Bacopa monnieri
- Bacopa Monnieri is een kruid dat traditioneel gebruikt wordt in de Ayurvedische geneeskunde
- Hier zou het een werking hebben tegen angst, concentratieproblemen, een slecht geheugen en epilepsie
- Bacopa staat bekend om zijn antioxidante en neurologische effecten
- Onderzoek wijst erop dat bacopa een positieve invloed op het geheugen en op concentratievermogen zou kunnen hebben
In het kort
- Bacopa Monnieri is een kruid dat traditioneel gebruikt wordt in de Ayurvedische geneeskunde
- Hier zou het een werking hebben tegen angst, concentratieproblemen, een slecht geheugen en epilepsie
- Bacopa staat bekend om zijn antioxidante en neurologische effecten
- Onderzoek wijst erop dat bacopa een positieve invloed op het geheugen en op concentratievermogen zou kunnen hebben
Wat is bacopa monnieri?
Bacopa Monnieri, ook wel bekend als Brahmi of waterhyssop is een kruid dat al eeuwenlang wordt gebruikt in de Ayurvedische geneeskunde en zou een werking hebben tegen angst, concentratieproblemen, een slecht geheugen en epilepsie.1 Bovendien wordt het gebruikt om ontstekingsziektes zoals astma en artritis te behandelen.2 De delen die worden gebruikt zijn de bladeren en wortels.
Bacosiden zijn de belangrijkste actieve verbindingen in Bacopa Monnieri. Deze worden verondersteld te helpen bij het verbeteren van het geheugen, het verminderen van stress en angst, en het bevorderen van de algemene hersenfunctie. Deze effecten worden toegeschreven aan de invloed van de plant op neurotransmitters en zijn vermogen om oxidatieve stress in de hersenen te verminderen.
Gebruik
Bacopa Monnieri zou mogelijk bij veel verschillende ziektes en stoornissen, nuttig kunnen zijn, maar het bewijs hiervoor is erg beperkt. Zo zou bacopa positieve effecten op cognitieve functies kunnen hebben, maar resultaten zijn erg onduidelijk. Veel onderzoeken hadden bijvoorbeeld geen goede controlegroep of allerlei ingrediënten werden tegelijkertijd onderzocht.
Een aantal kleine studies laten positieve effecten zien van Bacopa monnieri op geheugen en aandacht. Volgens een meta-analyse waren deze effecten meestal niet significant.3 Wel geven verschillende studies indicaties voor positieve effecten op reactietijd, leren en geheugen.3,4
De effecten op kinderen met ADHD werd ook in twee kleine onderzoeken getest. Beide zagen positieve effecten op ofwel ADHD-symptomen of op cognitieve functies, maar deze onderzoeken waren van lage kwaliteit en hadden ook enigszins conflicterende resultaten.
In patiënten met prikkelbaar darmsyndroom was een behandeling van een combinatie van bacopa en bael effectiever dan placebo, maar minder effectief dan de standaardbehandeling met clidinium bromide, chlordiazepoxide en blonde psyllium.
Ook is er interesse in de mogelijke effecten van bacopa op rugpijn, hartfalen, hoge bloeddruk, slapeloosheid, Parkinson, Alzheimer, epilepsie, reuma en seksuele dysfunctie. Hier is echter nog niet voldoende onderzoek naar gedaan.
Werking
Algemeen
De werking van Bacopa Monnieri wordt toegeschreven aan verschillende saponine-glycosiden. De bovengrondse delen van bacopa bevatten betulininezuur, wogonine en oroxindine. Veel van de effecten van bacopa zijn nog niet goed onderzocht in mensen. Vanuit lab- en dierstudies zijn echter wel mogelijke mechanismen gevonden die bepaalde effecten zouden kunnen .
Antioxidante effecten
Sommige therapeutische effecten van bacopa zouden kunnen komen door antioxidante effecten. Bacopa lijkt de niveaus van reactieve zuurstofcomponenten (ook wel: vrije radicalen), te verlagen, wat ook kan beschermen tegen celdood. In laboratoriumonderzoek is er ook wat bewijs dat bacopa extract hersen- en bindweefselcellen kan beschermen tegen oxidatieve schade. Ook liet een laboratoriumonderzoek in ratten zien dat een bacopa extract het niveau van leveroxidanten verhoogde en oxidatieve effecten van morfine verminderde.
Neurologische effecten
Vanuit rattenstudies is er enig bewijs dat gezuiverde bacosiden A en B en alcoholisch bacopa-extract het leervermogen, geheugen en cognitieve prestaties kunnen verbeteren. Mogelijke mechanismen zijn hierbij effecten op de afgifte van acetylcholine, op choline acetylase-activiteit en door binding aan muscarinische cholinerge receptoren. Deze mechanismen zouden ook eventuele cognitieve effecten in mensen kunnen verklaren.
Veiligheid
Volwassenen
Bacopa is mogelijk veilig wanneer het oraal en gepast gedurende een korte periode gebruikt wordt. In klinische onderzoeken werd het veilig gebruikt tot 600 mg per dag voor 12 weken.
Kinderen
Bacopa is mogelijk veilig wanneer het oraal en gepast gedurende een korte periode gebruikt wordt. Klinisch onderzoek suggereert dat gebruik tot 225 mg per dag tot 6 maanden, of 320 mg per dag tot 14 weken veilig is in kinderen van 6-14 jaar oud.
Zwangerschap en borstvoeding
Onvoldoende betrouwbare informatie beschikbaar. Vermijd gebruik.
Interacties
Medicijnen
Bacopa zou een interactie kunnen hebben met cholinergische en anticholinergische medicijnen, cevimeline (evoxac), cytochroom p450 substraat CYP1A2, CYP2C19, CYP2C9, CYP3A4, schildklierhormoon.
Ziektes
Bacopa zou problemen in verschillende ziektes kunnen verergeren. Dit geldt voor bradycardie (hartslag onder 60 slagen per minuut), darmobstructie, maagzweren, longziektes als astma en COPD, schildklierproblemen en plasproblemen.
Dosering
Volwassenen
De meeste onderzoeken naar bacopa gebruikten 300-600 mg per dag gedurende 12 weken.
Kinderen
Onderzoek is beperkt, er is geen typische dosering beschikbaar.
Voor het schrijven van deze pagina is gebruik gemaakt van de professionele monografie van Natural Medicines (NatMed).
Aanvullende referenties:
- Nemetchek, M. D., Stierle, A. A., Stierle, D. B., & Lurie, D. I. (2017). The Ayurvedic plant Bacopa monnieri inhibits inflammatory pathways in the brain. Journal of Ethnopharmacology, 197, 92-100.
- Kongkeaw, C., Dilokthornsakul, P., Thanarangsarit, P., Limpeanchob, N., & Scholfield, C. N. (2014). Meta-analysis of randomized controlled trials on cognitive effects of Bacopa monnieri extract. Journal of ethnopharmacology, 151(1), 528-535.
- Lorca, C., Mulet, M., Arévalo-Caro, C., Sanchez, M. Á., Perez, A., Perrino, M., … & Serra, A. (2023). Plant-derived nootropics and human cognition: A systematic review. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 63(22), 5521-5545.
