Verminderde vruchtbaarheid man (subfertiliteit)

Wat is verminderde vruchtbaarheid man (subfertiliteit)?

Vruchtbaarheid (fertiliteit) is het vermogen om voort te planten. Bij een verminderde vruchtbaarheid (subfertiliteit) is dit vermogen verminderd. Het probleem van wel of niet zwanger worden ligt in de helft van de gevallen aan de kwaliteit van het sperma van de man. In andere gevallen kan het ook aan de verminderde vruchtbaarheid van de vrouw liggen. Factoren die de vruchtbaarheid negatief beïnvloeden zijn:

• De hoeveelheid zaadcellen in het spermavocht is onvoldoende
  Er zijn te weinig zaadcellen (oligozoöspermie), of er zijn er helemaal geen zaadcellen (azoöspermie). De hoeveelheid sperma zegt overigens niets over de mate van kwaliteit van de zaadcellen.
• De zaadcellen hebben niet de juiste vorm (teratozoöspermie)
  Zaadcellen met een abnormale vorm kunnen de eicel niet bevruchten.
• De beweeglijkheid van de zaadcellen is onvoldoende (asthenozoöspermie)
  De zaadcellen beweeglijk genoeg zijn om de weg tot aan de eileider af te leggen.
• Er zijn te weinig actieve zaadcellen
  Dit betekent dat er voldoende zaadcellen zijn, maar deze zijn onvoldoende actief.

Het is gebleken dat in de laatste decennia de kwaliteit van het sperma van de gemiddelde man naar beneden gaat. De oorzaken van verminderde vruchtbaarheid zijn uiteenlopend. Onder andere oxidatieve schade, een te laag testosteron gehalte, de leeftijd en onvolwaardige voeding kunnen lijden tot verminderde vruchtbaarheid. In veel gevallen wordt echter niet ontdekt waarom een man verminderd vruchtbaar is. Het is wel aan te raden om tussen elke zaadlozing 1 dag te houden. Dit komt ten goede van de zaadkwaliteit.

Symptomen

• Een gewenste zwangerschap zal langer uitblijven
• Testosterontekort
• Spataderkluwen
• Sterk verminderde ejaculatie (afgesloten zaadleider)
• Testosterontekort
• Spataderkluwen
• Sterk verminderde ejaculatie (afgesloten zaadleider)

Oorzaken

• Stress
  Stress heeft een negatieve invloed op de zaadproductie en kan leiden tot (tijdelijk) verminderde zaadproductie.
• Hormonale disbalans
  Een tekort aan testosteron heeft invloed op ereacties en de ontwikkeling van sperma.
• Oxidatieve schade
  Oxidatieve schade aan spermacellen speelt een grote rol bij het ontstaan van verminderde vruchtbaarheid. Door deze schade vermindert de bewegelijkheid van de zaadcel en het vermogen om de eicel binnen te dringen.
• Spataderkluwen in de balzak
  Hierdoor wordt de zaadbal en bijbal te warm. De hogere temperatuur in de balzak heeft een negatief effect op de kwaliteit van het sperma.
• Een onderliggende aandoening zoals diabetes
  Mannen met diabetes hebben een grotere kans op een testosterontekort.
• Een afgesloten zaadleider
  Door een versperring in de zaadleider kan het sperma niet naar buiten.
• Elektromagnetische stralingsinvloeden
  Het gebruik van mobiele telefoons vermindert de spermakwaliteit bij mannen. Dit komt door een vermindering van het aantal zaadcellen, de beweeglijkheid en de levensvatbaarheid.¹
• Chemische stoffen
  Chemische stoffen zoals pesticiden kunnen een negatieve invloed hebben op de vruchtbaarheid.
• Temperatuur in de balzak is te hoog
  Een te hoge temperatuur in de balzak heeft een negatief effect op de kwaliteit van het sperma.
• Besmettelijke ziekten
  SOA’s tasten de geslachtsorganen en daarmee de vruchtbaarheid aan.
• Aangeboren afwijkingen
• Chemotherapie of bestraling
• Roken, alcohol, en drugs

Voedingsadviezen

Voedingsadviezen om de vruchtbaarheid te verhogen zijn:

• Verhoog de zinkinname
  Zink zit vooral in pompoenpitten, paranoten, hennepzaad, lijnzaad, cacao en oesters
• Zorg voor voeding rijk aan antioxidanten
  Vitamine C en vitamine E bevatten veel antioxidanten. Vitamine C zit onder andere in peterselie, paprika, spruitjes en zwarte bessen. Vitamine E kan het beste uit meervoudig onverzadigde oliën, zaden, noten en granen gehaald worden
• Vermijd E-nummers, additieven en allergenen
• Eet gezond en gevarieerd
  • Circa 400 – 800 gram verse groenten
  • 2 tot 3 stukken fruit per dag (zoet fruit met mate)
  • Kies volkoren rijst en graansoorten
  • Varieer dagelijks door magere vleessoorten af te wisselen met vegetarische maaltijden
  • Rood vlees met mate, maximaal 1 keer per week
  • 2 á 3 keer per week verse, wildgevangen vette vis (o.a. kabeljauw, zalm, tonijn, haring). Haal bij een vegetarisch of veganistisch voedingspatroon de vetzuren uit algenolie, spirulina, chlorella en kiemgroenten (o.a. alfalfa, taugé, broccolikiemen, bietencress)
  • Volle zuivelproducten met mate
  • Circa 25 gram (een handje) ongebrande noten en zaden per dag
  • Geraffineerde suikers vermijden en zoetstoffen met mate
  • Frisranken en geraffineerde vruchtensappen vermijden
  • Lightproducten vermijden
  • Minimaal 1,5 tot 2 liter vocht per dag (water, kruidenthee)
  • Zelf geperste smoothies en groentesappen maken uit rauwkost en superfoods

• Stop met roken
• Probeer alcohol te vermijden of drink maximaal twee glazen alcohol per dag
• Beweeg elke dag minimaal een half uur matig intensief

Opmerkingen

Een medische vruchtbaarheidstest in een ziekenhuis kan uitwijzen of de hoeveelheid, de vorm en de beweeglijkheid van de zaadcellen in orde is. Het is ook mogelijk om thuis een spermatest te doen. Hierbij meet je het aantal actieve zaadcellen in het sperma (meer of minder dan vijftien miljoen actieve zaadcellen per milliliter). Dit zegt echter niets over de beweeglijkheid en vorm en kan dus een mogelijke verminderde vruchtbaarheid niet volledig uitsluiten.

Om de vruchtbaarheid van de man te verhogen kan het ook helpen om langdurige warmte te vermijden. Denk aan saunabezoek, fietsen, paardrijden, motorrijden of lang in een heel warm bad te zitten. Dit is niet goed voor de kwaliteit van de zaadcellen. Ook wordt de vruchtbaarheid waarschijnlijk beïnvloed extreme blootstelling aan pesticiden, straling, radioactiviteit en andere gevaarlijke stoffen.²