Collageen peptiden (type I)

Wat is Collageen peptiden (type I)?

Collageen peptiden zijn kleine peptiden afkomstig van collageen, het primaire structurele eiwit in ligamenten, pezen, huid en botten. De meest gebruikelijke methode om collageenpeptiden te produceren, omvat het gedeeltelijk hydrolyseren van geïsoleerd collageen om gelatine te vormen, en vervolgens het behandelen van gelatine met specifieke proteïnasen om de kortere collageenpeptiden te vormen.^1,2,3 De collageenpeptiden zijn door het hydrolysatieproces makkelijker opneembaar voor het lichaam.

Collageen kent verschillende types: type I, II en III. Dit heeft te maken met de herkomst van het collageen. Zo bevat huid type I en III, pezen enkel type I en kraakbeen type II. Hierdoor hebben verschillende types collageen weer andere functies in het lichaam. Meer dan 90% van het collageen in het lichaam bestaat uit type 1 en 3.³⁴

Viscollageen

Viscollageen wint men uit de huiden, botten en graten van vis en sommigen zien deze vorm als superieur onder de collageensoorten. Dit komt doordat viscollageen, in vergelijking met bijvoorbeeld rundcollageen, het meest op menselijk collageen lijkt wat voornamelijk uit type 1 collageen bestaat. Toch is de werkzaamheid van beide collageenvormen in het lichaam vrijwel gelijk.

Vegan collageen

Collageen kan alleen aangemaakt worden door mensen en dieren, niet door planten. Ondanks dat de claim tegenwoordig vaak gemaakt wordt, bestaat vegan collageen niet. Vegan collageen bevat doorgaans een mix van plantaardige stoffen die de collageenproductie in het lichaam kunnen stimuleren.

Veganistisch collageen is over het algemeen een combinatie van vitamines en mineralen die de aanmaak van collageen stimuleren, zoals vitamine C, zink, koper, selenium en zwavel. Soms wordt er ook gekozen voor enkele aminozuren, maar vaak niet in de juiste verhoudingen. Een aminozuurprofiel vergelijkbaar of identiek aan humaan collageen in combinatie met de juiste hulpstoffen geeft het beste resultaat.

Gebruik

Collageen type I speelt een belangrijke rol als ondersteuning bij normale wondgenezing. Collageen type I wordt vaak gebruikt om een ​​gezonde huid, haar en nagels te ondersteunen. Daarnaast speelt collageen een grote rol bij de aanmaak en het herstel van botten, spieren en pezen. Verder blijkt uit onderzoek dat collageen kan leiden tot verminderde gewrichtspijn. ²⁹ Het kan namelijk de aanmaak van kraakbeen stimuleren, wat een dempende functie heeft in de gewrichten.

Indicaties

Collageenpeptiden kunnen worden geproduceerd uit collageen dat is geïsoleerd uit runderen, vissen, varkens of kippen.^3,4 De samenstelling van collageenpeptiden varieert als gevolg van de bron en de leeftijd van het dier en het gebruikte extractieproces. Collageenpeptiden kunnen glycine, proline, hydroxyproline, hydroxylysine en arginine bevatten. De belangrijkste hiervan zijn (hydroxy)proline en glyine. In tegenstelling tot gelatine zijn collageenpeptiden oplosbaar in water en kunnen ze geen gel vormen.⁴ Collageenpeptiden bestaan ​​uit eiwitten met een gemiddelde grootte van 3,3 kilodalton (kDa) variërend van 0,5 tot 13,5 kDa.²

Boteffecten

Er is interesse in het gebruik van collageenpeptiden voor het versterken van botten of om botverlies te voorkomen. Bij mannen is aangetoond dat collageenpeptiden de collageensynthese verbeteren.³ Wanneer het wordt ingenomen na de menopauze lijken collageenpeptiden in combinatie met calcium en vitamine D de botvernieuwing meer te stimuleren dan alleen calcium en vitamine D. Het gebruik van alleen collageenpeptiden lijkt de botvernieuwing echter niet te beïnvloeden.^5,6,7

Dermatologische effecten

Er is interesse in het gebruik van collageenpeptiden voor het verminderen van huidveroudering. Men denkt dat de effecten van collageenpeptiden op huidrimpels, elasticiteit en hydratatie verband houden met neerwaartse regulatie van de expressie en activering van matrixmetalloproteïnasen (MMP’s). Dit is aangetoond in een studie van muizen die zijn blootgesteld aan UVB-straling. MMP’s breken onoplosbaar elastine af en kataboliseren microfibrillen van fibrilline, wat leidt tot lagere niveaus van elastische vezels in de huid.⁸ In vitro bewijs toont ook aan dat collageenpeptiden de productie van type II collageen en proteoglycanen in chondrocyten kunnen stimuleren.⁹ Ook kunnen collageenpeptiden worden gemetaboliseerd tot verschillende dipeptiden. In vitro bewijs toont aan dat dipeptiden fibroblasten en chondrocyten kunnen stimuleren om hyaluronzuur te synthetiseren, wat helpt om water vast te houden in zowel de huid als de gewrichtsvloeistof.⁹ Bovendien suggereert bewijs uit dieronderzoek dat gehydrolyseerd collageen door ultraviolet veroorzaakte huidbeschadiging kan voorkomen door het aantal fibroblasten en de dichtheid en dikte van collageenfibrillen in de huid te verhogen.⁹

Er is ook interesse in het gebruik van collageenpeptiden voor wond- en brandwondgenezing. Van collageenpeptiden is aangetoond dat ze de groei van huidfibroblasten bij muizen versterken.¹⁰ In menselijk onderzoek verhogen collageenpeptiden de niveaus van pre-albumine in het bloed, een marker van verbeterde voedingsstatus bij patiënten met brandwonden.¹¹

Effecten op het bewegingsapparaat

Oraal is aangetoond dat collageenpeptiden de concentraties van bepaalde van collageen afgeleide dipeptiden in het bloed verhogen. In vitro en dieronderzoek toont aan dat deze van collageen afgeleide dipeptiden cellen in verschillende bindweefsels kunnen stimuleren en/of beschermen. Er wordt gespeculeerd dat dit het metabolisme van musculoskeletaal bindweefsel als reactie op krachttraining zou kunnen verbeteren, en de weerbaarheid tegen intensieve inspanning zou kunnen verbeteren.¹² Bij mensen is het bewijs echter gemengd. Bij jonge, recreatief actieve vrouwen kunnen collageenpeptiden de vetvrije massa verhogen.¹³ Echter, na de menopauze lijkt het nemen van collageenpeptiden de skeletspiereiwitsynthese niet te verbeteren.¹⁴

Orale collageenpeptiden lijken de pijn te verbeteren bij patiënten met artrose van de knie; elke verbetering is echter bescheiden en het kan ongeveer 3-5 maanden duren voordat de voordelen zichtbaar worden.^20,28

Neurologische effecten

Bij volwassenen van middelbare leeftijd lijken collageenpeptiden een klein effect te hebben op cognitieve vaardigheden. Dit kan te wijten zijn aan veranderingen in de hersenstructuur.¹⁵

Immunologische effecten
De grondgedachte van het gebruik van collageen type I voor de auto-immuunziekte sclerodermie is gebaseerd op de theorie van orale tolerantie.^16,17 Deze theorie veronderstelt dat orale toediening van kleine hoeveelheden antigenen biologische processen veroorzaakt die ontstekingen op cellulair niveau onderdrukken, de respons op vertraagde overgevoeligheidsantigenen onderdrukken en de cellen elimineren die op antigenen reageren.¹⁸ In vitro onderzoek toont aan dat collageen type I de activiteit van mononucleaire cellen in perifeer bloed (PBMC’s) en T-cellen van patiënten met sclerodermie induceert.¹⁷ De collageen type I-geïnduceerde activatie van T-cellen en PBMC’s geïsoleerd uit patiënten met diffuse sclerodermie lijkt met een kleine hoeveelheid te worden verminderd na orale inname van collageen type 1 door deze patiënten. Het is echter onduidelijk of het nemen van collageen type 1 de symptomen verbetert bij patiënten met diffuse sclerodermie.^16,17 Daarnaast is men soms ook kritisch op het gebruik van collageen bij sclerodermie, aangezien er juist sprake is van teveel collageen ten opzichte van elastine in het lichaam.

Veiligheid

Oraal gebruik van collageenpeptiden is veilig wanneer het op de juiste manier en kortdurend wordt gebruikt. Collageenpeptiden tot 10 gram per dag zijn veilig gebruikt tot 5 maanden in klinisch onderzoek.^{7,15,19,20,21,22,23,24}

Dosering

Collageenpeptiden worden doorgaans gebruikt in doses van 2,5-10 gram per dag. We raden aan om collageen niet elke dag te gebruiken voor langere periodes, maar eerder periodiek. Bijvoorbeeld 25 dagen wel en 5 dagen niet.

Er zijn ook een aantal studies die hogere doseringen gebruiken, van 15 mg t/m 34 mg per dag.^30,31,32,33 Collageenpeptiden zijn soms gestandaardiseerd op specifieke dipeptiden of tripeptiden.^19,25,26,27

Verouderde huid

Orale collageenpeptiden lijken de hydratatie en elasticiteit van de huid bij oudere volwassenen te verbeteren. Het is echter onduidelijk of eventuele verbeteringen met betrekking tot rimpels cosmetisch belangrijk zijn. Van verschillende specifieke collageenpeptideproducten die gedurende 4-12 weken oraal worden ingenomen in doses van 4-10 gram per dag, is aangetoond dat ze de hydratatie en elasticiteit van de huid bij oudere volwassenen verbeteren.