Orthomoleculair kennisinstituut
Menu

Brandnetel

Wat is brandnetel?

De brandnetelplant komt vooral voor in Europa, Azië en Noord-Amerika en groeit het beste op braakliggende terreinen en velden, of in het bos. De plant groeit bijzonder goed op een bodem met een hoog niveau aan stikstof en wordt daarom vaak aangetroffen rondom verlaten gebouwen. Daar waar de grond droog is zoals in Zuid Europa of Noord Afrika zal de brandnetel niet veel voorkomen omdat de plant het beste groeit op vochtige grond.

Brandnetels groeien in de zomer tot 1 à 2 meter in hoogte, waarna de bovengrondse delen in de winter weer tot op de grond afsterven. De plant heeft ver reikende wortels. De brandnetel is een plant die talrijke kleine, groenachtige of bruinachtige bloemen geeft.

Op de bladeren en stengels van de plant zijn vele holle stekende en niet-stekende haren (trichomen) te vinden. Bij aanraking komen de toppen van de haren los, wat de stekende haren transformeert tot onderhuidse naalden die histamine en andere chemische stoffen injecteren. Deze naalden produceren een stekend gevoel wanneer ze in contact komen met mensen en/of dieren. Het mengsel van chemische verbindingen veroorzaakt een pijnlijke steek (paresthesie).

De plant wordt al jaren gebruikt als heilzaam kruid en als een bron van voedsel. Het is rijk aan veel vitaminen en mineralen. De geur van brandnetels is te vergelijken met spinazie wanneer het gekookt wordt. Vroeger werden de jonge planten in de lente geoogst en gekookt door indianen, wanneer ander voedsel schaars was. Door de planten te weken of te koken in water worden de bijtende chemische stoffen uit de plant verwijderd. Zodra deze brandharen zijn verwijderd, kan de plant worden verwerkt en gegeten zonder het gevaar van prikken.

Wetenschappelijke naam

Urtica dioica; Urtica urens.
Family: Urticaceae.

Wat is brandnetel?

Gebruik

De onderdelen van de brandnetel die worden gebruikt zijn de wortels en de bladeren. Brandnetelbladeren kunnen ook worden gebruikt in thee of sap. Eveneens is het mogelijk de brandnetelplant te gebruiken als een tinctuur of een olie-extract. Brandnetel wordt gebruikt bij urinaire aandoeningen die geassocieerd worden met goedaardige prostaat hyperplasie, zoals nocturia, vaak plassen, urine retentie, en een geïrriteerde blaas. Het wordt gebruikt als diuretica en bij spier- en gewrichtsproblemen omdat het rijk is aan silicium. Het wordt gebruikt om afvalstoffen sneller af te voeren via de nieren, bij urinewegontsteking, jicht, bloedarmoede, moeilijke circulatie, miltproblemen, diabetes en andere endocriene problemen. Maagdarmproblemen, galklachten, versnelde veroudering, diarree en dysenterie, astma, long problemen en eczeem. Het werkt bloedzuiverend, wond helend en is een algemene opkikker. Uitwendig worden delen van de plant gebruikt bij reumatische pijnen en als haarolie bij haarverlies (silicium).

Werkende stoffen

De Latijnse naam voor Grote Brandnetel is Urtica dioica en is afkomstig van de woorden uro (ik brand) en dioica (twee huizen). De eerste verwijst naar het prikkende karakter van de plant en de laatste verwijst naar de scheiding van de mannelijke en vrouwelijke planten (planten hebben mannelijke of vrouwelijke bloemen).

De bladeren van de brandnetel bevatten aminen, flavonol glycosiden, fenolische zuren, scopoletine, b-sitosterol en tannines. De wortels bevatten polysacchariden, een lectine (UDA), fenolen en sterolen inclusief glycosiden. Brandnetel is rijk aan vitaminen A, C en K en verscheidene mineralen: ijzer, calcium, chroom, koper, chloor, magnesium, kalium, mangaan, fosfor, selenium, silicium, natrium, zwavel en zink (2, 8, 11, 19).

Gebruik

Werking

De toepasselijke delen van brandnetel zijn de bovengrondse delen en wortel. Brandnetelwortel bevat polysacchariden met immunomodulerende en zwakke anti-inflammatoire effecten. De wortel lijkt een antiproliferatief effect op prostaat epitheliale en stromale cellen te hebben (3, 4). Brandnetelbladeren bevatten verschillende voedingsstoffen en werkzame bestanddelen. De bladeren worden als voedsel gebruikt vanwege aanzienlijke hoeveelheden caroteen, silicium, vitamine C, vitamine K, kalium en calcium (2, 8, 11, 19). Er is ongeveer net zo veel vitamine C en caroteen in brandnetel bladeren als in spinazie en andere greens (5). De bladeren bevatten ook beta-sitosterol en de flavonoïden quercetine, rutine, kaempferol, en anderen. Brandnetel tops lijken diverse farmacologische effecten te hebben waaronder analgetische, anti-inflammatoire, plaatselijke verdoving, hemostatische, antibacteriële en antivirale (1, 4, 6, 11, 19). Voor artrose en andere musculoskeletale aandoeningen, heeft brandnetel, als gevolg van de rijke bron aan silicium een mogelijke pijnstillend en anti-inflammatoir effect (6, 7).

Sommige onderzoekers denken dat brandnetel gunstig is voor allergische rhinitis, dat is te danken aan de aanwezige quercetine. Quercetine heeft een ontstekingsremmend en een mestcel stabiliserend effect. Het vermindert histamine afgifte uit basofielen en mestcellen (9).

Brandnetel lijkt ook te fungeren als een diureticum. Het bladsap kan de urineproductie verhogen en iets systolische bloeddruk en het lichaamsgewicht bij mensen met veneuze insufficiëntie verlagen (1, 11). Omwille van deze effecten, gebruiken sommige mensen brandnetel voor urinewegaandoeningen, waaronder infecties van de urinewegen (UWI) en nierstenen. Brandnetel lijkt de lichaamstemperatuur te verlagen bij koorts en heeft een CZS onderdrukkend en anti-epileptische activiteit (4, 6, 11). Brandnetel lijkt ook de bloeddruk en hartslag te verlagen (1, 4).

Er is belangstelling voor het gebruik van brandnetel voor prostaat-en vaatziekten, met inbegrip van benigne prostaathyperplasie (BPH)

Brandnetel bevat bèta-sitosterol (10). Laboratoriumonderzoek suggereert dat bèta-sitosterol antiproliferatieve effecten kunnen hebben op de prostaat, mogelijk door remming van groeifactoren (12). Enkele voorlopige bewijs toont ook aan dat extracten van brandnetel, prostaatweefsel groei kunnen remmen (10).

Brandnetelblad staat bekend om huidirritatie die veroorzaakt wordt door aanraking. De brandnetel haren van het blad bevatten histamine, acetylcholine en serotonine die lokale irritatie kunnen veroorzaken.

Werking

Veiligheid

Bij juist gebruik is brandnetel veilig te gebruiken tot 2 jaar (17, 18, 21, 22, 23). Bij zwangerschap wordt afgeraden brandnetel te gebruiken, mogelijk heeft het een baarmoeder stimulerend effect (4, 6, 19).

Contra-indicaties

Men dient voorzichtig te zijn bij het hanteren van rauwe brandnetelbladeren en -stengels, omdat deze onderdelen de huid kunnen irriteren, als gevolg van de brandharen. De steken zijn giftig, maar zijn zeer zelden ernstig.

Door zijn zeer lange geschiedenis van gebruik, kan brandnetel als veilig worden beschouwd, maar wees voorzichtig in de volgende gevallen:

  • Bij bekendheid met allergieën voor planten van de Urticaceae familie.
  • Het gebruik van brandnetel wordt afgeraden tijdens de zwangerschap/borstvoeding en bij kinderen onder de 12 jaar, door de effecten op het androgeen en het oestrogeen metabolisme.
  • Voorzichtigheid bij nier dysfunctie, brandnetel heeft een diuretisch effect (1, 11).
Veiligheid

Bijwerkingen

Brandnetel wordt over het algemeen goed verdragen. Er zijn enkele gevallen bekend met maag-darm problemen of allergische huidreacties (1, 7).

Bijwerkingen

Interacties

Medicijnen

Omdat brandnetel mogelijk de bloeddruk en bloedsuikerspiegel kan verlagen moet men enigszins uitkijken wanneer men medicijnen neemt met ditzelfde doel. Het zou theoretisch elkaar kunnen versterken (24, 25).

Brandnetel bevat een grote hoeveelheid vitamine K (19). Deze vitamine heeft een positief effect op bloedstolling. Wanneer men bloedverdunners slikt is bij hoge doseringen brandnetel raadzaam om het bloed extra te monitoren.

Interacties

Dosering

Het gebruik van brandnetelbladeren en -wortels kan over het algemeen als veilig worden beschouwd. Ondanks het feit dat er geen wetenschappelijk bevestigde dosering is, wordt het ruwe gedroogde wortelpoeder als een voedingssupplement door volwassenen vaak gebruikt in hoeveelheden van 4-6 gram per dag. Als hoge dosis in de vorm van poeder van gedroogde bladeren wordt 8-12 gram aanbevolen.

Van de geconcentreerde extracten (met een extract van 10:1) wordt tot 600 mg per dag genomen voor het gebruik op lange termijn als voedingssupplement.

Dosering
Referenties
  1. Monographs on the medicinal uses of plant drugs. Exeter, UK: European Scientific Co-op Phytother, 1997
  2. Blumenthal M, ed. The Complete German Commission E Monographs: Therapeutic Guide to Herbal Medicines. Trans. S. Klein. Boston, MA: American Botanical Council, 1998.
  3. Randall C, Randall H, Dobbs F, et al. Randomized controlled trial of nettle sting for treatment of base-of-thumb pain. J R Soc Med 2000;93:305-9
  4. Newall CA, Anderson LA, Philpson JD. Herbal Medicine: A Guide for Healthcare Professionals. London, UK: The Pharmaceutical Press, 1996
  5. Foster S, Tyler VE. Tyler’s Honest Herbal: A Sensible Guide to the Use of Herbs and Related Remedies. 3rd ed., Binghamton, NY: Haworth Herbal Press, 1993.
  6. The Review of Natural Products by Facts and Comparisons. St. Louis, MO: Wolters Kluwer Co., 1999.
  7. Schulz V, Hansel R, Tyler VE. Rational Phytotherapy: A Physician’s Guide to Herbal Medicine. Terry C. Telger, transl. 3rd ed. Berlin, GER: Springer, 1998.
  8. Wichtl MW. Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals. Ed. N.M. Bisset. Stuttgart: Medpharm GmbH Scientific Publishers, 1994.
  9. Anon. Quercetin. Alt Med Rev 1998;3:140-3.
  10. Durak I, Biri H, Devrim E, et al. Aqueous extract of Urtica dioica makes significant inhibition on adenosine deaminase activity in prostate tissue from patients with prostate cancer. Cancer Biol Ther 2004;3:855-7.
  11. Leung AY, Foster S. Encyclopedia of Common Natural Ingredients Used in Food, Drugs and Cosmetics. 2nd ed. New York, NY: John Wiley & Sons, 1996.
  12. Kassen A, Berges R, Senge T, et al. Effect of beta-sitosterol on transforming growth factor-beta-1 expression and translocation protein kinase C alpha in human prostate stromal cells in vitro. Eur Urol 2000;37:735-41
  13. Cabeza M, Bratoeff E, Heuze I, et al. Effect of beta-sitosterol as inhibitor of 5 alpha-reductase in hamster prostate. Proc West Pharmacol Soc 2003;46:153-5.
  14. Rayburn, K., Fleischbein, E., Song, J., Allen, B., Kundert, M., Leiter, C., and Bush, T. Stinging nettle cream for osteoarthritis. Altern.Ther.Health Med. 2009;15(4):60-61.
  15. Chrubasik S, Enderlein W, Bauer R, and Grabner W. Evidence for antirheumatic effectiveness of Herba Urticae dioicae in acute arthritis: A pilot study. Phytomedicine 1997;4(2):105-108.
  16. Randall, C., Dickens, A., White, A., Sanders, H., Fox, M., and Campbell, J. Nettle sting for chronic knee pain: a randomised controlled pilot study. Complement Ther.Med. 2008;16(2):66-72
  17. Marks L, Partin AW, Epstein JI, et al. Effects of a saw palmetto herbal blend in men with symptomatic benign prostatic hyperplasia. J Urol 2000;163:1451-6
  18. Lopatkin N, Sivkov A, Walther C, et al. Long-term efficacy and safety of a combination of sabal and urtica extract for lower urinary tract symptoms–a placebo-controlled, double-blind, multicenter trial. World J Urol 2005;23:139-46
  19. Brinker F. Herb Contraindications and Drug Interactions. 2nd ed. Sandy, OR: Eclectic Medical Publications, 1998.
  20. Lopatkin, N., Sivkov, A., Schlafke, S., Funk, P., Medvedev, A., and Engelmann, U. Efficacy and safety of a combination of Sabal and Urtica extract in lower urinary tract symptoms–long-term follow-up of a placebo-controlled, double-blind, multicenter trial. Int.Urol.Nephrol. 2007;39(4):1137-1146
  21. Vontobel HP, Herzog R, Rutishauser G, Kres H. [Results of a double-blind study on the effectiveness of ERU (extractum radicis Urticae) capsules in conservative treatment of benign prostatic hyperplasia]. (Abstract). Urologe A 1985;24:49-51.
  22. Schneider, T. and Rubben, H. [Stinging nettle root extract (Bazoton-uno) in long term treatment of benign prostatic syndrome (BPS). Results of a randomized, double-blind, placebo controlled multicenter study after 12 months]. Urologe A 2004;43(3):302-306.
  23. Safarinejad, M. R. Urtica dioica for treatment of benign prostatic hyperplasia: a prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled, crossover study. J.Herb.Pharmacother. 2005;5(4):1-11
  24. Dar SA, Ganai FA, Yousuf AR, et al. Pharmacological and toxicological evaluation of Urtica dioica. Pharm Biol 2013;51:170-80
  25. Ramos RR, Alarcon-Aguilar F, Lara-Lemus A, and et al. Hypoglycemic effect of plants used in Mexico as antidiabetics. Archives of Medical Research 1992;23(1):59-64.
Sluiten