Slijmbeursontsteking (bursitis)

Wat is slijmbeursontsteking (bursitis)?

Bursitis of slijmbeursontsteking is een ontsteking van de slijmbeurs (bursa). Een slijmbeurs is een zakje met vocht dat tussen pezen en gewrichten in zit en fungeert als een schokdemper. Het zakje zorgt ervoor dat een gewricht normaal kan bewegen en voorkomt directe wrijving tussen de pees en het bot. Wanneer het zakje ontstoken is, spreken we van bursitis of een slijmbeursontsteking.

Slijmbeursontsteking komt vooral voor in de schouder, heup, elleboog, knie, pols en enkel. Maar slijmbeurzen zitten op veel meer plekken; verspreid door het hele lichaam hebben we er ongeveer 150. Bursitis kan dus ook op andere plekken ontstaan.

Slijmbeursontsteking ontstaat vooral bij mensen boven de 30 jaar. De oorzaak is vaak overbelasting door werk of sport waarbij bepaalde gewrichten veel belast worden. De ontsteking kan ook door een ongeluk worden veroorzaakt.

Er zijn twee soorten slijmbeursontsteking: acute slijmbeursontsteking (acute bursitis) en chronische slijmbeursontsteking (chronische bursitis). Een acute ontsteking ontstaat plotseling en kan een aantal dagen duren. Als de ontsteking lang aanhoudt of regelmatig terugkomt, spreken we van chronische slijmbeursontsteking. Hierbij is het belangrijk om overbelasting van het getroffen gebied te voorkomen.

Daarnaast wordt een onderscheid gemaakt tussen een septische bursitis en aseptische bursitis. Bij een septische bursitis is de ontsteking door een bacteriële infectie veroorzaakt. Dit kan komen door een wondje in de buurt van de slijmbeurs. Dit is de meest voorkomende vorm van bursitis. Chronische bursitis door overbelasting valt hieronder.

Symptomen

De meest herkenbare symptomen bij bursitis zijn die van een ontsteking:

• Roodheid
• Plaatselijke warmte
• Zwelling
• Drukkende, zeurende pijn

Bij een ontsteking maakt de slijmbeurs extra vocht aan, waardoor de slijmbeurs opzet. Hierdoor krijg je bij een slijmbeursontsteking ook last van stijfheid en kun je het gewricht minder goed bewegen. Hoe erger de bursitis, hoe groter de bewegingsbeperking. De ontsteking gaat soms ook gepaard met koorts.

Bij een slijmbeursontsteking in de elleboog is een zakje te zien dat aan de punt van de elleboog hangt. Bij een slijmbeursontsteking van de knie is er boven of onder de knieschijf een zwelling te zien.

Oorzaken

Een slijmbeursontsteking kan verschillende oorzaken hebben:

• Een ongeluk: door een val of een klap op bijvoorbeeld de heup kan de slijmbeurs geïrriteerd en ontstoken raken. Acute bursitis wordt vaak veroorzaakt door een ongeluk.
• Een ontsteking: een ontsteking van een gewricht kan zich uitbreiden naar de slijmbeurs. Dit is vaak het geval bij jicht. Bursitis kan ook samen met tendinitis (peesontsteking). De slijmbeurs en de pees zijn dan allebei ontstoken. De slijmbeurs zelf kan ook ontstoken raken, door een bacteriële infectie. Dit kan komen door een wondje in de buurt van de slijmbeurs.
• Overbelasting: als een gewricht te lang en te zwaar belast wordt, kan bursitis ontstaan, maar ook wanneer iemand zonder training ineens een lang stuk gaat hardlopen. Ook het te vaak herhalen van bepaalde bewegingen kan bursitis veroorzaken. Daarnaast kan bursitis na een periode van gedwongen rust ontstaan, omdat de spieren en gewrichten niet meer gewend zijn aan veel beweging en snel overbelast kunnen raken.

Bij bepaalde beroepen of sporten komt bursitis in bepaalde lichaamsdelen vaker voor:

• Slijmbeursontsteking schouder: de oorzaak van bursitis subacromialis (slijmbeursontsteking in de schouder) is vaak overbelasting van het schoudergewricht. Dit komt veel voor bij mensen die in hun werk hun schouders veel en zwaar belasten.
• Slijmbeursontsteking knie: bursitis prepatellaris is een slijmbeursontsteking aan de voorzijde van de knie en komt voor bij mensen die veel op hun knieën zitten of vaak op hun knieën vallen. Denk aan stratenmakers of mensen die judoën.
• Slijmbeursontsteking heup: een veelvoorkomende hardlopersblessure is bursitis trochanterica (slijmbeursontsteking van de heup). Ook bursitis bij de achillespees komt vaak voor.
• Slijmbeursontsteking elleboog: timmerlieden en metselaars hebben vaak last van bursitis olecrani (bursitis in de elleboog), net als mensen die veel op hun ellebogen steunen (‘studentenelleboog’).

Voedingsadviezen

• Eet weinig of geen (rood) vlees. Rood vlees bevat veel arachidonzuur, wat ontstekingsbevorderend werkt.
• Vermijd plantaardige oliën zoals zonnebloem- en maisolie. Deze bevatten veel omega 6. Een goede balans tussen omega 3- en omega 6-vetzuren is belangrijk om ontstekingen te voorkomen. Kies bijvoorbeeld voor lijnzaadolie, olijfolie en/of roomboter.
• Eet bij voorkeur twee keer per week of vaker vette vis zoals haring, zalm en makreel of neem visolie of algenolie uit een supplement. Vette vis is rijk aan omega 3-vetzuren en bevordert de aanmaak van de ontstekingsremmende prostaglandines type 3.
• Kies vooral verse en zelfbereide voeding, waaronder met name veel groene (blad)groenten.
• Eet voedingsmiddelen die rijk zijn aan antioxidanten, zoals bessen (bosbessen, frambozen), groene bladgroenten (spinazie, boerenkool), noten, zaden en kleurrijke groenten en fruit. Antioxidanten helpen bij het neutraliseren van schadelijke vrije radicalen en kunnen ontstekingen verminderen.
• Voldoende hydratatie: Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt om het lichaam gehydrateerd te houden en afvalstoffen af te voeren. Dit kan helpen bij het verminderen van ontstekingen en het bevorderen van het herstel.

Opmerkingen

• Slijmbeursontsteking is meestal tijdelijk en geneest vaak vanzelf door het gewricht rust te gunnen.
• Onbelast bewegen is goed, maar voorkom overbelasting. Bij overbelasting kan herstel maanden tot zelfs een jaar in beslag nemen.
• Koelen kan de pijnklachten verminderen en voorkomen dat de ontsteking verergert.
• Als de roodheid en zwelling snel toenemen of als je koorts krijgt, is er kans op infectie. Neem dan contact op met je arts.
• Voorkom langdurige druk op de aangedane slijmbeurs. Leun dus bijvoorbeeld niet op de elleboog en vermijd zijwaarts heffen met de schouder. Draag kniebeschermers bij werk waarbij je veel op je knieën moet zitten of bij sporten waarbij je vaak valt.
• Een fysiotherapeut kan bij slijmbeursontsteking oefeningen geven om omliggende spieren te versterken. Dit vermindert de belasting en kan de klachten helpen verminderen.
• Soms krijg je ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s) voorgeschreven. Deze medicijnen hebben echter vaak bijwerkingen.
• Chronische slijmbeursontsteking wordt regulier vaak behandeld met een corticosteroïdeninjectie.
• Bij slijmbeursontsteking door artritis of jicht gebeurt behandeling meestal door een reumatoloog.