Rijsteiwit

Wat is rijsteiwit?

Rijsteiwit is een plantaardig eiwitisolaat. In de zoektocht naar alternatieve eiwitbronnen die zowel voedzaam als duurzaam zijn, heeft rijsteiwit de aandacht getrokken. Afgeleid van bruine, witte of volkoren rijst, biedt rijsteiwit een plantaardige, hypoallergene eiwitbron.

Rijsteiwit wordt dan ook vaak als alternatieve eiwitbron gezien voor vegetariërs en veganisten, maar ook voor mensen met een glutenintolerantie, koemelkallergie of soja-allergie. Rijst bevat alle essentiële aminozuren maar is relatief laag in lysine. Daarom wordt rijsteiwit vaak gecombineerd met erwteneiwit om een volledig aminozuurprofiel te verkrijgen.

Voor de productie van rijsteiwit wordt het eiwit geïsoleerd uit rijst. Toch vinden we ook verschillende andere bestanddelen van rijst terug in rijsteiwit, zoals fytonutriënten en vetgerelateerde plantenverbindingen.

Gebruik

Allergieën: In een onderzoek werd gekeken of een rijsteiwitformule met toegevoegde lysine en threonine een goed alternatief was voor zuigelingen met een koemelkallergie. De zuigelingen kregen in dit onderzoek deze rijsteiwitformule of een koemelkformule. Beide groepen lieten vergelijkbare groei zien tot een leeftijd van 2 jaar. Ook was de hoeveelheid kinderen die tolerantie voor koemelk ontwikkelde vergelijkbaar. In de Europese Unie is rijsteiwit niet goedgekeurd voor gebruik in zuigelingenvoeding. Rijsteiwit wordt namelijk niet als geschikte eiwitbron gezien, voornamelijk door een gebrek aan lysine. ¹

Spiereffecten: voorlopig klinisch onderzoek laat zien dat rijsteiwit spierkracht kan verhogen en spierpijn kan verlagen, vergelijkbaar met wei-eiwit. Dit onderzoek had geen controlegroep, wat het interpreteren van deze resultaten lastig maakt.

Haar en huid: gehydrolyseerd rijsteiwit wordt soms gebruikt in haar- en huidproducten.

Werking

Diabetes: in een diermodel had rijsteiwit geen effect op de glucosetolerantie of nuchtere bloedsuikerniveaus. Het beschermde hier echter wel tegen het ontstaan van nierschade. Een ander dieronderzoek vond dat een eiwithydrolysaat uit rijstzemelen de bloedsuikerstijging na een maaltijd verminderde, mogelijk door GLP-1 te stimuleren.

Aderverkalking: in een diermodel van aderverkalking zorgde rijsteiwit voor een vermindering in aderverkalkingsbeschadigingen. Dit was geassocieerd met een vermindering in oxidatieve stress en een verminderde productie van geoxideerd LDL cholesterol.

Bloeddruk: in een diermodel verlaagde gehydrolyseerd rijsteiwit de systolische bloeddruk. In vitro onderzoek suggereert dat dit mogelijk wordt veroorzaakt door de remming van het ACE enzym.

Lipiden: rijsteiwit verlaagde in verschillende diermodellen de cholesterolniveaus, maar niet in bepaalde modellen van aderverkalking. Het werkingsmechanisme hierbij is onduidelijk. Mogelijk heeft het iets te maken met een verhoogde uitscheiding van cholesterol en/of de verandering van genexpressie en enzymactiviteit van het cholesterolmetabolisme.

Veiligheid

Volwassenen

Rijsteiwit is waarschijnlijk veilig bij consumptie in voeding. De EFSA concludeerde dat er geen zorgen zijn over de veiligheid van gehydrolyseerd rijsteiwit, met uitzondering van allergieën.

Rijst bevat lage hoeveelheden arseen omdat het dit opneemt uit de bodem en uit water. In de Europese Unie is er wettelijk vastgelegd hoeveel arseen er maximaal in rijst voor mag komen. Een langdurige, te hoge inname kan namelijk schadelijk zijn voor de gezondheid.² Door rijst te wassen en te koken in ruim voldoende water spoelt het arseen ook nog deels weg. ³

Kinderen

Gehydrolyseerd rijsteiwit, met toegevoegde lysine en threonine is waarschijnlijk veilig. Dit is onderzocht als onderdeel van voeding voor zuigelingen tot 6 maanden en als deel van het dieet tot 2 jaar oud. Dit wordt echter alleen aangeraden voor zuigelingen met een intolerantie voor koemelk of andere eiwitten. Voor de meeste zuigelingen wordt borstvoeding aangeraden.

In de Europese Unie is rijsteiwit niet goedgekeurd voor gebruik in zuigelingenvoeding omdat het geen volledige eiwitbron is.

Vanwege de mogelijke aanwezigheid van schadelijke stoffen als arseen wordt het afgeraden om kinderen elke dag producten met rijst te geven.²

Zwangerschap en borstvoeding

Onvoldoende informatie beschikbaar, gebruik in doseringen hoger dan normaal in voeding voorkomt wordt afgeraden.

Interacties

Rijsteiwit heeft mogelijk een interactie met ACE remmers.

Er is een mogelijke kruisallergie tussen eiwitten in verschillende granen, zoals rijst, tarwe, maïs, haver, gerst, rogge en Japanse en Italiaanse gierst.

Dosering

Voor onderzoek naar effecten op spieren is 48 gram van een rijsteiwitisolaat, 3x per week na een sportsessie, voor 8 weken gebruikt.