L-Glutamine
- L-Glutamine is een niet-essentieel aminozuur, wat betrokken is bij veel processen in het lichaam.
- Het speelt een rol bij de darmgezondheid, het immuunsysteem, spierherstel en glucosebalans.
- Na een sportprestatie kan L-glutamine mogelijk zorgen voor een sneller herstel
- Bij schade aan de darmflora of dysbiose kan een disbalans ontstaan in L-glutamine.
In het kort
- L-Glutamine is een niet-essentieel aminozuur, wat betrokken is bij veel processen in het lichaam.
- Het speelt een rol bij de darmgezondheid, het immuunsysteem, spierherstel en glucosebalans.
- Na een sportprestatie kan L-glutamine mogelijk zorgen voor een sneller herstel
- Bij schade aan de darmflora of dysbiose kan een disbalans ontstaan in L-glutamine.
Wat is L-Glutamine?
L-Glutamine (2-amino-4-carbamoylbutaanzuur) is een semi-essentieel aminozuur (een bouwsteen voor eiwitten) die vrij voorkomt in het lichaam. Het is het meest voorkomende aminozuur en is bij veel stofwisselingsprocessen betrokken.
L-Glutamine wordt voornamelijk gemaakt door de skeletspieren, de longen, de hersenen en het vetweefsel, en wordt door het bloed afgegeven aan de organen die het nodig hebben.
L-Glutamine wordt als niet-essentieel nutriënt gezien omdat het lichaam het ook zelf aan kan maken. Dit betekent echter niet dat we deze stof kunnen missen. Zo is L-glutamine essentieel voor het handhaven van een goede opbouw en regeneratie van de darmwand. Ook is L-glutamine belangrijk voor de darmbarrièrefunctie; het ondersteunt namelijk de vorming van zogenoemde tight junctions, specifieke eiwitten die darmepitheelcellen bij elkaar houden en ervoor zorgen dat niet elke stof het darmslijmvlies kan passeren.
L-glutamine is ook een belangrijke stof voor immuuncellen, zoals lymfocyten en macrofagen, welke een belangrijk spelen bij het bestrijden van infecties.
Daarnaast is het zeer populair onder atleten omdat het mogelijk een effect heeft op spierafbraak en het spierherstel kan bevorderen. Hoewel niet elke studie een significante verbetering in sportprestaties vindt.
Gebruik
Bouwstof voor proteïnen
Als eerste functie kan natuurlijk genoemd worden dat het aminozuur L-glutamine een bouwsteen is van eiwitten.
Immuniteit
Immuuncellen, zoals lymfocyten en macrofagen, verbruiken grote hoeveelheden L-glutamine. Tijdens een verhoogde immuunrespons, wanneer immuuncellen zich snel moeten vermenigvuldigen en antistoffen zoals IgA worden aangemaakt, stijgt het glutamineverbruik aanzienlijk.3
Stress (fysiek) kan zorgen voor een verhoogde L-glutamine behoefte. Bij kortdurende stress is de productie vaak voldoende, maar langdurige belasting kan leiden tot glutaminetekorten en verminderde weerstand. Dit raakt met name het eerstelijnsimmuunsysteem, waaronder de slijmvliezen van de luchtwegen, geslachtsorganen en vooral het darmkanaal. Een tekort aan L-glutamine kan de afweer tegen gifstoffen en infecties, zoals Candida, verzwakken.
Energievoorziening
Glutamine levert essentiële energie voor de dunne darm en wordt doormiddel van de citroenzuurcyclus omgezet in energie. In de mitochondriën wordt glutamine omgezet in brandstof die nodig is voor immuuncellen zoals lymfocyten, macrofagen en fibroblasten.
Glucosehuishouding
Glutamine helpt bij de afgifte van het hormoon GLP-1, dat de bloedsuikerspiegel reguleert door de insulineproductie te verhogen en glucagon te remmen.4 Daarnaast vermindert GLP-1 de eetlust.
Zuur base balans
Onze nieren en longen zijn essentieel voor het handhaven van een gezonde pH-waarde in het bloed. Glutamine speelt hierin een belangrijke rol door in de nieren waterstofatomen te binden aan de NH3-groep, wat wordt uitgescheiden als ammoniumionen (NH4+). 5 Zo draagt glutamine bij aan een stabiele zuur-basebalans.
Neurotransmittersynthese
Glutamine speelt een sleutelrol in het functioneren van de hersenen. Het wordt omgezet in glutamaat, een stimulerende neurotransmitter die helpt bij het activeren van hersencellen. Voor de aanmaak van GABA, een kalmerende neurotransmitter in onze hersenen, is onder andere glutamine nodig. De balans tussen glutamaat en GABA bepaalt of ons zenuwstelsel meer gestimuleerd of juist gekalmeerd wordt.
Transport van stikstof en ammoniakafvoer
Ongeveer een derde van de stikstof uit eiwitafbraak wordt via glutamine tussen organen getransporteerd. Tijdens dit proces komt ammoniak vrij, dat aan het bloed wordt afgegeven en vervolgens door de lever wordt verwerkt om overtollige stikstof uit te scheiden. Ammoniak kan ook worden gebruikt om glutaminezuur weer om te zetten in glutamine.
Werking
L-glutamine speelt een cruciale rol in het ondersteunen van een gezonde darmfunctie, het immuunsysteem en diverse andere essentiële processen, vooral in tijden van stress. Dit omvat zowel psychologische stress als stress veroorzaakt door ziekte of disfunctie van organen.
Het aminozuur is betrokken bij tal van stofwisselingsprocessen, zoals het behouden van de zuur-basebalans en de stofwisseling van eiwitten, vetten en koolhydraten. Daarnaast is L-glutamine onmisbaar voor spieropbouw en wondgenezing, en dient het als een belangrijke voedingsbron voor het darmslijmvlies, wat essentieel is voor een goed functionerend immuunsysteem.
L-glutamine fungeert bovendien als energieleverancier voor cellen, waarbij het ook stikstof en koolstof levert. Het speelt een centrale rol in de stofwisseling van aminozuren doordat het, in tegenstelling tot de meeste andere aminozuren, twee aminogroepen bevat. Dit maakt het een sleutelcomponent voor de aanmaak van andere aminozuren.
Bij herstel na operaties of verwondingen is stikstof essentieel voor wondgenezing en het functioneren van vitale organen. L-glutamine levert ongeveer een derde van deze stikstof. In situaties waarin het lichaam meer glutamine vraagt dan het zelf kan aanmaken, zoals bij stress of ziekte, kan spierafbraak ontstaan. 1 Suppletie met L-glutamine helpt deze tekorten aan te vullen en ondersteunt het herstel.
Bij schade aan de darmflora of een disbalans (dysbiose) kan een glutaminetekort ontstaan. 2 In dergelijke gevallen kan suppletie van L-glutamine, eventueel gecombineerd met N-Acetyl Glucosamine, een herstellende werking hebben op het darmslijmvlies en de algehele darmgezondheid bevorderen.
Veiligheid
Glutamine wordt door het lichaam goed verdragen en veroorzaakt bij de meeste mensen geen noemenswaardige bijwerkingen. Het wordt vaak gebruikt in doseringen van 5-14 gram per dag, afhankelijk van de behoefte.
Zwangerschap en borstvoeding: er is onvoldoende bewijs of het gebruik van L-glutamine tijdens de zwangerschap veilig is, daarom wordt dit ook afgeraden.
Kinderen: Bij kinderen wordt glutamine alleen ingezet onder begeleiding van een arts.
Interacties
Contra-indicaties
Psychische aandoeningen: Glutamine zou mogelijk het risico op een manie of hypomanie bij mensen met een bipolaire stoornis kunnen verhogen.
Bij leverziekte: L-glutamaat kan worden omgezet in glutamaat en ammoniak, wat een probleem kan zijn voor mensen die een leverziekten hebben, omdat ze moeilijker ammoniak omzetten. Gebruik van glutamine wordt daarom afgeraden bij leverziekten
Medicijnen
Anti-epileptica: Glutamine kan het risico op aanvallen verhogen bij mensen die vatbaar zijn voor epileptische aanvallen of medicijnen hiervoor gebruiken. L-glutamine kan mogelijk het effect van anti-epileptica verminderen.
Voedingssupplementen
Er zijn geen interacties met voedingssupplementen bekend.
Dosering
Meestal zal een dagdosering liggen rond de 4 tot 5 gram per dag. Bij voorkeur ingenomen een half uur voor de maaltijd of 2 uur erna verdeeld over de dag. L-glutamine liever niet mengen met een warme drank of zuivel en niet vlak voor het slapen gaan innemen. Omdat L-glutamine bij hoge temperaturen kan degraderen, wat de effectiviteit doet verminderen. Ook kan zuivel zorgen voor een verminderde opname, omdat l-glutamine concurreert met de aminozuren aanwezig in zuivel.
- Cruzat, V., Macedo Rogero, M., Noel Keane, K., Curi, R., & Newsholme, P. (2018). Glutamine: Metabolism and Immune Function, Supplementation and Clinical Translation. Nutrients, 10(11), 1564.
- Mao, J., Yan, Y., Li, H., Shen, X., Zhang, H., Li, H., & Chen, W. (2021). Glutamine deficiency links clindamycin-induced dysbiosis and intestinal barrier dysfunction in mice. The British journal of nutrition, 126(3), 366–374.
- Ren, W., Wang, K., Yin, J., Chen, S., Liu, G., Tan, B., Wu, G., Bazer, F. W., Peng, Y., & Yin, Y. (2016). Glutamine-Induced Secretion of Intestinal Secretory Immunoglobulin A: A Mechanistic Perspective. Frontiers in immunology, 7, 503.
- Greenfield, J. R., Farooqi, I. S., Keogh, J. M., Henning, E., Habib, A. M., Blackwood, A., Reimann, F., Holst, J. J., & Gribble, F. M. (2009). Oral glutamine increases circulating glucagon-like peptide 1, glucagon, and insulin concentrations in lean, obese, and type 2 diabetic subjects. The American journal of clinical nutrition, 89(1), 106–113.
- Solbu, T. T., Boulland, J. L., Zahid, W., Bredahl, M. K. L., Amiry-Moghaddam, M., Storm-Mathisen, J., … & Chaudhry, F. A. (2005). Induction and targeting of the glutamine transporter SN1 to the basolateral membranes of cortical kidney tubule cells during chronic metabolic acidosis suggest a role in pH regulation. Journal of the American Society of Nephrology, 16(4), 869-877.