Berberine is een bitter smakende stof die van nature voorkomt in verschillende planten, vooral uit de Berberis-soort. Het is al duizenden jaren een belangrijk onderdeel van traditionele geneeskunde in verschillende culturen, zoals de Chinese en Ayurvedische geneeskunde. Er is nu echter ook in de wetenschap interesse in deze stof. Zou berberine kunnen helpen bij afvallen en bij diabetes type 2?
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.
Afvallen met berberine
Onderzoek suggereert dat berberine kan helpen bij gewichtsverlies. Hoewel studies significante dalingen in gewicht en BMI hebben laten zien, is berberine geen wondermiddel. De meeste mensen vielen namelijk slechts 1-3 kilo af. Berberine kan dus mogelijk ondersteuning bieden bij het afvallen, maar het moet niet als enige oplossing worden gezien.
Hoe berberine precies werkt is niet helemaal duidelijk, maar er zijn verschillende theorieën. Zo werd in celonderzoek gezien dat berberine zorgde voor meer bruine vetcellen die energie verbranden. Ook zou berberine insulineresistentie en laaggradige ontstekingen kunnen verminderen die vaak samengaan met obesitas.
Mogelijk zou ook de bittere smaak van berberine de werking kunnen verklaren. Bittere stoffen worden namelijk niet alleen door onze tong herkend, maar ook door cellen in ons spijsverteringskanaal. Juist hier kunnen bittere stoffen hun werking uitoefenen. Wanneer onze darmcellen deze bittere stoffen detecteren, kan dit namelijk zorgen voor een verandering in de hormonen die geproduceerd worden.
Hierbij is vooral interesse in de invloed op GLP-1.5 Dit hormoon wordt aangemaakt in reactie op eten en bereidt ons lichaam voor op de voedingsstoffen die eraan komen. Zo zorgt het bijvoorbeeld dat er meer insuline aangemaakt wordt, waardoor onze cellen de voedingsstoffen goed op kunnen nemen. Ook draagt het bij aan het gevoel van verzadiging. Wanneer we bittere stoffen eten lijkt de aanmaak van dit hormoon te stijgen. Hoe deze bittere stoffen onze hormonen precies beïnvloeden, en wat de rol daarvan kan zijn bij metabole aandoeningen als diabetes en overgewicht is nog een actief gebied van onderzoek.
Berberine en diabetes type 2
Bij diabetes kan het lichaam de bloedsuiker niet meer goed onder controle houden. Diabetes type 2 ontstaat vaak op latere leeftijd, waarbij overgewicht en weinig beweging belangrijke risicofactoren zijn. Omdat diabetes een groot maatschappelijk probleem lijkt te worden, wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar manieren om het te voorkomen en behandelen. Hierbij wordt ook gekeken naar de effecten van voeding en kruiden. Zo ook naar berberine.
Wetenschappers hebben de resultaten van verschillende van deze onderzoeken geanalyseerd. Ze vonden dat berberine bloedsuikerverlagend kan werken en ook positieve effecten kan hebben op de bloeddruk en hyperlidemie. Ze benadrukken wel dat deze resultaten voorzichtig geïnterpreteerd moeten worden, omdat studies soms weinig deelnemers hadden of laag van kwaliteit waren. Om die reden word berberine ook nog niet in officiële aanbevelingen opgenomen.
Recent is er ook een analyse gemaakt van het effect van berberine bij verschillende metabole aandoeningen, zoals diabetes en het metabool syndroom. Ook hier werd gevonden dat berberine bloedsuikerwaarden en ontstekingsparameters verbeterden.3
Net als bij overgewicht, zou ook bij diabetes zou de invloed van berberine deels verklaard kunnen worden door de invloed op GLP-1. Dit hormoon speelt namelijk een belangrijke rol in het reguleren van de insuline-afgifte, en daardoor ook van de bloedsuikerspiegel.
Is berberine de natuurlijke Ozempic?
Het hormoon GLP-1 speelt een belangrijke rol in de werking van Ozempic, een medicijn dat al enkele jaren wordt gebruikt voor de behandeling van diabetes type 2. Mensen die Ozempic gebruikten bleken niet alleen vooruitgang te zien in hun diabetes, maar vielen ook vaak af. Hierdoor werd Ozempic opeens razend populair, ook bij mensen die dit medicijn niet nodig hadden, en ontstonden er tekorten. Ozempic was toen ook tijdelijk niet beschikbaar voor mensen die dit medicijn wel nodig hadden om hun diabetes te behandelen.
Hoewel berberine dus mogelijk ook effect heeft op GLP-1 is het nog te vroeg om het als natuurlijke Ozempic te bestempelen. Voor een medicijn als Ozempic op de markt kan komen moeten er namelijk grootschalige onderzoeken uitgevoerd worden naar de effectiviteit en veiligheid. Voor berberine is dit niveau van bewijs helaas nog niet bereikt. Ook lijkt het effect van berberine kleiner, in ieder geval bij afvallen. Waar berberine gemiddeld zorgde voor een gewichtsverlies van 2 kilo, vielen mensen die Ozempic gebruikten gemiddeld bijna 7 kilo af.6
Is berberine veilig?
Berberine wordt gezien als veilig om te gebruiken, hoewel er soms bijwerkingen op kunnen treden als misselijkheid of diarree. Ernstige bijwerkingen zijn gelukkig niet gemeld. Tijdens de zwangerschap en borstvoeding wordt het gebruik van berberine afgeraden, omdat het schadelijk kan zijn voor het kind.
Daarnaast bestaan er risico’s wanneer berberine in combinatie met andere medicatie wordt gebruikt. Berberine zou bijvoorbeeld te lage bloedsuikerspiegels kunnen veroorzaken bij diabetesmedicatie. Ook kunnen er interacties ontstaan met ciclosporine, een medicijn dat vaak gebruikt wordt na orgaantransplantaties. Overleg daarom altijd met je behandelend arts wanneer je berberine uit wilt proberen.
Tot slot
Berberine lijkt dus veelbelovend bij metabole aandoeningen als overgewicht en diabetes type 2. Toch zijn meer grootschalige, kwalitatieve studies nodig om harde conclusies te trekken over de werking. Leefstijlaanpassingen als gezond eten en meer bewegen blijven natuurlijk het allerbelangrijkst, maar mogelijk kan ook berberine daarbij ondersteuning bieden.
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze Orthomoleculair Adviseur Basis.
- Neag, M. A., Mocan, A., Echeverría, J., Pop, R. M., Bocsan, C. I., Crişan, G., & Buzoianu, A. D. (2018). Berberine: botanical occurrence, traditional uses, extraction methods, and relevance in cardiovascular, metabolic, hepatic, and renal disorders. Frontiers in Pharmacology, 9.
- Lan, J., Zhao, Y., Dong, F., Yan, Z., Zheng, W., Fan, J., & Sun, G. (2015). Meta-analysis of the effect and safety of berberine in the treatment of type 2 diabetes mellitus, hyperlipemia and hypertension. Journal of Ethnopharmacology, 161, 69–81.
- Nazari, A., Ghotbabadi, Z. R., Kazemi, K. S., Metghalchi, Y., Tavakoli, R., Rahimabadi, R. Z., & Ghaheri, M. (2024). The effect of berberine supplementation on glycemic control and inflammatory biomarkers in metabolic disorders: an umbrella meta-analysis of randomized controlled trials. Clinical Therapeutics, 46(2), e64–e72.
- Asbaghi, O., Ghanbari, N., Shekari, M., Reiner, Ž., Amirani, E., Hallajzadeh, J., Mirsafaei, L., & Asemi, Z. (2020). The effect of berberine supplementation on obesity parameters, inflammation and liver function enzymes: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Clinical Nutrition ESPEN, 38, 43–49.
- Chou WL. (2021) Therapeutic potential of targeting intestinal bitter taste receptors in diabetes associated with dyslipidemia. Pharmacol Research,170:105693.
- Ghusn, W., De La Rosa, A., Sacoto, D., Cifuentes, L., Campos, A., Feris, F., Hurtado, M. D., & Acosta, A. (2022). Weight loss outcomes associated with semaglutide treatment for patients with overweight or obesity. JAMA Network Open, 5(9), e2231982.
