Trage schildklier (Hypothyreoïdie)

Wat is Trage schildklier (Hypothyreoïdie)?

De schildklier is een vlindervormig orgaan aan de voorkant van de hals, die verantwoordelijk is voor de stofwisseling. Het orgaan maakt schildklierhormonen aan en verspreidt deze via het bloed, om diverse lichaamsprocessen (stofwisseling, de verbranding in de cellen en groei) in werking te zetten. De belangrijkste schildklierhormonen zijn thyroxine (T4) (ongeveer 93%) en tri-jodothyronine (T3) (ongeveer 7%).

Wanneer de hoeveelheid schildklierhormonen te laag is, vertraagt de stofwisseling. Dit wordt hypothyreoïdie of een trage schildklier genoemd.

De schildklier wordt aangestuurd door de hersenen via de hypothalamus en de hypofyse. De hypothalamus produceert het thyropine-releasing hormone (TRH), waarna de hypofyse het schildklierstimulerend hormoon (TSH) afgeeft. TSH zet de schildklier aan tot de productie van thyroxine (T4), dat vervolgens omgezet moet worden in het actieve T3. Om deze hormonen aan te maken zijn de voedingsstoffen jodium, selenium en L-tyrosine essentieel.¹ De samenwerking tussen de hypothalamus, hypofyse en schildklier wordt ook wel de HPT-as genoemd. Door langdurige stress kan de HPT-as minder goed functioneren, wat kan leiden tot een verminderde productie van schildklierhormonen.

De schildklier heeft dagelijks 150 microgram jodium nodig, een mineraal dat meestal uit de voeding wordt gehaald en actief door de schildklier uit het bloed wordt opgenomen. Daarnaast speelt L-tyrosine, een semi-essentieel aminozuur een belangrijke rol. Samen met jodium vormt tyrosine de basis voor de aanmaak van T4 en T3.

Hyperthyreoïdie, waarbij er juist een overschot aan schildklierhormonen is, is het tegenovergestelde van hypothyreoïdie.

Symptomen

Symptomen van een trage schildklier, oftewel hypothyreoïdie, kan op vele manieren tot uiting komen. Bekende verschijnselen zijn:

• Vermoeidheid
• Kouwelijkheid
• Gewichtstoename
• Haarverlies
• Droge en bleke huid
• Concentratie- en geheugenproblemen
• Hormonale klachten
• Somberheid

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken voor een trage schildklier, hypothyreoïdie, mogelijk. De ziekte van Hashimoto is een veelvoorkomende oorzaak. Hierbij wordt de schildklier aangevallen door antistoffen tegen de schildklier, dit zorgt voor beschadiging van het schildklierweefsel. Andere oorzaken zijn verstoringen in de hypothalamus of hypofyse, een jodiumtekort, ontsteking of bijwerking van medicijnen

De meest voorkomende oorzaken van hypothyreoïdie zijn:

• Auto-immuniteit (Hashimoto)
• Zwangerschap
• Erfelijke aanleg
• Operatie aan de schildklier
• Schildklierontsteking
• Gebruik van sommige medicijnen

Voedingsadviezen

• Vitamine B12: omdat mensen met een schildklier auto-immuunaandoening een verhoogd risico hebben op een vitamine B12 tekort. Deels komt dit waarschijnlijk doordat bij een trage schildklier ook vaak maag- en darmklachten voorkomen.
• Vitamine D: bij patiënten met een schildklieraandoening werd een lagere vitamine D spiegel gevonden. De oorzaak hiervan is niet bekend maar het is wel belangrijk om dit aan te vullen.²
• Eiwitrijke voeding, met name het aminozuur tyrosine (vlees, vis, zuivel, noten, bonen en granen).
• Paranoten: aangezien deze noten een hoog gehalte aan selenium bevatten, echter mag je niet meer dan 4 paranoten per dag consumeren.
• IJzer is essentieel bij de vorming van schildklierhormonen. IJzertekort kan invloed hebben op de schildklierwerking, daarom is het belangrijke voldoende ijzerrijke voeding te consumeren, zoals vis, vlees en peulvruchten.
• Jodium: alleen gebruiken wanneer hypothyreoïdie wordt veroorzaakt door een tekort aan jodium en niet gebruiken in combinatie met schildkliermedicijnen.³ Omdat bij hypothyreoïdie het teveel aan jodium niet wordt uitgeplast en zo kan leiden tot verergering van klachten.

Opmerkingen

Suppletie voor een trage schildklier is gericht op het aanvullen van tekorten die verband houden met een trage schildklier en het stimuleren van de vorming van schildklierhormonen door aanvulling van voedingsstoffen.

Een veelgebruikt medicijn ter behandeling van hypothyreoïdie is levothyroxine. Let op bij het gebruik van schildkliermedicatie en het inzetten van supplementen.