Jicht

Wat is jicht?

Jicht is een ontsteking in een gewricht ontstaan door een plaatselijke opeenhoping van gekristalliseerd urinezuur. Het ontstaat wanneer het lichaam niet in staat is om overmatig urinezuur af te voeren via de nieren. Er ontstaat verzuring (hyperuricemie). Om de zuurtegraad in het bloed weer te neutraliseren, maakt het lichaam urinezuurkristallen aan. Deze kristallisering zorgt ervoor dat het urinezuur geen invloed meer heeft op de zuurtegraad van het bloed. De urinezuurkristallen kunnen vervolgens neerslaan op een gewricht, waardoor er ontsteking ontstaat. De huid rond het gewricht wordt rood, glanzend en strak gespannen. Jicht in de voet (vooral de grote teen) en jicht in de hand komen vaak voor.

Door de ophoping van de gekristalliseerde urinezuren kunnen zogenaamde ‘jichtknobbels’ of ‘tophi’s’ ontstaan. Deze verdikkingen zitten meestal op de vinger- en teengewrichten, de ellenbogen en het oor. De knobbels zijn niet pijnlijk. Wanneer er een knobbel ontstaat, blijft deze vaak groeien en komen er nog andere bij.

Er zijn twee soorten jicht:

Acute jicht: doordat er urinezuurkristallen in één gewricht gaan zitten, ontstaat er eenmalig een jichtaanval. Het gaat dan meestal om jicht in de voet. De ontsteking vindt vaak plaats in de grote teen. Acute jicht gaat over het algemeen vanzelf over.

Chronische jicht: de jichtaanvallen nemen toe in frequentie en hevigheid. Maar er kan ook sprake zijn van een meer geleidelijk verloop. De gewrichten zijn dan dik, pijnlijk en stijf maar niet rood met een gespannen huid. Chronische jicht ontstaat doordat het urinezuurgehalte in het lichaam is zo hoog is dat in meerdere gewrichten tegelijk jicht voorkomt. Om chronische jicht te verhelpen, zal de hoeveelheid urinezuur in het lichaam af moeten nemen. Dit is te bereiken door het lichaam te ontzuren.

Vliegende jicht is een vorm van chronische jicht. De jichtaanvallen komen afwisselend in allerlei verschillende gewrichten voor en lijkt daarom van het ene naar het andere gewricht te ‘vliegen’.

Symptomen

Symptomen van jicht zijn:

• Pijn in en rondom het aangedane gebied
• Een rode, glanzende en gespannen huid
• Een knobbel op het gewricht
• Schilferende, jeukende huid rond het aangetaste gewricht
• Een (zeer) pijnlijke knobbel op het gewricht, zogenaamde ‘jichtknobbels’
• Snelle verergering van de pijn, meestal ’s nachts (bij acute jicht)
• Het pijnlijke gewricht is moeilijke te bewegen
• Koorts, misselijkheid en braken
• Nierstenen of nierinsufficiëntie (soms)

Oorzaken

Jicht ontstaat door verzuring van het lichaam. Verzuring kan komen door:

• Verzurende voeding
  Bij het eten van verzurende voeding maakt het lichaam meer urinezuur aan.
• Stress
  Wanneer we stress ervaren, angstig zijn, vermoeid en of gebrek aan slaap hebben, produceert het lichaam meer zoutzuur.
• Alcohol
  Het overmatig drinken van alcohol kan jichtaanvallen uitlokken.
• Roken
  Dit is de zwaarste verzuurder die er is.
• Een hoge bloeddruk
  Uit recent onderzoek van de universiteit van Dortmund blijkt dat een hoge bloeddruk in relatie staat met een verzurende pH-waarde.⁴
• Zwaarlijvigheid
  Bij mensen met overgewicht komt meer purine vrij, waardoor het urinezuurgehalte in het lichaam stijgt.
• Veroudering
  Hoe ouder we worden, hoe meer ons lichaam verzuurt.

Voedingsadviezen

• Herstel de zuurbalans in het lichaam
  Eet verzurende producten met mate. Het is ook verstandig om iets zuurs altijd te combineren met iets basisch. Verzurende producten zijn onder andere:
  • Varkens- en rundvlees
  • Bewerkte melkproducten (zoals kaas)
  • Peulvruchten
  • Tarwe (meel)
  • Pinda’s
  • Maïs
  • Soja
• Vermijd purinerijke voeding
  Purine zit vooral in haring, orgaanvlees, wild (gevogelte), sommige vissoorten (ansjovis, kaviaar), zeevruchten (mosselen, kreeft, oesters), peulvruchten, vleesextracten, gistextract.
• Drink elke dag één glas zure kersensap
  Dit verlaagt het urinezuurniveau.
• Drink elke dag 1 liter brandnetelthee
  Brandnetel drijft urinezuur af.
• Vermijd stress
  Stress verlaagt je weerstand en herstellend vermogen. Beperk stress zoveel mogelijk om jicht te voorkomen.
• Kies voor een mediterraan dieet
  Een dieet rijk aan onder andere groenten, fruit en onverzadigde vetzuren helpt het serumniveau van urinezuur te verlagen.
• Stop met het drinken van alcohol
  Alcohol is sterk verzurend voor het lichaam.
  
• Stop met roken
  Roken breekt veel vitamine C af.
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging
  Minimaal een half uur per dag matig intensief bewegen versterkt de weerstand en verbetert de zuur/base balans.

Opmerkingen

Pseudo jicht is een gewrichtsontsteking die sterk op jicht lijkt. Het is een opeenhoping van calcium-pyrofosfaat-kristallen. Pseudo jicht zit meestal in de grote gewrichten in de armen of benen. Het ontstaat door een teveel aan calcium (hypercalciemie), ijzer (hemachromatose) of bijschildklierhormoon (hyperparathyroidie) of te weinig magnesium in het bloed. De symptomen zijn vaak milder.

Jicht voorkomen kan door verzurende producten met mate te eten, de inname van purinerijk voedsel te beperken en overgewicht te voorkomen.

De reguliere behandeling van jicht richt zich vaak enkel op de symptomen. Jicht medicatie zoals colchicine remt de ontsteking en vermindert de pijn.

Nutriënten