Saffraan
- Saffraan is een specerij, kleurstof en geneesmiddel afkomstig van de plant Crocus sativus
- In de traditionele geneeskunde wordt saffraan al zo’n drieduizend jaar gebruikt vanwege de gezondheidsbevorderende effecten
- Hierbij worden voornamelijk het stigma van de stamper en de bloembladen gebruikt
- Saffraan zorgt voor een toename van de stemmingsgerelateerde neurotransmitters in het brein
- Saffraan kan worden ingezet bij o.a. depressie, dementie, PMS en PMDD
In het kort
- Saffraan is een specerij, kleurstof en geneesmiddel afkomstig van de plant Crocus sativus
- In de traditionele geneeskunde wordt saffraan al zo’n drieduizend jaar gebruikt vanwege de gezondheidsbevorderende effecten
- Hierbij worden voornamelijk het stigma van de stamper en de bloembladen gebruikt
- Saffraan zorgt voor een toename van de stemmingsgerelateerde neurotransmitters in het brein
- Saffraan kan worden ingezet bij o.a. depressie, dementie, PMS en PMDD
Wat is saffraan?
Saffraan is een specerij, kleurstof en geneesmiddel afkomstig van de gedroogde stamper van de plant Crocus sativus. Saffraan wordt al zo’n drieduizend jaar gebruikt, met name in landen als India, Griekenland, Frankrijk, Spanje, Italië en ook Iran, waar de meeste saffraan ter wereld wordt verbouwd.1,2,3,4,5
Gebruik
Het dagelijkse leven kent talloze impulsen die chagrijnig, prikkelbaar of nukkig kunnen maken. De oorzaak van een verminderde gemoedstoestand vinden we normaliter in een afname van de serotonine en dopamine aanmaak in de hersenen.6,7 Dit zijn namelijk de neurotransmitters die samenhangen met stemming. Uit onderzoek blijkt dat saffraan zorgt voor een toename van de stemmingsgerelateerde neurotransmitters in het brein.8,9,10 Deze bevindingen vertalen zich ook in wetenschappelijke onderzoeken gerelateerd aan de stemming. Zo bleek in verschillende studies dat saffraan een significant positief effect had op het gemoed.10,11,12
Hierdoor wordt saffraan hoofdzakelijk ingezet bij depressie en de ziekte van alzheimer. Meta-analyses en klinische onderzoeken naar volwassenen met een milde tot matige depressieve stoornis tonen aan dat het nemen van saffraanextract of gedroogde saffraan gedurende 6-12 weken de symptomen van depressie verbetert.1,12,13,14,15,16,17,18 Ook bij alzheimer lijkt saffraan een bevorderlijk effect te hebben. Zo blijkt uit enkele kleine, klinische onderzoeken dat de inname van saffraanextract bij alzheimer eenzelfde positief effect heeft op het cognitieve vermogen als meer gangbare medicijnen.19,20,21
Werking
De delen van saffraan die in de traditionele geneeskunde worden gebruikt zijn het bovenste deel van de stamper, ook wel het stigma genoemd, en de bloembladen. Het stigma wordt doorgaans vaker gebruikt dan de bladen. Saffraankruid komt eveneens van het stigma.
De belangrijkste bestanddelen van saffraanstigma zijn crocine, picrocrocine en safranal.22,23,24,25,26 De crocinen zijn chemische verbindingen uit de carotenoïden, die saffraan zijn karakteristieke geelrode kleur geven.22,27 Alfa-crocine is het meest voorkomende bestanddeel; echter, crocetine lijkt het meest verantwoordelijk te zijn voor de werking van saffraan.28 Het stigma bevat ongeveer 4% picrocrocine, dat verantwoordelijk is voor de bittere smaak van saffraan.28 Safranal maakt ongeveer 70% uit van de etherische olie en geeft saffraan zijn aroma.22,27,29
Andere bestanddelen van saffraan zijn de fenolzuren, zoals looizuur, galluszuur, cafeïnezuur, kaneelzuur, chlorogeenzuur, ferulazuur en vanillinezuur.30 De bestanddelen van het saffraanstigma ondergaan tijdens de ontwikkeling kwantitatieve veranderingen.31 Opslag- en droogtemperaturen lijken de hoeveelheden van sommige bestanddelen te beïnvloeden; echter heeft vriesdrogen geen negatief effect op de hoeveelheid safranal.22,32,33
Anti-astmatische effecten
Uit in vivo onderzoek blijkt dat saffraan de astmasymptomen die verband houden met een allergische reactie in bescheiden mate verbetert. Hoewel het werkingsmechanisme niet precies duidelijk is, heeft het kruid mogelijk een antioxiderende, ontstekingsremmende, immunomodulerende en spierverslappende werking, zoals voornamelijk aangetoond in diermodellen.26
Antistollende effecten
Laboratoriumonderzoek heeft laten zien dat sommige bestanddelen van saffraan de bloedingstijd en de bloedplaatjesaggregatie kunnen beïnvloeden. Echter blijkt uit klinisch onderzoek dat het nemen van 200 mg of 400 mg saffraan per dag gedurende 7 dagen geen invloed heeft op de bloedtijd of de niveaus van fibrinogeen, eiwitten C en S, of factor VII in vergelijking met een placebo.47,48,49 Het gebrek aan effect kan te maken hebben met de aanwezigheid van bestanddelen in saffraan die zowel de bloedplaatjesaggregatie induceren als remmen.47
Antidepressieve effecten
Saffraan wordt van oudsher gebruikt bij de behandeling van depressie en heeft positieve effecten laten zien in klinisch onderzoek.1,3,12,13,14,15,50,51 Van saffraanextract is ook aangetoond dat het een negatieve stemming, angst en stress verbetert in vergelijking met het placebo.52 Er is ook enige interesse in de vraag of saffraan zou kunnen helpen om hunkeren naar en symptomen van opioïdontwenning te verminderen.53,54 In dieronderzoek werd gedacht dat de antidepressieve effecten van saffraan te wijten waren aan crocine; andere bestanddelen kunnen echter niet worden uitgesloten.1,55 Er is gesuggereerd dat saffraan de niveaus van serotonine in de hersenen zou kunnen moduleren door de heropname van serotonine te remmen evenals de niveaus van dopamine en noradrenaline te veranderen.1,3,15,54 Er is echter geen bewijs dat dit mechanisme ondersteunt.
Antidiabetische effecten
Klinisch onderzoek suggereert dat het nemen van saffraanextract de toename van de nuchtere bloedsuikerspiegel vermindert wat vaak wordt gezien bij antipsychotica.56 Ander klinisch onderzoek suggereert dat saffraan, saffraanextract en crocine de bloedsuikerspiegel kunnen verlagen. De resultaten bij mensen zijn echter inconsistent.5,57 Onderzoek in diermodellen suggereert dat de hypoglycemische effecten van saffraan te wijten zijn aan verbeteringen in de insulinesecretie en vermindering van de insulineresistentie.58,59
Anti-epileptische effecten
Saffraan wordt traditioneel gebruikt voor epileptische aanvallen. In een diermodel verminderde het component safranal de aanvallen.60,61,62
Anxiolytische effecten
Saffraan wordt traditioneel gebruikt bij de behandeling van angst. Voorlopig klinisch onderzoek toont aan dat het nemen van saffraan de symptomen verbetert bij patiënten met lichte tot matige angst.15 In dieronderzoek werden de angst reducerende effecten van saffraan in verband gebracht met de bestanddelen safranal en crocine.63,64
Cardiovasculaire effecten
Voorlopig bewijs suggereert dat crocetine invloed kan hebben op de cardiovasculaire activiteit.70 Er zijn aanwijzingen dat het een rol speelt bij het verlagen van het cholesterol- en triglyceridengehalte.27,65 Bovendien bindt crocetine zich aan albumine, wat mogelijk de zuurstofdiffusie verhoogt en aderverkalking verbetert.66 Antioxiderende effecten van crocetine kunnen ook een rol spelen bij het verminderen van de oxidatie van lipoproteïne met lage dichtheid (LDL)-cholesterol.67,68 De antioxiderende effecten van crocetine kunnen ook de vasculaire gladde spiercellen beschermen tegen proliferatie.59
Chemoprotectieve effecten
Saffraan kan beschermen tegen toxiciteit van chemotherapeutische middelen. In dieronderzoek verlengde saffraanextract, alleen of in combinatie met andere antioxidanten, de levensduur en voorkwam bepaalde vormen van lever- en niertoxiciteit, evenals afname van het lichaamsgewicht, hemoglobinegehalte en leukocytenaantallen.71,72,73 Van crocetine, een bestanddeel van saffraan, is aangetoond dat het beschermt tegen blaastoxiciteit bij muizen.74
Beschermende effecten tegen erectiestoornissen:
Er is tegenstrijdig bewijs bij mensen met betrekking tot het gebruik van saffraan of de bestanddelen ervan voor erectiestoornissen.2,75,76 In dieronderzoek verhoogt het bestanddeel crocine de frequentie van erecties en verkort het de tijd tot ejaculatie, terwijl safranal deze effecten niet vertoont.9 Van het bestanddeel crocetine wordt gedacht dat het de productie van vasculair stikstofmonoxide verbetert, een sleutelfactor tijdens erectie.76
Sportgerelateerde effecten
Van saffraan wordt gedacht dat het de maximale zuurstofconsumptie tijdens inspanning verhoogt, wat resulteert in een langer uithoudingsvermogen. Er wordt verondersteld dat dit verband houdt met een verhoogd spiermetabolisme en/of neuronale functie.77 In menselijk onderzoek lijkt saffraanextract te beschermen tegen spierbeschadiging, waardoor de niveaus van creatinekinase en lactaatdehydrogenase worden verlaagd.78
Gastro-intestinale effecten
Het is aangetoond dat kleine hoeveelheden saffraan de maagafscheiding stimuleren.79
Hypolipidemische effecten
Het is onduidelijk of saffraan hypolipidemische effecten heeft. In de meeste onderzoeken bij mensen verlaagt saffraanextract het cholesterolgehalte niet.56,81 Zowel saffraan als het bestanddeel crocine hebben echter hypolipidemische effecten aangetoond in diermodellen.82,83
Hypotensieve effecten
Onderzoek bij dieren en sommige mensen suggereert dat saffraan de bloeddruk kan verlagen.2,84,85,86 Crocine en safranal kunnen op zijn minst gedeeltelijk verantwoordelijk zijn voor dit effect.84
Immunomodulerende effecten
Van saffraan wordt gedacht dat het immunomodulerende effecten heeft. In laboratoriumonderzoek stimuleert saffraan de proliferatie van T-cellen.87 Echter, uit ander laboratoriumonderzoek blijkt dat het bestanddeel crocine de activering van T-cellen remt.88 In een diermodel voorkwam saffraan een auto-immuunreactie. Er is gesuggereerd dat de carotenoïde bestanddelen van saffraan immuuncellen zouden kunnen beschermen tegen oxidatieve schade. In menselijk onderzoek verhoogde saffraanextract de niveaus van IgG en verlaagde de niveaus van IgM.87 Dit suggereert dat saffraanbestanddelen immunomodulerende effecten kunnen hebben.
Geheugenverbeterende effecten
Saffraan wordt traditioneel gebruikt om het geheugen te verbeteren. Dieronderzoek suggereert dat saffraanextract het geheugenherstel zou kunnen verbeteren.63,89,90
Er is onderzocht of saffraan de symptomen van de ziekte van Alzheimer kan verminderen.20 In dieronderzoek verbetert crocine het leervermogen en het geheugen na consumptie van ethanol en beschermt het bepaalde receptoren in de hersenen, waarschijnlijk door de antioxiderende werking.20,91,92,93,94,95 Bestanddelen van saffraan bleken ook beschermende, antioxiderende effecten te hebben in dierlijke modellen.96,97 Sommige klinische onderzoeken tonen aan dat saffraanextract de symptomen van de ziekte van Alzheimer verbetert.19,20,98
Beschermende effecten voor de ogen
Saffraanextract is van belang voor de bescherming van de fotoreceptoren in de ogen tegen degeneratie, oftewel de achteruitgang. In dieronderzoek is aangetoond dat de bestanddelen crocine en crocetine de samenstelling en functie van de fotoreceptor beschermen tegen celdood.99,100,101
Tyrosinase-remmende effecten
Tyrosinase is een enzym dat de productie van pigmenten uit tyrosine katalyseert. Sommige saffraanbestanddelen hebben in laboratoriumonderzoek tyrosinaseremmende effecten aangetoond. Het gaat hierbij om kaempferol, geïsoleerd uit saffraanbloemblaadjes, evenals crocins en crousatins.102, 103
Veiligheid
Saffraan is volledig veilig om binnen te krijgen in de hoeveelheden die normaalgesproken ook in voedingsmiddelen zitten. Saffraan heeft in de VS de status ‘algemeen erkend als veilig’ (GRAS) voor gebruik als specerij of kleurstof voor levensmiddelen.104 Ook is saffraan veilig te gebruiken in grotere hoeveelheden tot 100 mg per dag, op korte termijn. Saffraanextracten zijn duidelijk veilig gebruikt in diverse klinische studies gedurende maximaal 26 weken.5,12,13,16,19,20,52,56,57,87,105,106,107,108,109,110 Het saffraanbestanddeel crocine is eveneens schijnbaar veilig gebruikt in een dosis van maximaal 30 mg per dag gedurende maximaal 3 maanden.3,53,81
Het innemen van saffraan in hoge doses is mogelijk gevaarlijk. Het nemen van 5 gram of meer saffraan kan ernstige bijwerkingen veroorzaken. Doses van 12-20 gram kunnen dodelijk zijn.79,111 Tijdens de zwangerschap is het mogelijk gevaarlijk om hoeveelheden in te nemen die groter zijn dan die gewoonlijk in voedingsmiddelen worden aangetroffen. Grotere hoeveelheden saffraan hebben baarmoederstimulerende en abortieve effecten: Vermijd in dit geval het gebruik van saffraan.79
Interacties
Medicijnen
Het gelijktijdig gebruik van saffraan met geneesmiddelen tegen diabetes zou het risico op een te lage bloedsuikerspiegel kunnen verhogen. Sommige klinische onderzoeken tonen aan dat het nemen van saffraanextract de nuchtere glucosespiegels verlaagt wanneer het naast hypoglycemische middelen wordt gebruikt.5 Het is echter niet aangetoond dat saffraanpoeder zelf de nuchtere glucosespiegels verlaagt.57
Verder kan de combinatie van saffraan en antihypertensiva additieve effecten hebben. Dierlijk en menselijk onderzoek laat namelijk zien dat saffraanextract de bloeddruk kan verlagen.2,84,85,86 Ook zou het kruid het metabolisme van cafeïne kunnen remmen. Een kleine klinische studie suggereert dat het dagelijks innemen van 300 mg saffraanpoeder in 150 ml water gedurende 5 dagen en vervolgens het nemen van 200 mg cafeïne de cafeïnemetabolietspiegels in het speeksel en de urine bij mannen lijkt te verlagen, maar niet bij vrouwen. Theoretisch kan dit te wijten zijn aan de remming van cytochroom P450 1A2 door saffraan.4
Als laatste kan het gelijktijdig innemen van saffraan en middelen die het centrale zenuwstelsel onderdrukken een extra sedatief effect hebben. Klinisch onderzoek toont aan dat het dagelijks innemen van 60 mg saffraan-extract gedurende 26 weken slaperigheid en sedatie kan veroorzaken.107 Dieronderzoek suggereert dat het toevoegen van saffraan aan het geneesmiddel hexobarbital het slapen verder verhoogt en de motorische activiteit vertraagt.90
Kruiden en supplementen
Saffraanextract zou mogelijk de bloedglucosespiegels kunnen verlagen. Waar sommige klinische onderzoeken aantonen dat saffraan de bloedglucose verlaagt, laat ander onderzoek geen effecten zien.5,57 Daarnaast is er ook dierlijk en menselijk onderzoek dat suggereert dat saffraanextract de bloeddruk kan verlagen.2,84,85,86 Theoretisch gezien kan het gebruik van saffraan met andere hypoglycemische of hypotensieve supplementen additieve effecten hebben.
Tot slot kan saffraan kalmerende eigenschappen hebben. Saffraan heeft slaperigheid veroorzaakt in klinisch en dieronderzoek. Het gebruik van saffraan met andere kruiden en supplementen met kalmerende eigenschappen kan daarom mogelijk additieve effecten hebben.90,107
Dosering
Saffraanextract wordt meestal door volwassenen gebruikt in doses van 20-100 mg per dag gedurende maximaal 3 maanden. Grotere doses saffraanpoeder van 200-300 mg per dag zijn gedurende maximaal 10 dagen gebruikt. Het saffraanbestanddeel crocine wordt doorgaans gebruikt in doses van 15-30 mg per dag gedurende maximaal 12 weken.
- Hausenblas, H. A., Saha, D., Dubyak, P. J., & Anton, S. D. (2013). Saffron (Crocus sativus L.) and major depressive disorder: a meta-analysis of randomized clinical trials. Journal of Integrative Medicine, 11(6), 377-383.
- Safarinejad, M. R., Shafiei, N., & Safarinejad, S. (2010). An open label, randomized, fixed-dose, crossover study comparing efficacy and safety of sildenafil citrate and saffron (Crocus sativus Linn.) for treating erectile dysfunction in men naïve to treatment. International Journal of Impotence Research, 22(4), 240-250.
- Talaei, A., Moghadam, M. H., Tabassi, S. A. S., & Mohajeri, S. A. (2015). Crocin, the main active saffron constituent, as an adjunctive treatment in major depressive disorder: a randomized, double-blind, placebo-controlled, pilot clinical trial. Journal of Affective Disorders, 174, 51-56.
- Begas, E., Bounitsi, M., Kilindris, T., Kouvaras, E., Makaritsis, K., Kouretas, D., & Asprodini, E. K. (2019). Effects of short-term saffron (Crocus sativus L.) intake on the in vivo activities of xenobiotic metabolizing enzymes in healthy volunteers. Food and Chemical Toxicology, 130, 32-43.
- Moravej Aleali, A., Amani, R., Shahbazian, H., Namjooyan, F., Latifi, S. M., & Cheraghian, B. (2019). The effect of hydroalcoholic Saffron (Crocus sativus L.) extract on fasting plasma glucose, HbA1c, lipid profile, liver, and renal function tests in patients with type 2 diabetes mellitus: A randomized double‐blind clinical trial. Phytotherapy research, 33(6), 1648-1657.
- Bondy, S. J., Rehm, J., Ashley, M. J., & Walsh, G. (1999). Low-risk drinking guidelines: the scientific evidence. Canadian Journal of Public Health, 90(4), 264.
- Carr, G. V., & Lucki, I. (2011). The role of serotonin receptor subtypes in treating depression: a review of animal studies. Psychopharmacology, 213(2-3), 265-287.
- Ettehadi, H., Mojabi, S. N., Ranjbaran, M., Shams, J., Sahraei, H., Hedayati, M., & Asefi, F. (2013). Aqueous extract of saffron (Crocus sativus) increases brain dopamine and glutamate concentrations in rats. Journal of Behavioral and Brain Science, 3(03), 315.
- Hosseinzadeh, H., Ziaee, T., & Sadeghi, A. (2008). The effect of saffron, Crocus sativus stigma, extract and its constituents, safranal and crocin on sexual behaviors in normal male rats. Phytomedicine, 15(6-7), 491-495.
- Noorbala, A. A., Akhondzadeh, S., Tahmacebi-Pour, N., & Jamshidi, A. H. (2005). Hydro-alcoholic extract of Crocus sativus L. versus fluoxetine in the treatment of mild to moderate depression: a double-blind, randomized pilot trial. Journal of Ethnopharmacology, 97(2), 281-284.
- Agha‐Hosseini, M., Kashani, L., Aleyaseen, A., Ghoreishi, A., Rahmanpour, H. A. L. E. H., Zarrinara, A. R., & Akhondzadeh, S. (2008). Crocus sativus L.(saffron) in the treatment of premenstrual syndrome: a double‐blind, randomised and placebo‐controlled trial. BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 115(4), 515-519.
- Akhondzadeh, S., Fallah-Pour, H., Afkham, K., Jamshidi, A. H., & Khalighi-Cigaroudi, F. (2004). Comparison of Crocus sativus L. and imipramine in the treatment of mild to moderate depression: a pilot double-blind randomized trial. BMC Complementary and Alternative Medicine, 4(1), 12.
- Akhondzadeh, S., Tahmacebi‐Pour, N., Noorbala, A. A., Amini, H., Fallah‐Pour, H., Jamshidi, A. H., & Khani, M. (2005). Crocus sativus L. in the treatment of mild to moderate depression: a double‐blind, randomized and placebo‐controlled trial. Phytotherapy Research: An International Journal Devoted to Pharmacological and Toxicological Evaluation of Natural Product Derivatives, 19(2), 148-151.
- Moshiri, E., Basti, A. A., Noorbala, A. A., Jamshidi, A. H., Abbasi, S. H., & Akhondzadeh, S. (2006). Crocus sativus L.(petal) in the treatment of mild-to-moderate depression: a double-blind, randomized and placebo-controlled trial. Phytomedicine, 13(9-10), 607-611.
- Mazidi, M., Shemshian, M., Mousavi, S. H., Norouzy, A., Kermani, T., Moghiman, T., & Ferns, G. A. (2016). A double-blind, randomized and placebo-controlled trial of Saffron (Crocus sativus L.) in the treatment of anxiety and depression. Journal of Complementary and Integrative Medicine, 13(2), 195-199.
- Tóth, B., Hegyi, P., Lantos, T., Szakács, Z., Kerémi, B., Varga, G., & Csupor, D. (2019). The efficacy of saffron in the treatment of mild to moderate depression: a meta-analysis. Planta medica, 85(01), 24-31.
- Akhondzadeh, S., Mostafavi, S. A., Keshavarz, S. A., Mohammadi, M. R., Hosseini, S., & Eshraghian, M. R. (2020). A placebo controlled randomized clinical trial of Crocus sativus L.(saffron) on depression and food craving among overweight women with mild to moderate depression. Journal of clinical pharmacy and therapeutics, 45(1), 134-143.
- Dai, L., Chen, L., & Wang, W. (2020). Safety and efficacy of saffron (Crocus sativus L.) for treating mild to moderate depression: a systematic review and meta-analysis. The Journal of nervous and mental disease, 208(4), 269-276.
- Akhondzadeh, S., Sabet, M. S., Harirchian, M. H., Togha, M., Cheraghmakani, H., Razeghi, S., & Vossoughi, A. (2010). A 22-week, multicenter, randomized, double-blind controlled trial of Crocus sativus in the treatment of mild-to-moderate Alzheimer’s disease. Psychopharmacology, 207(4), 637-643.
- Akhondzadeh, S., Sabet, M. S., Harirchian, M. H., Togha, M., Cheraghmakani, H., Razeghi, S., & Moradi, A. (2010). Saffron in the treatment of patients with mild to moderate Alzheimer’s disease: a 16‐week, randomized and placebo‐controlled trial. Journal of clinical pharmacy and therapeutics, 35(5), 581-588.
- Ayati, Z., Yang, G., Ayati, M. H., Emami, S. A., & Chang, D. (2020). Saffron for mild cognitive impairment and dementia: a systematic review and meta-analysis of randomised clinical trials. BMC Complementary Medicine and Therapies, 20(1), 1-10.
- Abdullaev, F. I. (2002). Cancer chemopreventive and tumoricidal properties of saffron (Crocus sativus L.). Experimental biology and medicine, 227(1), 20-25.
- Kanakis, C. D., Tarantilis, P. A., Tajmir-Riahi, H. A., & Polissiou, M. G. (2007). Crocetin, dimethylcrocetin, and safranal bind human serum albumin: stability and antioxidative properties. Journal of agricultural and food chemistry, 55(3), 970-977.
- Zhou, S., & Zhong, H. (1998). HPLC Determination of Crocin, Crocin and Crocins in Croucus Sativus Extract and Tablets. Chinese Journal of Pharmaceutical Analysis, 18(3), 159-162.
- Hosseini, A., Razavi, B. M., & Hosseinzadeh, H. (2018). Pharmacokinetic properties of saffron and its active components. European journal of drug metabolism and pharmacokinetics, 43(4), 383-390.
- Zilaee, M., Hosseini, S. A., Jafarirad, S., Abolnezhadian, F., Cheraghian, B., Namjoyan, F., & Ghadiri, A. (2019). An evaluation of the effects of saffron supplementation on the asthma clinical symptoms and asthma severity in patients with mild and moderate persistent allergic asthma: a double-blind, randomized placebo-controlled trial. Respiratory research, 20(1), 1-11.
- Giaccio, M. (2004). Crocetin from saffron: an active component of an ancient spice. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 44(3), 155-172.
- Abe, K., & Saito, H. (2000). Effects of saffron extract and its constituent crocin on learning behaviour and long‐term potentiation. Phytotherapy Research, 14(3), 149-152.
- Kanakis, C. D., Tarantilis, P. A., Tajmir-Riahi, H. A., & Polissiou, M. G. (2007). Crocetin, dimethylcrocetin, and safranal bind human serum albumin: stability and antioxidative properties. Journal of agricultural and food chemistry, 55(3), 970-977.
- Singh, U. P., Singh, D. P., Maurya, S., Maheshwari, R., Singh, M., Dubey, R. S., & Singh, R. B. (2004). Investigation on the phenolics of some spices having pharmacotherapeutic properties. Journal of herbal pharmacotherapy, 4(4), 27-42.
- Moraga, Á. R., Rambla, J. L., Ahrazem, O., Granell, A., & Gómez-Gómez, L. (2009). Metabolite and target transcript analyses during Crocus sativus stigma development. Phytochemistry, 70(8), 1009-1016.
- Carmona, M., Zalacain, A., Pardo, J. E., López, E., Alvarruiz, A., & Alonso, G. L. (2005). Influence of different drying and aging conditions on saffron constituents. Journal of agricultural and food chemistry, 53(10), 3974-3979.
- Gregory, M. J., Menary, R. C., & Davies, N. W. (2005). Effect of drying temperature and air flow on the production and retention of secondary metabolites in saffron. Journal of agricultural and food chemistry, 53(15), 5969-5975.
- Abdullaev, F. I., & Gonzalez De Mejia, E. (1997). Antitumor activity of natural substances: lectins and saffron. Archivos latinoamericanos de nutricion, 47(3), 195-202.
- Nair, S. C., Pannikar, B., & Panikkar, K. R. (1991). Antitumour activity of saffron (Crocus sativus). Cancer letters, 57(2), 109-114.
- Garc-Olmo, D. C., Riese, H. H., Escribano, J., Ontan, J., Fernandez, J. A., Atiénzar, M., & Garcí-Olmo, D. (1999). Effects of long-term treatment of colon adenocarcinoma with crocin, a carotenoid from saffron (Crocus sativus L.): an experimental study in the rat. Nutrition and cancer, 35(2), 120-126.
- Chryssanthi, D. G., Lamari, F. N., Iatrou, G., Pylara, A., Karamanos, N. K., & Cordopatis, P. (2007). Inhibition of breast cancer cell proliferation by style constituents of different Crocus species. Anticancer research, 27(1A), 357-362.
- Aung, H. H., Wang, C. Z., Ni, M., Fishbein, A., Mehendale, S. R., Xie, J. T., … & Yuan, C. S. (2007). Crocin from Crocus sativus possesses significant anti-proliferation effects on human colorectal cancer cells. Experimental oncology, 29(3), 175.
- Tavakkol-Afshari, J., Brook, A., & Mousavi, S. H. (2008). Study of cytotoxic and apoptogenic properties of saffron extract in human cancer cell lines. Food and Chemical Toxicology, 46(11), 3443-3447.
- Tarantilis, P. A., Morjani, H. A. M. I. D., Polissiou, M. O. S. C. H. O. S., & Manfait, M. I. C. H. E. L. (1994). Inhibition of growth and induction of differentiation of promyelocytic laukemia (HL 60) by carotenoids from. Anticancer Research, 14, 1913-1918.
- Dhar, A., Mehta, S., Dhar, G., Dhar, K., Banerjee, S., Van Veldhuizen, P., & Banerjee, S. K. (2009). Crocetin inhibits pancreatic cancer cell proliferation and tumor progression in a xenograft mouse model. Molecular cancer therapeutics, 8(2), 315-323.
- Magesh, V., Singh, J. P. V., Selvendiran, K., Ekambaram, G., & Sakthisekaran, D. (2006). Antitumour activity of crocetin in accordance to tumor incidence, antioxidant status, drug metabolizing enzymes and histopathological studies. Molecular and cellular biochemistry, 287(1), 127-135.
- Premkumar, K., Abraham, S. K., Santhiya, S. T., & Ramesh, A. (2003). Inhibitory effects of aqueous crude extract of Saffron (Crocus sativus L.) on chemical-induced genotoxicity in mice. Asia Pacific journal of clinical nutrition, 12(4).
- Premkumar, K., Kavitha, S., Santhiya, S. T., & Ramesh, A. (2004). Interactive effects of saffron with garlic and curcumin against cyclophosphamide induced genotoxicity in mice. Asia Pacific journal of clinical nutrition, 13(3).
- Hosseinzadeh, H., Abootorabi, A., & Sadeghnia, H. R. (2008). Protective effect of Crocus sativus stigma extract and crocin (trans-crocin 4) on methyl methanesulfonate–induced DNA damage in mice organs. DNA and cell biology, 27(12), 657-664.
- Das, I., Chakrabarty, R. N., & Das, S. (2004). Saffron can prevent chemically induced skin carcinogenesis in Swiss albino mice. Asian Pac J Cancer Prev, 5(1), 70-76.
- Liakopoulou-Kyriakides, M., & Skubas, A. I. (1990). Characterization of the platelet aggregation inducer and inhibitor isolated from Crocus sativus. Biochemistry international, 22(1), 103-110.
- Shiping, M., Baolin, L., Sudi, Z., Xiangwei, X., Qiaoqiao, Y., & Jinxiang, Z. (1999). Pharmacological studies of glycosides of saffron crocus (Crocus sativus). II. Effects on blood coagulation, platelet aggregation and thromobosis. Chinese Traditional and Herbal Drugs, 30(3), 196-198.
- Ayatollahi, H., Javan, A. O., Khajedaluee, M., Shahroodian, M., & Hosseinzadeh, H. (2014). Effect of Crocus sativus L.(saffron) on coagulation and anticoagulation systems in healthy volunteers. Phytotherapy Research, 28(4), 539-543.
- Noorbala, A. A., Akhondzadeh, S. H., Tahmacebi-Pour, N., & Jamshidi, A. H. (2005). Hydro-alcoholic extract of Crocus sativus L. versus fluoxetine in the treatment of mild to moderate depression: a double-blind, randomized pilot trial. Journal of ethnopharmacology, 97(2), 281-284.
- Kashani, L., Eslatmanesh, S., Saedi, N., Niroomand, N., Ebrahimi, M., Hosseinian, M., … & Akhondzadeh, S. (2017). Comparison of saffron versus fluoxetine in treatment of mild to moderate postpartum depression: a double-blind, randomized clinical trial. Pharmacopsychiatry, 50(02), 64-68.
- Kell, G., Rao, A., Beccaria, G., Clayton, P., Inarejos-García, A. M., & Prodanov, M. (2017). Affron® a novel saffron extract (Crocus sativus L.) improves mood in healthy adults over 4 weeks in a double-blind, parallel, randomized, placebo-controlled clinical trial. Complementary Therapies in Medicine, 33, 58-64.
- Abbaszadeh‐Mashkani, S., Hoque, S. S., Banafshe, H. R., & Ghaderi, A. (2021). The effect of crocin (the main active saffron constituent) on the cognitive functions, craving, and withdrawal syndrome in opioid patients under methadone maintenance treatment. Phytotherapy Research, 35(3), 1486-1494.
- Kiashemshaki, B., Safakhah, H. A., Ghanbari, A., Khaleghian, A., & Miladi-Gorji, H. (2021). Saffron (Crocus sativus L.) stigma reduces symptoms of morphine-induced dependence and spontaneous withdrawal in rats. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 47(2), 170-181.
- Wang, Y., Han, T., Zhu, Y., Zheng, C. J., Ming, Q. L., Rahman, K., & Qin, L. P. (2010). Antidepressant properties of bioactive fractions from the extract of Crocus sativus L. Journal of natural medicines, 64(1), 24-30.
- Fadai, F., Mousavi, B., Ashtari, Z., Farhang, S., Hashempour, S., Shahhamzei, N., & Bathaie, S. Z. (2014). Saffron aqueous extract prevents metabolic syndrome in patients with schizophrenia on olanzapine treatment: a randomized triple blind placebo controlled study. Pharmacopsychiatry, 47(04/05), 156-161.
- Azimi, P., Ghiasvand, R., Feizi, A., Hariri, M., & Abbasi, B. (2014). Effects of cinnamon, cardamom, saffron, and ginger consumption on markers of glycemic control, lipid profile, oxidative stress, and inflammation in type 2 diabetes patients. The review of diabetic studies: RDS, 11(3), 258.
- Xi, L., Qian, Z., Xu, G., Zheng, S., Sun, S., Wen, N., … & Zhang, Y. (2007). Beneficial impact of crocetin, a carotenoid from saffron, on insulin sensitivity in fructose-fed rats. The Journal of nutritional biochemistry, 18(1), 64-72.
- Sheng, L., Qian, Z., Shi, Y., Yang, L., Xi, L., Zhao, B., … & Ji, H. (2008). Crocetin improves the insulin resistance induced by high‐fat diet in rats. British journal of pharmacology, 154(5), 1016-1024.
- Hosseinzadeh, H., & Talebzadeh, F. (2005). Anticonvulsant evaluation of safranal and crocin from Crocus sativus in mice. Fitoterapia, 76(7-8), 722-724.
- Hosseinzadeh, H., & Sadeghnia, H. R. (2007). Protective effect of safranal on pentylenetetrazol-induced seizures in the rat: involvement of GABAergic and opioids systems. Phytomedicine, 14(4), 256-262.
- Sadeghnia, H., Cortez, M., Liu, D., Hosseinzadeh, H., & Snead, O. C. (2008). Antiabsence effects of safranal in acute experimental seizure models: EEG and autoradiography. Journal of Pharmacy & Pharmaceutical Sciences, 11(3), 1-14.
- Pitsikas, N., Boultadakis, A., Georgiadou, G., Tarantilis, P. A., & Sakellaridis, N. (2008). Effects of the active constituents of Crocus sativus L., crocins, in an animal model of anxiety. Phytomedicine, 15(12), 1135-1139.
- Hosseinzadeh, H., & Noraei, N. B. (2009). Anxiolytic and hypnotic effect of Crocus sativus aqueous extract and its constituents, crocin and safranal, in mice. Phytotherapy research: An International Journal Devoted to Pharmacological and Toxicological Evaluation of Natural Product Derivatives, 23(6), 768-774.
- Gainer, J. L., & Jones, J. R. (1975). The use of crocetin in experimental atherosclerosis. Experientia, 31(5), 548-549.
- Miller, T. L., Willett, S. L., Moss, M. E., Miller, J., & Belinka Jr, B. A. (1982). Binding of crocetin to plasma albumin. Journal of pharmaceutical sciences, 71(2), 173-177.
- Zheng, S., Qian, Z., Sheng, L., & Wen, N. (2006). Crocetin attenuates atherosclerosis in hyperlipidemic rabbits through inhibition of LDL oxidation. Journal of cardiovascular pharmacology, 47(1), 70-76.
- Verma, S. K., & Bordia, A. (1998). Antioxidant property of Saffron in man. Indian journal of medical sciences, 52(5), 205-207.
- Zheng, S., Qian, Z., Wen, N., & Xi, L. (2007). Crocetin suppresses angiotensin II-induced vascular smooth-muscle cell proliferation through inhibition of ERK1/2 activation and cell-cycle progression. Journal of cardiovascular pharmacology, 50(5), 519-525.
- Boskabady, M. H., Shafei, M. N., Shakiba, A., & Sefidi, H. S. (2008). Effect of aqueous‐ethanol extract from Crocus sativus (saffron) on guinea‐pig isolated heart. Phytotherapy Research: An International Journal Devoted to Pharmacological and Toxicological Evaluation of Natural Product Derivatives, 22(3), 330-334.
- El Daly, E. S. (1998). Protective effect of cysteine and vitamin E, Crocus sativus and Nigella sativa extracts on cisplatin-induced toxicity in rats. Journal de pharmacie de Belgique, 53(2), 87-93.
- Naghizadeh, B., Boroushaki, M. T., Vahdati, M. N., & Mansouri, M. T. (2008). Protective effects of crocin against cisplatin-induced acute renal failure and oxidative stress in rats. Iran Biomedical Journal, 12(2), 93-100.
- Nair, S. C., Salomi, M. J., Panikkae, B., & Panikkar, K. R. (1991). Modulatory effects of Crocus sativus and Nigella sativa extracts on cisplatin-induced toxicity in mice. Journal of ethnopharmacology, 31(1), 75-83.
- Nair, S. C., Panikkar, K. R., & Parthod, R. K. (1993). Protective effects of crocetin on the bladder toxicity induced by cyclophosphamide. Cancer Biotherapy & Radiopharmaceuticals, 8(4), 339-343.
- Shamsa, A., Hosseinzadeh, H., Molaei, M., Shakeri, M. T., & Rajabi, O. (2009). Evaluation of Crocus sativus L.(saffron) on male erectile dysfunction: a pilot study. Phytomedicine, 16(8), 690-693.
- Mohammadzadeh-Moghadam, H., Nazari, S. M., Shamsa, A., Kamalinejad, M., Esmaeeli, H., Asadpour, A. A., & Khajavi, A. (2015). Effects of a topical saffron (Crocus sativus L) gel on erectile dysfunction in diabetics: A randomized, parallel-group, double-blind, placebo-controlled trial. Journal of evidence-based complementary & alternative medicine, 20(4), 283-286.
- Meamarbashi, A., & Rajabi, A. (2016). Potential ergogenic effects of saffron. Journal of dietary supplements, 13(5), 522-529.
- Meamarbashi, A., & Rajabi, A. (2015). Preventive effects of 10-day supplementation with saffron and indomethacin on the delayed-onset muscle soreness. Clinical Journal of Sport Medicine, 25(2), 105-112.
- Gruenwald, J., Brendler, T., & Jaenicke, C. (1998). PDR for Herbal Medicines. 1st edn. Montvale, NJ: Medical Economics Company.
- Karimi, E., Farrokhzad, A., Darand, M., & Arab, A. (2021). The Effect of Saffron Consumption on Liver Function: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Clinical Trials. Complementary Medicine Research, 1-10.
- Pourmasoumi, M., Hadi, A., Najafgholizadeh, A., Kafeshani, M., & Sahebkar, A. (2019). Clinical evidence on the effects of saffron (Crocus sativus L.) on cardiovascular risk factors: a systematic review meta-analysis. Pharmacological research, 139, 348-359.
- Xu, G. L., Yu, S. Q., Gong, Z. N., & Zhang, S. Q. (2005). Study of the effect of crocin on rat experimental hyperlipemia and the underlying mechanisms. China journal of Chinese Materia Medica, 30(5), 369-372.
- Asdaq, S. M. B., & Inamdar, M. N. (2010). Potential of Crocus sativus (saffron) and its constituent, crocin, as hypolipidemic and antioxidant in rats. Applied biochemistry and biotechnology, 162(2), 358-372.
- Imenshahidi, M., Hosseinzadeh, H., & Javadpour, Y. (2010). Hypotensive effect of aqueous saffron extract (Crocus sativus L.) and its constituents, safranal and crocin, in normotensive and hypertensive rats. Phytotherapy Research, 24(7), 990-994.
- Fatehi, M., Rashidabady, T., & Fatehi-Hassanabad, Z. (2003). Effects of Crocus sativus petals’ extract on rat blood pressure and on responses induced by electrical field stimulation in the rat isolated vas deferens and guinea-pig ileum. Journal of ethnopharmacology, 84(2-3), 199-203.
- Modaghegh, M. H., Shahabian, M., Esmaeili, H. A., Rajbai, O., & Hosseinzadeh, H. (2008). Safety evaluation of saffron (Crocus sativus) tablets in healthy volunteers. Phytomedicine, 15(12), 1032-1037.
- Kianbakht, S., & Ghazavi, A. (2011). Immunomodulatory effects of saffron: a randomized double‐blind placebo‐controlled clinical trial. Phytotherapy Research, 25(12), 1801-1805.
- Chen, X., Krakauer, T., Oppenheim, J. J., & Howard, O. Z. (2004). Yin zi huang, an injectable multicomponent chinese herbal medicine, is a potent inhibitor of T-cell activation. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 10(3), 519-526.
- Pitsikas, N., & Sakellaridis, N. (2006). Crocus sativus L. extracts antagonize memory impairments in different behavioural tasks in the rat. Behavioural brain research, 173(1), 112-115.
- Zhang, Y., Shoyama, Y., Sugiura, M., & Saito, H. (1994). Effects of Crocus sativus L. on the ethanol-induced impairment of passive avoidance performances in mice. Biological and Pharmaceutical Bulletin, 17(2), 217-221.
- Ahmad, A. S., Ansari, M. A., Ahmad, M., Saleem, S., Yousuf, S., Hoda, M. N., & Islam, F. (2005). Neuroprotection by crocetin in a hemi-parkinsonian rat model. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 81(4), 805-813.
- Saleem, S., Ahmad, M., Ahmad, A. S., Yousuf, S., Ansari, M. A., Khan, M. B., & Islam, F. (2006). Effect of Saffron (Crocus sativus) on neurobehavioral and neurochemical changes in cerebral ischemia in rats. Journal of medicinal food, 9(2), 246-253.
- Ochiai, T., Shimeno, H., Mishima, K. I., Iwasaki, K., Fujiwara, M., Tanaka, H., … & Soeda, S. (2007). Protective effects of carotenoids from saffron on neuronal injury in vitro and in vivo. Biochimica et Biophysica Acta (BBA)-General Subjects, 1770(4), 578-584.
- Ghazavi, A., Mosayebi, G., Salehi, H., & Abtahi, H. (2009). Effect of ethanol extract of saffron (Crocus sativus L.) on the inhibition of experimental autoimmune encephalomyelitis in C57bl/6 mice. Pakistan journal of biological sciences: PJBS, 12(9), 690-695.
- Abe, K., Sugiura, M., Shoyama, Y., & Saito, H. (1998). Crocin antagonizes ethanol inhibition of NMDA receptor-mediated responses in rat hippocampal neurons. Brain research, 787(1), 132-138.
- Hosseinzadeh, H., & Sadeghnia, H. R. (2005). Safranal, a constituent of Crocus sativus (saffron), attenuated cerebral ischemia induced oxidative damage in rat hippocampus. J Pharm Pharm Sci, 8(3), 394-399.
- Zheng, Y. Q., Liu, J. X., Wang, J. N., & Xu, L. (2007). Effects of crocin on reperfusion-induced oxidative/nitrative injury to cerebral microvessels after global cerebral ischemia. Brain research, 1138, 86-94.
- Papandreou, M. A., Kanakis, C. D., Polissiou, M. G., Efthimiopoulos, S., Cordopatis, P., Margarity, M., & Lamari, F. N. (2006). Inhibitory activity on amyloid-β aggregation and antioxidant properties of Crocus sativus stigmas extract and its crocin constituents. Journal of agricultural and food chemistry, 54(23), 8762-8768.
- Laabich, A., Vissvesvaran, G. P., Lieu, K. L., Murata, K., McGinn, T. E., Manmoto, C. C., & Kubota, R. (2006). Protective effect of crocin against blue light–and white light–mediated photoreceptor cell death in bovine and primate retinal primary cell culture. Investigative ophthalmology & visual science, 47(7), 3156-3163.
- Maccarone, R., Di Marco, S., & Bisti, S. (2008). Saffron supplement maintains morphology and function after exposure to damaging light in mammalian retina. Investigative ophthalmology & visual science, 49(3), 1254-1261.
- Falsini, B., Piccardi, M., Minnella, A., Savastano, C., Capoluongo, E., Fadda, A., & Bisti, S. (2010). Influence of saffron supplementation on retinal flicker sensitivity in early age-related macular degeneration. Investigative ophthalmology & visual science, 51(12), 6118-6124.
- Kubo, I., & Kinst-Hori, I. (1999). Flavonols from saffron flower: tyrosinase inhibitory activity and inhibition mechanism. Journal of agricultural and food chemistry, 47(10), 4121-4125.
- Li, C. Y., & Wu, T. S. (2002). Constituents of the stigmas of crocus s ativus and their tyrosinase inhibitory activity. Journal of natural products, 65(10), 1452-1456.
- Elektronische code van federale regelgeving. Titel 21. Deel 182. Stoffen die algemeen als veilig worden erkend. https://www.accessdata.fda.gov/scripts/cdrh/cfdocs/cfcfr/CFRSearch.cfm?CFRPart=182
- Agha‐Hosseini, M., Kashani, L., Aleyaseen, A., Ghoreishi, A., Rahmanpour, H. A. L. E. H., Zarrinara, A. R., & Akhondzadeh, S. (2008). Crocus sativus L.(saffron) in the treatment of premenstrual syndrome: a double‐blind, randomised and placebo‐controlled trial. BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 115(4), 515-519.
- Nahid, K., Fariborz, M., Ataolah, G., & Solokian, S. (2009). The effect of an Iranian herbal drug on primary dysmenorrhea: a clinical controlled trial. Journal of midwifery & women’s health, 54(5), 401-404.
- Safarinejad, M. R., Shafiei, N., & Safarinejad, S. (2011). A prospective double‐blind randomized placebo‐controlled study of the effect of saffron (Crocus sativus Linn.) on semen parameters and seminal plasma antioxidant capacity in infertile men with idiopathic oligoasthenoteratozoospermia. Phytotherapy Research, 25(4), 508-516.
- Jabbarpoor Bonyadi, M. H., Yazdani, S., & Saadat, S. (2014). The ocular hypotensive effect of saffron extract in primary open angle glaucoma: a pilot study. BMC complementary and alternative medicine, 14(1), 1-6.
- Modabbernia, A., Sohrabi, H., Nasehi, A. A., Raisi, F., Saroukhani, S., Jamshidi, A., … & Akhondzadeh, S. (2012). Effect of saffron on fluoxetine-induced sexual impairment in men: randomized double-blind placebo-controlled trial. Psychopharmacology, 223(4), 381-388.
- Lopresti, A. L., & Drummond, P. D. (2017). Efficacy of curcumin, and a saffron/curcumin combination for the treatment of major depression: A randomised, double-blind, placebo-controlled study. Journal of affective disorders, 207, 188-196.
- Broadhead, G. K., Grigg, J. R., McCluskey, P., Hong, T., Schlub, T. E., & Chang, A. A. (2019). Saffron therapy for the treatment of mild/moderate age-related macular degeneration: a randomised clinical trial. Graefe’s Archive for Clinical and Experimental Ophthalmology, 257(1), 31-40.
- Ghajar, A., Neishabouri, S. M., Velayati, N., Jahangard, L., Matinnia, N., Haghighi, M., … & Akhondzadeh, S. (2017). Crocus sativus L. versus citalopram in the treatment of major depressive disorder with anxious distress: a double-blind, controlled clinical trial. Pharmacopsychiatry, 50(04), 152-160.
- McGuffin, M. (2013). American Herbal Products Association’s Botanical Safety Handbook. CRC Press.