Zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie)

Wat is zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie)?

Zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) is een ernstige aandoening tijdens de zwangerschap die gekenmerkt wordt door een te hoge bloeddruk. Door de hoge bloeddruk komen de nieren onder druk te staan. Daardoor lekken eiwitten uit de nieren in de urine. Ook andere organen kunnen aangetast worden. De hoge druk op de bloedvaten kan er ook voor zorgen dat deze poreus worden en er vocht uit gaat lekken. Het vocht hoopt zich vervolgens op in voeten, benen en handen (oedeem).

Om zwangerschapsvergiftiging tijdig te ontdekken wordt tijdens de zwangerschap regelmatig de bloeddruk gecontroleerd. Ook wordt het eiwitgehalte in de urine gemeten. Wanneer het eiwitgehalte te hoog is en de bloeddruk is herhaaldelijk te hoog (bovendruk van boven de 140 mmHg en/of een onderdruk van meer dan 90-95 mmHg), wordt de vrouw meestal in het ziekenhuis opgenomen. Er is een grote kans op complicaties en zowel de vrouw als de foetus worden goed in de gaten gehouden.

Bij de foetus kan de placenta worden aangetast door de zwangerschapsvergiftiging. Daardoor komen er minder voedingsstoffen bij de het kindje. Bij de geboorte zijn deze kinderen vaak lichter, hebben een groeiachterstand en verminderde weerstand.¹ Bij de moeder kunnen de nier- en leverfuncties steeds verder verslechteren. Ook heeft zwangerschapsvergiftiging vaak emotionele gevolgen voor de moeder. Ziekenhuisopname en zorgen over het kindje spelen daarbij een grote rol. Na de zwangerschap, op latere leeftijd, zijn deze vrouwen vatbaarder voor hart- en vaatziekten.²

Bij ernstige zwangerschapsvergiftiging kan ervoor worden gekozen de bevalling in te leiden.

Symptomen

• Hoge bloeddruk (hypertensie)
• Opgezwollen gezicht
• Oedeem
• Vermoeidheid
• Kortademigheid
• Hoofdpijn
• Gewichtstoename
• Buikpijn of een gespannen gevoel in de buik
• Misselijkheid, soms met braken
• Tintelingen in de vingers
• Wazig, sterretjes of lichtfitsen zien
• Schuimende urine

Oorzaken

Het is nog onduidelijk waar zwangerschapsvergiftiging precies door ontstaat. Het kan te maken met erfelijke aanleg, een verminderde weerstand en problemen met de aanleg en ontwikkeling van de placenta. Ook kan het een auto-immuunreactie zijn van de placenta op antistoffen die via de zaadcel binnen zijn gekomen. Onderzoek wijst ook uit dat een verhoogde blootstelling aan verkeersgerelateerde luchtverontreiniging een oorzaak kan zijn.³

Bekende risicofactoren van zwangerschapsvergiftiging:

• Leeftijd (ouder dan 40 of jonger dan 18)
• Overgewicht
• Meerlingzwangerschap
• Hoge bloeddruk (hypertensie) voordat de zwangerschap begon
• Nierafwijkingen
• Diabetes
• Genetische afwijkingen bij het kind
• Een auto-immuunziekte
• Slaapapneu

Voedingsadviezen

• Beperk cafeïnegebruik (dit is soms ook aanwezig in pijnstillers of bepaalde voedingsmiddelen, zoals cacaobonen)
• Voorkom overmatig zoutgebruik
• Bij vocht vasthouden: eet veel vochtafdrijvende groenten, zoals bleekselderij en peterselie en vochtafdrijvend fruit zoals sinaasappel, perzik en ananas
• Drink voldoende. Kies voor brandnetel- en guldenroedethee of water. Dit werkt vochtafdrijvend en zorgt voor ondersteuning van de nieren
• Beperk de inname van verzadigde vetten in onder andere vlees, vleeswaren, kaas, zuivel, boter en margarine
• Eet voldoende omega-3 vetzuren. Vooral het vetzuur DHA (dit vind je in vette vis) kan de bloeddruk verlagen
• Eet voldoende oplosbare vezels. Deze vind je onder andere in peulvruchten, noten, zaden, pitten, groente, fruit, kokos (of kokosmeel), lijnzaad en psyllium
• Eet voldoende producten hoog in vitamine C. Dit zorgt voor gezonde, flexibele vaten
• Vermijd geraffineerde koolhydraten. Dit zorgt voor pieken in de bloedsuikerspiegel en heeft een hoge bloeddruk als gevolg

Opmerkingen

Pre-eclampsie kan verergeren naar eclampsie of het HELLP-syndroom. Bij eclampsie krijgt de moeder aanvallen (convulsies) in de vorm van stuiptrekkingen die levensbedreigend zijn voor de moeder en het kind. Ook het HELLP-syndroom is een zeer ernstige, levensbedreigende complicatie. Er is dan sprake van een verstoorde leverfunctie, een tekort aan bloedplaatjes en afbraak van rode bloedcellen.