Orthomoleculair kennisinstituut
Menu

Berberine

In het kort
  • Berberine is een bioactieve stof die afkomstig is van verschillende planten, waaronder zuurbes, Indiase berberis, en gouddraad.
  • Pas in de afgelopen decennia is de belangstelling voor deze stof toegenomen en wordt de werking ervan onderzocht.
  • Berberine kan helpen bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel en het cholesterolgehalte.
  • Hierdoor kan berberine effectief zijn bij diabetes type 2, hyperlipidemie en PCOS.
  • Berberine wordt afgeraden voor jonge kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.
In het kort

Wat is berberine?

Berberine is een bioactieve alkaloïde die van nature voorkomt in verschillende planten zoals Berberis aristata (Indiase berberis), Berberis vulgaris (zuurbes), Berberis aquifolium (mahonie), Hydrastis canadensis (gouden zegel) en Coptis chinensis (gouddraad). Deze stof is te vinden in de wortels, stam, bast en bessen van deze planten. Aan het begin van de vorige eeuw werd berberine voor het eerst geïsoleerd uit deze planten. In de afgelopen decennia is de belangstelling voor dit nutriënt toegenomen en is er meer onderzoek verricht naar de werking ervan.

Wat is berberine?

Gebruik

Waarschijnlijk effectief

Berberine kan de bloedsuikerspiegel verlagen bij mensen met diabetes type 2.1 Een meta-analyse vond dat berberine meer effect had op de bloedsuikerspiegel dan leefstijlinterventies. Ook bleek medicatie gecombineerd met berberine effectiever dan medicatie alleen.2 De onderzoekers waarschuwen wel dat veel van de studies die geanalyseerd werden een risico op bias hadden, waardoor de resultaten voorzichtig geïnterpreteerd dienen te worden.

Berberine wordt in de traditionele Chinese geneeskunde gebruikt voor het bestrijden van de H. pylori bacterie. Een meta-analyse vond dat berberine (drie keer per dag 120 – 500 mg) de behandeling van deze bacterie kan ondersteunen, aanvullend op de standaardbehandeling met maagzuurremmers en antibiotica. Ook vonden ze dat bijwerkingen mogelijk verminderd konden worden, vooral in de onderzoeken waarbij een lagere dosis (drie keer per dag 120 mg) gebruikt werd. 3

Mogelijk effectief

Een studie liet zien dat een berberinegel mogelijk zou kunnen helpen bij aften. Berberine verbeterde grootte, roodheid en pijn bij mensen met terugkerende aften. Ook is berberine onderdeel van Shuanghei Baihe tabletten die in de traditionele Chinese geneeskunde gebruikt worden bij terugkerende aften.5

 

 

 

 

Gebruik

Werking

Metabolisme

Er bestaan uiteenlopende theorieën over hoe berberine invloed uit kan oefenen op metabole aandoeningen zoals diabetes, hyperlipidemie en PCOS. Uit dierstudies blijkt bijvoorbeeld dat berberine de afscheiding van GLP-1 kan verhogen. GLP-1 is een hormoon dat in de darmen wordt aangemaakt als reactie op voedselinname en speelt een cruciale rol bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Ook zou berberine effect kunnen hebben op afgifte van insuline of het microbioom6,7

Zo bevordert GLP-1 de opname van glucose in spiercellen, vermindert het de productie van glucose in de lever en bevordert het een gevoel van verzadiging.8,9 Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat berberine de expressie van insulinereceptoren kan verhogen. Er zijn ook aanwijzingen dat berberine invloed heeft op andere moleculen in metabole routes, zoals AMPK, PPAR-alfa en PPAR-delta, die een rol spelen in glucoseopname en vetzuurverbranding.

Bloedlipiden

Uit verschillende meta-analyses bleek dat berberine totaal cholesterol, LDL cholesterol en triglyceriden licht kon verlagen terwijl het HDL cholesterol verhoogde, ook in combinatie met statines. 10,11,12 Een van deze meta-analyses vond echter wel dat onderzoeken die 3 maanden of langer duurden deze effecten niet vonden. Dat zou erop kunnen wijzen dat deze effecten maar tijdelijk zijn.

De effecten van berberine op hyperlipidemie zijn ook in combinatie met andere supplementen onderzocht. Zo zijn er aanwijzingen dat een combinatie van berberine, policosanol en rode gist rijst ook positieve effecten zou kunnen hebben. Het is hierdoor wel lastig te zeggen of deze effecten komen door berberine, een ander ingrediënt of de combinatie van verschillende ingrediënten.

Bloeddruk

Uit een meta-analyse blijkt dat 0.9 gram berberine per dag, in combinatie met amlodipine, voor een lichte bloeddrukverlaging zou kunnen zorgen.

Ontstekingsremmend

Onderzoek toont aan dat berberine de niveaus van C-reactief proteïne, een belangrijke marker voor systemische inflammatie, kan verlagen, vooral bij patiënten met metabool syndroom of andere metabole aandoeningen.

Antibacteriële effecten

Berberine zou de celdeling van sommige bacteriën kunnen verhinderen . Daarnaast kan berberine mogelijk het celmembraan verstoren en de aanmaak van DNA beïnvloeden.

Werking

Veiligheid

Volwassenen

Berberine is waarschijnlijk veilig bij oraal en gepast gebruik. Berberine is veilig gebruikt in doseringen tot 1.5 gram per dag voor 6 maanden of tot 1 gram per dag voor 24 maanden. Als zalf is het tot 20 dagen veilig gebruikt.

Kinderen

Niet te gebruiken door jonge kinderen. Berberine kan kernicterus veroorzaken, een zeldzame vorm van hersenbeschadiging die optreedt bij pasgeborenen met ernstige geelzucht. Het is onduidelijk of berberine veilig is in oudere kinderen.

Zwangerschap en borstvoeding

Niet te gebruiken tijdens de zwangerschap en borstvoeding. Berberine kan mogelijk de placenta passeren en zo schade toebrengen aan de foetus. Ook kan het via de borstvoeding doorgegeven worden aan het kind.

Veiligheid

Interacties

Medicijnen

Berberine zou interacties kunnen hebben met:

  • Cyclosporine
  • Bloedstollingsmedicijnen
  • Diabetes medicijnen, zoals metformine. Wanneer berberine
  • Bloeddrukmedicijnen
  • Kalmerende middelen voor het centraal zenuwstelsel
  • dextromethorphan, losartan, midazolam, pentobarbital, tacrolimus.
  • verschillende cytochroom P450 substraten (CYP2C9, CYP2D6, CYP3A4),

Supplementen

  • In combinatie met CBD olie, vooral in hoge doseringen, zou berberine tot lange-QT-syndroom kunnen leiden, een afwijking die ernstige hartritmestoornissen als gevolg kan hebben.
  • Berberine zou additieve effecten kunnen hebben met kruiden en supplementen die antibloedstollingseffecten hebben, die bloedsuiker- en bloeddrukverlagend werken of die kalmerende effecten hebben.
  • Berberine zou de groei van sommige probioticasoorten kunnen remmen, wat de effectiviteit vermindert.

Ziektes

  • Berberine zou de afbraak van bilirubine kunnen verminderen . Gebruik wordt daarom afgeraden bij hyperbilirubinemie en geelzucht. Hierdoor zou het ook het risico op hersenbeschadiging in te vroeg geboren kinderen kunnen vergroten.
  • Doordat berberine invloed kan hebben op de bloedsuikerspiegel is het bij mensen met diabetes extra belangrijk om de bloedsuikerspiegel goed in de gaten te houden. Mogelijk dient medicatie aangepast te worden. Stem gebruik van berberine daarom altijd af met de behandelend arts.
Interacties

Dosering

Volwassenen

Berberine werd 8 weken in doseringen van maximaal 2 gram per dag gebruikt. Het wordt meestal gebruikt in doses van 0,4-1,5 gram per dag gedurende een periode van 2 weken tot 2 jaar. In de meeste gevallen worden deze totale dagelijkse doseringen verdeeld over 2 of 3 doses gedurende de dag.

Berberine is gebruikt als oogdruppels van 0,2% of 0,5%, driemaal daags aangebracht gedurende 1-8 weken.

Een berberinegel van 5 mg/gram werd viermaal daags gedurende 5 dagen gebruikt.

Kinderen

Berberine is gebruikt als oogdruppels van 0,2%, driemaal daags aangebracht gedurende drie maanden

 

Dosering
Referenties
  1. Altern Med Rev. 2000 Apr;5(2):175-7.
  2. Blumenthal M, ed. The Complete German Commission E Monographs: Therapeutic Guide to Herbal Medicines. Trans. S. Klein. Boston, MA: American Botanical Council, 1998.
  3. Gentry EJ et al. Antitubercular natural products: berberine from the roots of commercial Hydrastis canadensis powder. Isolation of inactive 8-oxotetrahydrothalifendine, canadine, beta-hydrastine, and two new quinic acid esters, hycandinic acid esters-1 and -2. J Nat Prod. 1998 Oct;61(10):1187-93.
  4. Newall CA, Anderson LA, Philpson JD. Herbal Medicine: A Guide for Healthcare Professionals. London, UK: The Pharmaceutical Press, 1996.
  5. Pan GY, Huang ZJ, Wang GJ, Fawcett JP, Liu XD, Zhao XC, Sun JG, Xie YY. The antihyperglycaemic activity of berberine arises from a decrease of glucose absorption. Planta Med. 2003 Jul;69(7):632-6.
  6. Iwasa K, Moriyasu M, Nader B. Fungicidal and herbicidal activities of berberine related alkaloids. Biosci Biotechnol Biochem. 2000 Sep;64(9):1998-2000.
  7. Lau CW et al. Cardiovascular actions of berberine. Cardiovasc Drug Rev. 2001 Fall;19(3):234-44.
  8. McGuffin M, Hobbs C, Upton R, Goldberg A, eds. American Herbal Products Association’s Botanical Safety Handbook. Boca Raton, FL: CRC Press, LLC 1997.
  9. Kaneda Y, Torii M, Tanaka T, Aikawa M. In vitro effects of berberine sulphate on the growth and structure of Entamoeba histolytica, Giardia lamblia and Trichomonas vaginalis. Ann Trop Med Parasitol 1991;85:417-25.
  10. Rehman J, Dillow JM, Carter SM, et al. Increased production of antigen-specific immunoglobulins G and M following in vivo treatment with the medicinal plants Echinacea angustifolia and Hydrastis canadensis. Immunol Lett 1999;68:391-5.
  11. Gupte S. Use of berberine in treatment of giardiasis. Am J Dis Child 1975;129:866.
  12. Amin AH, Subbaiah TV, Abbasi KM. Berberine sulfate: antimicrobial activity, bioassay, and mode of action. Can J Microbiol 1969;15:1067-76.
  13. Sun D, Courtney HS, Beachey EH. Berberine sulfate blocks adherence of Streptococcus pyogenes to epithelial cells, fibronectin, and hexadecane. Antimicrob Agents Chemother 1988;32:1370-4.
  14. Scazzocchio F, Corneta MF, Tomassini L, Palmery M. Antibacterial activity of Hydrastis canadensis extract and its major isolated alkaloids. Planta Med 2001;67:561-4.
  15. Rabbani GH, Butler T, Knight J, et al. Randomized controlled trial of berberine sulfate therapy for diarrhea due to enterotoxigenic Escherichia coli and Vibrio cholerae. J Infect Dis 1987;155:979-84.
  16. Arinaga S, Karimine N, Takamuku K, et al. Enhanced induction of lymphokine-activated killer activity after lentinan administration in patients with gastric carcinoma. Int J Immunopharmac 1992;14:535-539.
  17. Sun D, Abraham SN, Beachey EH. Influence of berberine sulfate on synthesis and expression of Pap fimbrial adhesin in uropathogenic Escherichia coli. Antimicrob Agents Chemother 1988;32:1274-7.
  18. Ang ES, Lee ST, Gan CS, et al. Evaluating the role of alternative therapy in burn wound management: randomized trial comparing moist exposed burn ointment with conventional methods in the management of patients with second-degree burns. MedGenMed 2001;3:3
  19. Zeng XH, Zeng XJ, Li YY. Efficacy and safety of berberine for congestive heart failure secondary to ischemic or idiopathic dilated cardiomyopathy. Am J Cardiol 2003;92:173-6.
  20. Nishino H, Kitagawa K, Fujiki H, Iwashima A. Berberine sulfate inhibits tumor-promoting activity of teleocidin in two-stage carcinogenesis on mouse skin. Oncology 1986;43:131-4.
  21. Janbaz KH, Gilani AH. Studies on preventive and curative effects of berberine on chemical-induced hepatotoxicity in rodents. Fitoterapia 2000;71:25-33..
  22. Anis KV, Rajeshkumar NV, Kuttan R. Inhibition of chemical carcinogenesis by berberine in rats and mice. J Pharm Pharmacol 2001;53:763-8.
  23. Hsiang CY, Wu SL, Cheng SE, Ho TY. Acetaldehyde-induced interleukin-1beta and tumor necrosis factor-alpha production is inhibited by berberine through nuclear factor-kappaB signaling pathway in HepG2 cells. J Biomed Sci 2005;12:791-801.
  24. Fukuda K, Hibiya Y, Mutoh M, et al. Inhibition by berberine of cyclooxygenase-2 transcriptional activity in human colon cancer cells. J Ethnopharmacol 1999;66:227-33.
  25. Chan E. Displacement of bilirubin from albumin by berberine. Biol Neonate 1993;63:201-8.
  26. Choudhry, V. P., Sabir, M., and Bhide, V. N. Berberine in giardiasis. Indian Pediatr. 1972;9(3):143-146.
  27. Zhang, M. F. and Shen, Y. Q. [Antidiarrheal and anti-inflammatory effects of berberine]. Zhongguo Yao Li Xue.Bao. 1989;10(2):174-176.
  28. Gurley BJ, Gardner SF, Hubbard MA, et al. In vivo effects of goldenseal, kava kava, black cohosh, and valerian on human cytochrome P450 1A2, 2D6, 2E1, and 3A4/5 phenotypes. Clin Pharmacol Ther 2005;77:415-26.
  29. Gurley BJ, Swain A, Hubbard MA, et al. Clinical assessement of CYP2D6-mediated herb-drug interactions in humans: Effects of milk-thistle, black cohosh, goldenseal, kava kava, St. John’s wort, and Echinacea. Mol Nutr Food Res 2008;52:755-63.
  30. Sevior, D. K., Hokkanen, J., Tolonen, A., Abass, K., Tursas, L., Pelkonen, O., and Ahokas, J. T. Rapid screening of commercially available herbal products for the inhibition of major human hepatic cytochrome P450 enzymes using the N-in-one cocktail. Xenobiotica 2010;40(4):245-254.
Sluiten