Traag werkende schildklier (Hypothyreoïdie)

Wat is Traag werkende schildklier (Hypothyreoïdie)?

De schildklier is een klier aan de voorkant van de hals die verantwoordelijk is voor de stofwisseling. Het orgaan maakt schildklierhormonen aan en verspreidt deze via het bloed om diverse lichaamsprocessen in werking te zetten. Deze hormonen zijn thyroxine (T4) en tri-joodthyronine (T3). Bij een tekort aan schildklierhormonen vertraagt de stofwisseling. Dit wordt een traag werkende schildklier ofwel hypothyreoïdie genoemd.

De hersenen sturen de schildklier aan via de hypothalamus en de hypofyse. Deze maken respectievelijk TRH (thyrotropin releasing hormone) en TSH (thyroid stimulating hormone) aan. Vervolgens zet TSH de schildklier aan tot productie van thyroxine (T4), wat moet worden omgezet in het actieve T3. Om deze schildklierhormonen aan te maken is jodium en tyrosine nodig. Het systeem waarin de aanmaak van deze hormonen door de hypothalamus, hypofyse en schildklier plaatsvindt, wordt ook wel de HPT-as genoemd. Wanneer er sprake is van overbelasting van onze stress- as, de HPA-as, zal de HPT-as hieronder lijden. Een disbalans in de hormonale huishouding kan het gevolg zijn.

L-Tyrosine is een semi-essentieel aminozuur en een belangrijke bouwstof van dopamine, adrenaline, noradrenaline en het schildklierhormoon. De schildklier bevat daarom een ruime voorraad aan jodium en tekorten zijn vaak pas laat in het bloed zichtbaar. Ook andere bloedwaarden om de schildklierwerking mee te testen, zijn veelal lastig te meten. Een combinatie van meerdere symptomen is vaak de beste indicatie. Een traag werkende schildklier is in de meeste gevallen goed te behandelen en te herstellen.

Hyperthyreoïdie is het tegenovergestelde van hypothyreoïdie. Het betekent dat de schildklier te snel werkt. Ook hier zijn verschillende oorzaken mogelijk, waaronder de auto-immuunziekte Graves.

Symptomen

Hypothyreoïdie kan op vele manieren tot uiting komen. Bekende verschijnselen zijn:

• Vermoeidheid
• Kouwelijkheid
• Gewichtstoename
• Haarverlies (ook van de wenkbrauwen)
• Droge en bleke huid
• Obstipatie
• Trage hartslag
• Concentratie- en geheugenproblemen
• Verhoogde vatbaarheid voor depressie
• Vasthouden van vocht
• Hormonale klachten
• Menstruatieproblemen
• Vergrote schildklier (struma)

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken voor hypothyreoïdie mogelijk. De ziekte van Hashimoto is een veelvoorkomende oorzaak. Hierbij werkt de schildklier te langzaam door aanval van het immuunsysteem, ook wel een auto-immuunreactie genoemd. Andere oorzaken zijn verstoring in de hypothalamus of hypofyse, een jodiumtekort of juist -overschot, maar ook stress en/of een gebrekkige omzetting van T4 naar T3.

De meest voorkomende oorzaken van hypothyreoïdie zijn:

• Voedselintoleranties
• Voedingstekorten (vitamines, mineralen, eiwitten)
• Auto-immuniteit
• Stress (overproductie cortisol)
• Bloedglucose ontregeling (insulineresistentie)
• Zwangerschap
• Erfelijke aanleg
• Operatie aan de schildklier
• (chronische) infecties
• Gebruik van medicijnen (o.a. antidepressiva, prednison)
• Overbelasting met gifstoffen
• Andere aandoeningen (o.a. diabetes, leaky gut, leverproblemen)

Voedingsadviezen

• Dagelijks 4 paranoten voor extra selenium (hoeveelheid niet overschrijden)
• Eiwitrijke voeding, met name het aminozuur tyrosine (vlees, vis, zuivel, noten, bonen en granen)
• Dagelijks circa 400-800 gram verse groenten en 2 tot 3 stuks fruit
• Vermijd voeding met geraffineerde suiker
• Alcohol, frisdranken en geraffineerde vruchtsappen vermijden
• Drink minimaal 1,5 tot 2 liter water per dag

Opmerkingen

Bij patiënten met hypothyreoïdie wordt vaak een tekort aan vitamine B12, vitamine D, magnesium, zink en selenium gezien. Ook medicijnen kunnen tekorten aan cofactoren voor de schildklier veroorzaken. Zo remmen maagzuurremmers de opname van mineralen en vitamine B12. Bloeddrukverlagers in de vorm van plastabletten verhogen de uitscheiding van magnesium en zink die nodig zijn voor de aanmaak van schildklierhormoon en de omzetting van T4 naar het actieve T3.

Suppletie voor een trage schilklier is gericht op het aanvullen van tekorten die verband houden met een trage schildklier en het stimuleren van de vorming van schildklierhormonen door aanvulling van voedingsstoffen. Het advies om jodium te nemen geldt uitsluitend wanneer er een jodiumtekort is vastgesteld. In het geval van De ziekte van Hashimoto werkt jodium vaak averechts door te zorgen voor een versterkte auto-immuunreactie.

Een veelgebruikt medicijn ter behandeling van hypothyreoïdie is levothyroxine. Let op bij het gebruik van schildkliermedicatie en het inzetten van supplementen.

Nutriënten