- Toepassing N-acetyl-L-cysteïne (NAC): bescherming weefsels en organen, verbeterde zuurstofmetabolisatie, detoxificatie en regulering glutamaatactiviteit.
- Voorloperstof van glutathion; de krachtigste intercellulaire antioxidant bekend.
- Gereduceerd glutathion (GSH) neemt ons lichaam alleen niet op.
- Acetyl zorgt voor betere opname.
- S-acetyl-L-glutathion (SALG) of N-acetyl-L-cysteïne: SALG kiezen we voor detoxificatie, NAC is de keuze bij overmatige glutamaatactiviteit.
N-acetyl-L-cysteïne; mond vol en illuster voorbeeld van een woord waar het begrip tongbreker groot op is geworden. Daarom refereert de therapeut ook wel naar het aminozuur als de makkelijk te onthouden afkorting NAC.
Maar waarvoor kunnen we dit veelzijdige nutriënt precies inzetten?
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.
[advice]
Toepassing N-acetyl-L-cysteïne
N-acetyl-L-cysteïne is een antioxidant en beschermt daardoor onze organen en weefsels tegen vrije radicalen12,13. Voor sporters is het aminozuur goed voor het uithoudingsvermogen, omdat NAC door haar antioxidantactiviteit zorgt voor een betere functie van het spierweefsel10,13.
Bovendien heeft NAC een belangrijke functie voor de luchtwegen14. Hier zorgt het geacetyleerde nutriënt voor een verzachting van taai slijm, waardoor het los komt van de luchtwegwanden. Hierdoor verbetert onze zuurstofmetabolisatie, wat grote waarde kan hebben voor mensen met ademhalingsproblemen14.
Daarnaast heeft NAC een gunstig effect voor de leverfunctie9. Het geacetyleerde aminozuur beschermt het orgaan namelijk tegen toxische stoffen zoals, alcohol, paracetamol, zware metalen en cytostatica9.
Ook voor verslavingszorg en OCS (obsessieve-compulsieve stoornis) kan N-acetyl-L-cysteïne een plaats hebben binnen de therapie3. Door de regulering van de glumaatactiviteit die het semi-essentiele aminozuur voor zijn rekening neemt, kan het nutriënt zijn waarde hebben bij het afkicken van verslavingen, zoals drugsgebruik roken en gokken3. Bovendien weten we dat een overmatige glutamaatproductie ten grondslag ligt aan OCS. Ook voor de behandeling van deze aandoening wordt N-acetyl-L-cysteïne geregeld ingezet binnen de medische sector.
Voorloperstof van glutathion
Glutathion is een verbinding van drie aminozuren (tripeptide), die het lichaam aanmaakt uit cysteïne, glutamine en glycine. De laatste twee zijn zeer toegankelijk door opname uit voeding, waardoor het geen problematische factors zijn voor de vorming van glutathion. Cysteïne is daarentegen moeilijker uit voeding te verkrijgen, wat het de beperkende factor binnen deze verbinding maakt. Bovendien is cysteïne het actieve deel van het molecuul glutathion, dat vier belangrijke functies heeft:
Detoxificatie
Glutathion bindt zich aan vetoplosbare toxines, zoals zware metalen, oplosmiddelen, pesticiden en maken deze in water oplosbaar, zodat ze via urine kunnen worden uitgescheiden1. De lever is het grootste glutathionreservoir en beschermt op zijn beurt ook de leverfunctie zelf.
Anti-oxidatie
Glutathion is de krachtigste endogene vrije radicalenvanger en is de enige antioxidant die voortdurend regenereert om zelf opnieuw vrije radicalen te neutraliseren8. Glutathion draagt ook bij aan het hergebruiken van andere antioxidanten die geoxideerd zijn geraakt, zoals vitamine C, vitamine E, alfa-liponzuur en coënzym Q10, waardoor de capaciteit van het antioxidantensysteem sterk wordt vergroot8.
Immuunmodulerend
Glutathion versterkt ook het immuunsysteem door de reproductie en activering van lymfocyten, en is betrokken bij bijna alle genezing- en beschermingsmaatregelen van het lichaam1,8. Een gezonde groei en activiteit van het immuunsysteem is afhankelijk van glutathion. De snelheid van de aanmaak van lymfocyten bij contact met een ziekteverwekker, en ook de aanmaak van interleukines en antilichamen, wordt mede mogelijk gemaakt door de voorraad beschikbaar glutathion1,8.
DNA beschermend
Glutathion beschermt alle celactiviteit en zorgt voor een optimale werking van de cellen en dus de gezondheid van het lichaam als geheel8.
Maar als glutathion zo belangrijk voor me is, waarom slik ik dan niet gewoon glutathion?
We kennen glutathion in drie vormen: de gereduceerde vorm, de geoxideerde vorm, of als S-acetyl-L-glutathion. Wanneer je op het etiket van een voedingssupplement gereduceerd glutathion, of gewoonweg glutathion ziet staan, dan wordt de gereduceerde vorm bedoelt.
Uit onderzoek blijkt echter dat het lichaam gereduceerd glutathion niet, of nauwelijks opneemt1,15. Het maagdarmkanaal vernietigt het nutriënt gewoonweg. Zelfs doseringen van drie gram hebben geen verhoging van glutathionniveaus in het lichaam tot gevolg (zie grafiek hieronder)1,15. In tegenstelling tot S-acetyl-L-glutathion, dat het lichaam volledig absorbeert en in zijn geheel opneemt in de cellen1. En aangezien ons lichaam de geacelyteerde vorm van cysteïne wel opneemt, is suppletie met de voorloper van glutahion effectiever dan inname van (gereduceerd) glutathion.
Wat is Acetyl?
Acetyl is in feite een molecuuldeel, de acetylgroep is dus geen molecuul op zichzelf. We kunnen de vergelijking trekken met een arm of een been, erg functioneel binnen het geheel van een lichaam, maar op zichzelf waardeloos. Desalniettemin heeft de koppeling van acetyl met cysteïne grote waarde binnen ons lichaam. Drie eigenschappen van het molecuuldeel zorgen namelijk voor een efficiëntere passage door het celmembraam1,5.
Acetyl is een lipide achtige verbinding, waardoor de darm het molecuul als geheel kan opnemen5. Daarnaast beschermt de acetylbinding het molecuul tegen oxidatie, wat snelle verspreiding in de cel tot gevolg heeft. Vervolgens kunnen de enzymen aanwezig in de cel de binding razendsnel splitsen1,5. Hierdoor neemt het lichaam N-acetyl-L-cysteïne wel goed op, in tegenstelling tot reguliere cysteïne.
S-acetyl-L-glutathion of N-acetyl-L-cysteïne?
Regulier glutathion neemt ons lichaam dus niet goed op. N-acetyl-L-cysteïne daarentegen wel, waardoor dat dus ook een betere keuze voor suppletie is om hogere glutathionwaardes in het bloed te krijgen. Maar er bestaat ook nog zoiets als S-acetyl-L-glutathion.
Uit onderzoek blijkt dat de binding van glutathion aan acetyl zorgt voor een volledige absorptie door het lichaam en een gehele opname in de cel. Dus wanneer kies je nu voor SALG en wanneer is NAC het geschikte supplement voor jou?
Zoals eerder benoemd is cysteïne het actieve molecuuldeel van de tripeptide verbinding glutathion. Feit blijft dat cysteïne eerst in het lichaam moet worden omgezet voordat het glutathion wordt. Bij dat proces gaat altijd een deel van de cysteïne verloren. S-acetyl-L-glutathion heeft reeds de molecuulstructuur van glutathion, waardoor het dus direct beschikbaar is voor het lichaam.
Mocht je dus uitsluitend de gezondheidsbevorderende effecten van glutathion, zoals detoxificatie willen ervaren, dan is S-acetyl-L-glutathion de beste keuze1. Maar zoals eerder te lezen was; N-acetyl-L-cysteïne heeft op zichzelf ook een aantal hele mooie toepassingen.
Wanneer je een supplement zoekt met een regulerende rol voor de glutamaataanmaak, bijvoorbeeld in relatie tot verslavingszorg, dan raden we je aan NAC te gebruiken3. Verder is SALG een stuk duurder in aanschaf dan zijn acetyl gebonden precursor. De dikte van je buidel zou dus ook een gelegitimeerd argument zijn voor de keuze voor N-acetyl-L-cysteïne tegenover S-acetyl-L-glutathion.
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze Orthomoleculair Adviseur Basis.
- Allen, J., & Bradley, R. D. (2011). Effects of oral glutathione supplementation on systemic oxidative stress biomarkers in human volunteers. The journal of alternative and complementary medicine, 17(9), 827-833.
- Amaral, E. P., Conceição, E. L., Costa, D. L., Rocha, M. S., Marinho, J. M., Cordeiro-Santos, M., … & Andrade, B. B. (2016). N-acetyl-cysteine exhibits potent anti-mycobacterial activity in addition to its known anti-oxidative functions. BMC microbiology, 16(1), 251.
- Asevedo, E., Mendes, A. C., Berk, M., & Brietzke, E. (2014). Systematic review of N-acetylcysteine in the treatment of addictions. Brazilian Journal of Psychiatry, 36(2), 168-175.
- Ballatori, N., Krance, S. M., Notenboom, S., Shi, S., Tieu, K., & Hammond, C. L. (2009). Glutathione dysregulation and the etiology and progression of human diseases. Biological chemistry, 390(3), 191-214.
- Cacciatore, I., Cornacchia, C., Pinnen, F., Mollica, A., & Di Stefano, A. (2010). Prodrug approach for increasing cellular glutathione levels. Molecules, 15(3), 1242-1264.
- Fraternale, A., Paoletti, M. F., Casabianca, A., Orlandi, C., Schiavano, G. F., Chiarantini, L., … & Magnani, M. (2008). Inhibition of murine AIDS by pro-glutathione (GSH) molecules. Antiviral research, 77(2), 120-127.
- Sansone, R. A., & Sansone, L. A. (2011). Getting a knack for NAC: N-acetyl-cysteine. Innovations in clinical neuroscience, 8(1), 10.
- Mokhtari, V., Afsharian, P., Shahhoseini, M., Kalantar, S. M., & Moini, A. (2017). A review on various uses of N-acetyl cysteine. Cell Journal (Yakhteh), 19(1), 11.
- Tse, H. N., Raiteri, L., Wong, K. Y., Ng, L. Y., Yee, K. S., & Tseng, C. Z. S. (2014). Benefits of high-dose N-acetylcysteine to exacerbation-prone patients with COPD. Chest, 146(3), 611-623.
- Talasaz, A. H., Khalili, H., Fahimi, F., Jenab, Y., Broumand, M. A., Salarifar, M., & Darabi, F. (2014). Effects of N-acetylcysteine on the cardiac remodeling biomarkers and major adverse events following acute myocardial infarction: a randomized clinical trial. American Journal of Cardiovascular Drugs, 14(1), 51-61.
- Thakker, D., Raval, A., Patel, I., & Walia, R. (2015). N-acetylcysteine for polycystic ovary syndrome: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled clinical trials. Obstetrics and gynecology international, 2015.
- Doosti, A., Lotfi, Y., Moossavi, A., Bakhshi, E., Talasaz, A. H., & Hoorzad, A. (2014). Comparison of the effects of N-acetyl-cysteine and ginseng in prevention of noise induced hearing loss in male textile workers. Noise and Health, 16(71), 223. 13.
- De Andrade, K. Q., Moura, F. A., Dos Santos, J. M., De Araújo, O. R. P., de Farias Santos, J. C., & Goulart, M. O. F. (2015). Oxidative stress and inflammation in hepatic diseases: therapeutic possibilities of N-acetylcysteine. International journal of molecular sciences, 16(12), 30269-30308.
- Hummelen, R., Hemsworth, J., & Reid, G. (2010). Micronutrients, N-acetyl cysteine, probiotics and prebiotics, a review of effectiveness in reducing HIV progression. Nutrients, 2(6), 626-651.
- Witschi, A., Reddy, S., Stofer, B., & Lauterburg, B. H. (1992). The systemic availability of oral glutathione. European journal of clinical pharmacology, 43(6), 667-669.
