Orthomoleculair kennisinstituut
Menu

Rhodiola

In het kort
  • Rhodiola rosea extract wordt verkregen uit de wortels van de Rhodiola rosea vetplant.
  • Rhodiola is afgeleid van het Griekse woord ‘rhudon’, wat roos betekent. De plant heeft deze benaming te danken aan zijn rozengeur.
  • Het adaptogene kruid helpt bij het omgaan met fysieke- en mentale stress.
  • Rhodiola rosea kan interacties aangaan met antidepressiva en bloeddrukverlagende medicatie.
  • Rhodiola rosea kan ingezet worden bij stress, slaapproblemen en cognitieve problemen.
In het kort

Wat is rhodiola?

Rhodiola rosea, ook wel rozewortel genoemd, is een vetplant die voorkomt in de koude en bergachtige gebieden van Noord-Amerika, Noord- Azië en Noordoost Europa. De wortels van de plant, die subtiel naar rozen ruiken, worden al eeuwenlang traditioneel gebruikt in deze gebieden om het lichaam te ondersteunen in stressvolle omstandigheden. De benaming voor Rhodiola stamt af van het griekse woord ‘rhudon’, wat rozengeur betekent. Rhodiola rosea staat bekend om zijn adaptogene eigenschappen, wat betekent dat het het lichaam helpt om beter om te gaan met fysieke en mentale stress.

De wortels en wortelstokken van Rhodiola rosea bevatten een verscheidenheid aan bioactieve stoffen, waaronder fytosterolen, organische zuren, flavonoïden, glycosiden, vetten en fenolen. Daarnaast bevat de plant kleine hoeveelheden etherische oliën, met in totaal maar liefst 86 verschillende componenten. De werkzame bestanddelen die voornamelijk verantwoordelijk worden geacht voor de gezondheidsbevorderende effecten van Rhodiola rosea zijn rosavine en salidroside. Rhodiola rosea supplementen worden doorgaans ingenomen in de vorm van wortelpoeder of gestandaardiseerde extracten, welke 1-5% salidrosides bevatten.

Wat is rhodiola?

Gebruik

Rhodiola rosea wordt al eeuwenlang in diverse culturen toegepast om stress te verlichten. Hoewel het wetenschappelijk onderzoek nog beperkt is, tonen studies aan dat Rhodiola rosea mogelijk de weerstand tegen zowel acute als chronische stress kan verbeteren. Tijdens stressvolle periodes kan Rhodiola rosea gedurende een korte periode van twee weken worden ingezet om het welzijn, de slaapkwaliteit en de mentale gezondheid te ondersteunen.1 Bij personen met chronische stress is aangetoond dat Rhodiola rosea stressgerelateerde klachten, zoals vermoeidheid, neerslachtigheid en slaapproblemen, kan verlichten. Dit effect werd in een klinische studie al binnen drie dagen waargenomen.2

Burn-out

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat Rhodiola rosea positieve effecten kan hebben op burn-out symptomen, zoals piekeren, slapeloosheid, uitputting en prikkelbaarheid. Klinisch onderzoek gaf indicatie dat deze verbeteringen vaak binnen vier tot acht weken optreden na suppletie met Rhodiola rosea.3

Depressie en angststoornissen

Rhodiola rosea kan mogelijk ook helpen bij milde tot matige depressieve klachten. Een klinische studie onder 57 patiënten toonde aan dat Rhodiola-extract vergelijkbare effecten had als het antidepressivum sertraline.4 Daarnaast kan Rhodiola rosea een positief effect hebben op het verminderen van angstklachten bij mensen met milde angstsymptomen en bijdragen aan een verbeterde gemoedstoestand.5 Het is echter belangrijk om voorzichtig te zijn bij het combineren van Rhodiola rosea met geneesmiddelen voor angst en depressie. En nooit Rhodiola rosea in plaats van medicatie te gebruiken.

Cognitie

Rhodiola rosea zou in staat zijn om de mentale alertheid en reactiesnelheid tijdens een stressvolle taak te bevorderen. Bovendien zijn er aanwijzingen dat Rhodiola-extract een positief effect kan hebben op de cognitie, zoals leren en geheugen.6 Echter, is het causale verband hiervan nog niet aangetoond in onderzoek

Gebruik

Werking

Rhodiola rosea versterkt het lichaam tegen mentale- en fysieke stress door het aanpassingsvermogen aan veranderende omstandigheden te vergroten. Naast deze adaptogene werking bezit Rhodiola rosea ook krachtige antioxidatieve, ontstekingsremmende en energieverhogende eigenschappen. Bovendien suggereert onderzoek dat Rhodiola het immuunsysteem kan ondersteunen en kan het bijdragen aan verbeterde cognitieve functies in stresssituaties.6

Effect op stress

Bij langdurige stress lijkt Rhodiola rosea het ontregelde stresssysteem weer in balans te kunnen brengen. Een gerandomiseerde studie suggereert dat Rhodiola rosea onder andere het cortisol niveau kan verlagen.7 Er is echter meer onderzoek nodig om deze effecten te kunnen bevestigen.

Daarnaast kan het helpen de balans tussen het sympathische en parasympatische zenuwstelsel te herstellen na stressactivatie. Tijdens en na een stressrespons lijkt Rhodiola rosea in staat de activiteit van zogenaamde heat shock-eiwitten te verhogen, deze eiwitten kunnen lichaamscellen beschermen tegen schade door vrije radicalen die vrijkomen tijdens stress.8

Neurologisch effect

Rhodiola rosea is in staat het centrale zenuwstelsel te stimuleren door de activiteit van de neurotransmitters serotonine, dopamine en noradrenaline te verhogen. Het remt tevens de enzymen die verantwoordelijk zijn voor de afbraak van deze neurotransmitters, waardoor Rhodiola rosea in staat is om de neurotransmitterspiegels in de hersenen te verhogen.9 Daarnaast kan Rhodiola rosea een rol spelen in het verhogen van de acetylcholinespiegel, een neurotransmitter die belangrijk is voor de prikkeloverdracht tussen skeletspieren.10

Energiehuishouding

Rhodiola rosea heeft het potentieel om een positief effect te hebben op de energiehuishouding van het menselijk lichaam. Het kan de ATP-productie in de mitochondriën verhogen en de glucose- en vetstofwisseling verbeteren, wat kan resulteren in een efficiëntere energievoorziening.11

Werking

Veiligheid

Rhodiola rosea kan veilig oraal worden ingenomen, wanneer het supplement op de juiste wijze wordt ingenomen gedurende een korte periode (12 weken).

Kinderen

Het gebruik bij kinderen wordt sterk afgeraden.

Volwassenen

Er is onvoldoende onderzoek gedaan naar het gebruik van Rhodiola rosea tijdens de zwangerschap of het geven van borstvoeding. Daarom wordt ook standaard geadviseerd om Rhodiola rosea tijdens deze periodes te vermijden.

Veiligheid

Interacties

Het gebruik van Rhodiola rosea kan mogelijk interacties veroorzaken met verschillende geneesmiddelen, met name door zijn invloed op bepaalde leverenzymen. Rhodiola rosea beïnvloedt de werking van CYP2C9-enzymen, die onderdeel zijn van de cytochroom P450-enzymfamilie. Deze enzymen zijn verantwoordelijk voor de metabolisatie van diverse geneesmiddelen, waaronder fenytoïne, tolbutamide, losartan en warfarine.12 Door de activiteit van CYP2C9 te beïnvloeden, kan Rhodiola rosea de werking van deze geneesmiddelen beïnvloeden. Bovendien suggereert een laboratoriumstudie dat Rhodiola-extract ook invloed kan hebben op de activiteit van CYP3A4– en CYP2D6-enzymen. Vanwege deze mogelijke interacties is voorzichtigheid geboden bij het combineren van Rhodiola-extract met medicijnen, vooral neurologische medicatie die afhankelijk is van CYP3A4 en CYP2D6.

Interacties met antidepressiva

Het gelijktijdig gebruik van Rhodiola-extract en conventionele antidepressiva, zoals SSRI’s (selectieve serotonineheropnameremmers), MAO-remmers en tricyclische antidepressiva, kan leiden tot een te sterke verhoging van de serotoninespiegel, wat het risico op het serotoninesyndroom vergroot. Daarom wordt geadviseerd Rhodiola-extract alleen in combinatie met een antidepressivum te gebruiken onder begeleiding van een arts.

Effect op bloeddruk en bloedsuikerspiegel

Onderzoek heeft aangetoond dat de combinatie van Rhodiola rosea met bloeddrukverlagende medicatie de bloeddruk te veel kan verlagen. Bovendien tonen verschillende dierstudies aan dat Rhodiola rosea de bloedsuikerspiegel kan verlagen.13 Voor mensen die insuline of andere bloedsuikerverlagende geneesmiddelen gebruiken, kan Rhodiola rosea het risico op hypoglykemie verhogen.14

Interacties met kruiden en supplementen

Gezien de bloeddruk- en bloedsuikerverlagende effecten van Rhodiola rosea, wordt aanbevolen om het niet te combineren met andere kruiden of supplementen met vergelijkbare effecten. Voorbeelden hiervan zijn vitamine E, magnesium en kaliumsupplementen, die ook de bloeddruk kunnen verlagen.15 Verder is gebleken dat kruiden zoals cassiakaneel, fenegriek en ginseng de bloedsuikerspiegel mogelijk kunnen kunnen verlagen.16

Interacties

Dosering

De dosering voor Rhodiola varieert, maar ligt meestal tussen de 200 en 600 mg per dag. Er is geen bekende bovengrens voor de inname van Rhodiola, maar het is altijd verstandig om de instructies op het supplement te volgen en een arts te raadplegen bij langdurig gebruik. Bij een hoge dosis (vanaf circa 1000-1500 mg/dag) kan slapeloosheid of prikkelbaarheid optreden. Kies voor een rhodiola-extract van hoge kwaliteit, dat gegarandeerd Rhodiola rosea bevat en niet vervuild is met andere rhodiolasoorten.

Dosering
Referenties

Voor het schrijven van deze pagina is gebruik gemaakt van de professionele monografie van Natural Medicines.

Aanvullende referenties

  1. Panossian, A., Wikman, G., & Sarris, J. (2010). Rosenroot (Rhodiola rosea): Traditional use, chemical composition, pharmacology and clinical efficacy. Phytomedicine, 17(7), 481–493.
  2. Edwards, D., Heufelder, A., & Zimmermann, A. (2012). Therapeutic Effects and Safety of Rhodiola rosea Extract WS® 1375 in Subjects with Life‐stress Symptoms – Results of an Open‐label Study. Phytotherapy Research, 26(8), 1220–1225.
  3. Kasper, S., & Dienel, A. (2017). Multicenter, open-label, exploratory clinical trial with Rhodiola rosea extract in patients suffering from burnout symptoms. Neuropsychiatric Disease and Treatment, Volume 13, 889–898.
  4. Konstantinos, F., & Heun, R. (2020). The effects of Rhodiola Rosea supplementation on depression, anxiety and mood – A Systematic Review. Global Psychiatry, 3(1), 72–82.
  5. Cropley, M., Banks, A. P., & Boyle, J. (2015). The effects ofRhodiola roseaL. extract on anxiety, stress, cognition and other mood symptoms. Phytotherapy Research, 29(12), 1934–1939.
  6. Koop, T., Dienel, A., Heldmann, M., & Münte, T. F. (2020). Effects of a Rhodiola rosea extract on mental resource allocation and attention: An event‐related potential dual task study. Phytotherapy Research, 34(12), 3287–3297.
  7. Olsson EM et al. A randomised, double-blind, placebo-controlled, parallel-group study of the standardised extract SHR-5 of the roots of Rhodiola rosea in the treatment of subjects with stress-related fatigue. Planta Med. 2009;75(2):105-12.
  8. Panossian, A., Wikman, G., Kaur, P., & Asea, A. (2012). Adaptogens stimulate neuropeptide Y and HSP72 expression and release in neuroglia cells. Frontiers in Neuroscience, 6.
  9. Brown, R. P., Gerbarg, P. L., & Ramazanov, Z. (2002). Rhodiola rosea. A phytomedicinal overview. HerbalGram, 56, 40-52.
  10. Hillhouse, B., Ming, D. S., French, C., & Towers, G. (2004). Acetylcholine Esterase Inhibitors in Rhodiola rosea. Pharmaceutical Biology, 42(1), 68–72.
  11. Anghelescu, I., Edwards, D., Seifritz, E., & Kasper, S. (2018). Stress management and the role of Rhodiola rosea: a review. International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 22(4), 242–252.
  12. Thu, O. K., Spigset, O., Nilsen, O. G., & Hellum, B. (2015). Effect of commercial Rhodiola rosea on CYP enzyme activity in humans. European Journal of Clinical Pharmacology, 72(3), 295–300.
  13. Stojcheva, E. I., & Quintela, J. C. (2022). The Effectiveness of Rhodiola rosea L. Preparations in Alleviating Various Aspects of Life-Stress Symptoms and Stress-Induced Conditions—Encouraging Clinical Evidence. Molecules, 27(12), 3902.
  14. Jafari, M., Arabit, J. G. J., Courville, R., Kiani, D., Chaston, J. M., Nguyen, C. D., Jena, N., Liu, Z., Tata, P., & Van Etten, R. A. (2022). The impact of Rhodiola rosea on biomarkers of diabetes, inflammation, and microbiota in a leptin receptor-knockout mouse model. Scientific Reports, 12(1).
  15. Behers, B. J., Melchor, J., Behers, B. M., Meng, Z., Swanson, P. J., Paterson, H. I., Araque, S. J. M., Davis, J. L., Gerhold, C. J., Shah, R. S., Thompson, A. J., Patel, B. S., Mouratidis, R. W., & Sweeney, M. J. (2023). Vitamins and Minerals for Blood pressure Reduction in the General, normotensive Population: A Systematic Review and Meta-Analysis of Six Supplements. Nutrients, 15(19), 4223.
  16. Cross, L. V., & Thomas, J. R. (2021). Safety and efficacy of dietary supplements for diabetes. Diabetes Spectrum, 34(1), 67–72.
Sluiten