomen te verlichten. Voorbeelden hiervan zijn niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAID’s), corticosteroïden en immunosuppressiva.

Er zijn verschillende bloedonderzoeken beschikbaar die ontstekingsmarkers kunnen meten, zoals C-reactief proteïne (CRP), interleukine-6 (IL-6) en tumor necrose factor-alpha (TNF-α). Deze markers kunnen een indicatie geven van de aanwezigheid en mate van ontsteking in het lichaam.