Stress is in onze wereld onvermijdbaar. Hoewel dit systeem in noodsituaties van levensbelang kan zijn, kan het, zeker op de lange termijn, ook nadelen hebben. Gelukkig zijn er stoffen die het lichaam helpen om beter met stress om te gaan. Deze stoffen noemen we ook wel adaptogenen. Eén van deze adaptogenen is Rhodiola rosea, die al eeuwenlang als natuurlijke ondersteuner wordt ingezet bij stress.
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.
Wat zijn adaptogenen?
Adaptogenen zijn stoffen die het lichaam helpen zich aan te passen aan stress en de balans, oftewel homeostase, te behouden. Ze verhogen de weerstand tegen biologische stress en ondersteunen het stabiliseren van fysiologische processen. Dit concept is gebaseerd op de theorie van stress en het algemene adaptatiesyndroom, waarin drie fases worden onderscheiden: de alarmfase, de weerstandsfase en de uitputtingsfase.
In de jaren 50 en 60 werd op basis van deze theorie de term ‘adaptogeen’ geïntroduceerd. Deze term verwijst naar stoffen die de algemene weerstand tegen stress kunnen verhogen. Stress moet hierin breed worden geïnterpreteerd: niet alleen fysieke bedreigingen, maar ook sociale en emotionele belasting kunnen het lichaam uit evenwicht brengen. Adaptogenen helpen het lichaam effectiever om te gaan met deze uiteenlopende stressfactoren.
Daarnaast is de term ‘adaptogeen’ nauw verbonden met het concept Rasayana in de Ayurveda, dat gericht is op het bevorderen van vitaliteit en een lang leven. Ook binnen de traditionele Chinese geneeskunde worden adaptogenen al duizenden jaren gebruikt als ‘superieure tonica’, die de algehele gezondheid ondersteunen zonder specifieke ziekten te behandelen. Bekende adaptogenen zijn ginseng, Siberische ginseng, Schisandra, Reishi en natuurlijk Rhodiola rosea.
Wat is Rhodiola rosea?
Rhodiola is een plant die voorkomt in koude, bergachtige gebieden in Noord-Amerika, Europa en Azië (vooral in Siberië).1 Er zijn meer dan 200 soorten Rhodiola en zeker 20 variaties worden in traditionele geneeswijzen als medicijn gebruikt. De bekendste is Rhodiola rosea, ook wel rozewortel genoemd.
De plant is herkenbaar aan de gele bloemen, maar dankt zijn naam aan de wortels die een sterke rozengeur hebben. Het zijn ook de wortels die de gezondheidsbevorderende eigenschappen bevatten en de plant tot een nuttig adaptogeen maken. De belangrijkste werkzame bestanddelen zijn rosavines en salidroside.
Rhodiola als adaptogeen: de wetenschap
Verschillende onderzoeken suggereren dat Rhodiola rosea kan bijdragen aan veerkracht. Zo kan Rhodiola bij sporters zorgen voor verminderde pijn en spierschade na een training.2 Daarnaast is er ook interesse in het gebruik van Rhodiola voor mentale veerkracht. Zo vonden verschillende studies dat Rhodiola lichte tot matige depressie en angst kon verminderen.3 Ook werd bij mensen met stressgerelateerde vermoeidheid die Rhodiola kregen gezien dat burn-out symptomen verminderden en dat hun cortisol minder sterk steeg door de stress van het wakker worden.4
Er zijn verschillende ideeën over hoe Rhodiola de reactie op stressoren zou kunnen ondersteunen.3 Zo kan Rhodiola het SAP/JNK pad beïnvloeden. Op deze manier kan Rhodiola de ATP productie verhogen, cortisolafgifte verminderen en de effecten van cortisol op het immuunsysteem verminderen. Ook kan Rhodiola verschillende neurotransmitters beïnvloeden, waaronder dopamine en serotonine.
Toch is de wetenschappelijke onderbouwing nog niet eenduidig. Hoewel sommige klinische studies positieve effecten laten zien op stress, vermoeidheid en cognitieve functies, is de kwaliteit van de onderzoeken niet altijd optimaal. Onderzoek van betere kwaliteit is dus nog nodig om deze resultaten te bevestigen.
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze Orthomoleculair Adviseur Basis.
- De Sanctis, R., De Bellis, R., Scesa, C., Mancini, U., Cucchiarini, L., and Dacha, M. In vitro protective effect of Rhodiola rosea extract against hypochlorous acid-induced oxidative damage in human erythrocytes. Biofactors 2004;20(3):147-159.
- Lu, Y., Deng, B., Xu, L., Liu, H., Song, Y., & Lin, F. (2022). Effects of Rhodiola rosea supplementation on Exercise and sport: a Systematic review. Frontiers in Nutrition, 9.
- Konstantinos, F., & Heun, R. (2020). The effects of Rhodiola Rosea supplementation on depression, anxiety and mood – A Systematic Review. Global Psychiatry, 3(1), 72–82.
- Olsson, E., Von Schéele, B., & Panossian, A. (2008). A Randomised, Double-Blind, Placebo-Controlled, Parallel-Group Study of the Standardised Extract SHR-5 of the Roots ofRhodiola roseain the Treatment of Subjects with Stress-Related Fatigue. Planta Medica, 75(02), 105–112. https://doi.org/10.1055/s-0028-1088346
