Orthomoleculair kennisinstituut
Menu

Hyaluronzuur

In het kort
  • Hyaluronzuur, ook wel bekend als natriumhyaluronaat, is een lichaamseigen polysacharideketen (suiker) dat in al het lichaamsbindweefsel te vinden is.
  • In het lichaam wordt het voornamelijk aangetroffen in kraakbeen, gewrichtsvloeistof, huid en in het oog.
  • Het molecuul heeft het unieke vermogen om watermoleculen aan zich te binden en deze ook vast te houden.
  • Hyaluronzuur is waarschijnlijk veilig bij oraal en correct gebruik
  • Hyaluronzuur kan worden ingezet voor de huid (rimpels, acne), droge ogen, wonden, ontstekings- en antibacteriële effecten.
In het kort

Wat is hyaluronzuur?

Hyaluronzuur, ook wel bekend als natriumhyaluronaat, is een lichaamseigen polysacharideketen (suiker) dat in al het lichaamsbindweefsel te vinden is. Het wordt overal in het lichaam aangetroffen waar het dient als onderdeel van de ondersteunende structuur in de extracellulaire ruimte. Het wordt voornamelijk aangetroffen in kraakbeen, gewrichtsvloeistof, huid en het kamerwater in het oog.1 Het molecuul heeft het unieke vermogen om watermoleculen aan zich te binden en deze ook vast te houden.

De disacharidegroep bestaat uit natriumacetylglucosamine en natriumglucuronaat.2 Hyaluronzuur wordt verkregen uit hanenkammen en uit bacteriële fermentatie. De bron en bereidingswijze bepalen het molecuulgewicht, dat varieert tussen 90.000 en 5.000.000 dalton. De viscositeit van hyaluronzuur neemt toe naarmate de concentratie, het molecuulgewicht en de polysacharideketenlengte toenemen.1 De omlooptijd van hyaluronzuur is vrij dynamisch en heeft ongeveer een halfwaardetijd van 3 – 5 minuten in ons bloed. In de huid is het minder dan een dag aanwezig en in het kraakbeen ongeveer 1 – 3 weken.

Wat is hyaluronzuur?

Gebruik

Droge ogen

Het aanbrengen van oogdruppels die hyaluronzuur bevatten, alleen of in combinatie met andere ingrediënten, lijkt de symptomen van droge ogen te verbeteren.

Men heeft een grote meta-analyse van klinische onderzoeken bij patiënten met droge ogen gedaan. Deze liet zien dat het gebruik van oogdruppels met hyaluronzuur 0,1% tot 0,4% gedurende ten minste 14 dagen de traanproductie iets verbetert in vergelijking met kunstmatige tranen of zoutoplossing, met een meer significante verbetering in vergelijking met zoutoplossing. De traanstabiliteit is ook enigszins verbeterd in vergelijking met zoutoplossing. Verschillende individuele klinische onderzoeken met specifieke oogdruppels van hyaluronzuur hebben ook verbetering aangetoond.

Zo heeft een klinische studie bij patiënten met droge ogen aangetoond dat het aanbrengen van oogdruppels met hyaluronzuur 0,1% tot 0,3% 5-6 keer per dag gedurende 12 weken de symptomen in dezelfde mate kan verbeteren als ciclosporine 0,05% oogdruppels. Een kleinere klinische studie bij patiënten met droge ogen laat zien dat het aanbrengen van specifieke oogdruppels met hyaluronzuur 0,2% dezelfde werkzaamheid lijkt te hebben als het gebruik van tamarindezaad polysaccharide oogdruppels.3 Bovendien lijkt het toevoegen van hyaluronzuur aan de conventionele behandeling extra voordeel te bieden. Een groot multicenter klinisch onderzoek bij patiënten met droge ogen toont aan dat het aanbrengen van 1 – 2 druppels kunstmatige tranen met carboxymethylcellulose 0,5% en hyaluronzuur 0,1% (twee keer per dag gedurende 3 maanden) de pijn en ongemak in vergelijking met het gebruik van kunstmatige tranen die alleen carboxymethylcellulose bevatten.4

Hyaluronzuur is ook onderzocht in combinatie met andere ingrediënten. Verschillende kleine klinische onderzoeken bij patiënten met het droge-ogen-syndroom, variërend van mild tot ernstig. Deze toonden aan dat het aanbrengen van oogdruppels met hyaluronzuur 0,2% of 0,3%, polyvinylpyrrolidon en glycerine, toegediend als één druppel 3 -8 maal daags gedurende een maand, sommige tekenen en symptomen van droge ogen in vergelijking met natriumchloride 0,9% verbetert.5,6 Omgekeerd toont een groot klinisch onderzoek bij patiënten met milde tot matige droge-ogenziekte aan dat het aanbrengen van conserveermiddelvrije oogdruppels met natriumhyaluronaat met chondroïtinesulfaat, viermaal daags één druppel in elk oog gedurende 90 dagen, lijkt niet anders te zijn voor het verbeteren van de ernst van droge ogen in vergelijking met het gebruik van oogdruppels van polyethyleen/propyleenglycol.7

Wondgenezing

Topische toepassing van met hyaluronzuur geïmpregneerd gaas vermindert de wondgrootte en bevordert de wondgenezing. Klinische onderzoeken bij patiënten met ten minste één beenulcus (open been) van veneuze of gemengde arteriële/veneuze oorsprong tonen hyaluronzuur de wondgrootte verminderde. Dit deden ze door het aanbrengen van een specifiek met hyaluronzuur geïmpregneerd gaasje (1 x daags). Het resulteerde in een vermindering van 73% van de wondgrootte na 45 dagen en een volledige wondgenezing op of voor 20 weken bij 40% van de patiënten.8,9

Littekens

In een andere studie werden 12 patiënten met matig tot ernstige atrofische acnelittekens behandeld. Door middel van een dual-plane-techniek. Met een nieuw soort hyaluronzuurfiller (met NAHYCO™ technologie) en met behulp van een dual-plane-techniek werden patiënten gedurende twee behandelsessies met een interval van 4 weken behandeld. De resultaten werden door twee geblindeerde dermatologen objectief beoordeeld en door de patiënten zelf (subjectief). Acht van de twaalf patiënten rapporteerden een matige verbetering, twee gaven aan een duidelijke verbetering te zien.30

Gebruik

Werking

Antibacteriële effecten

In vitro verstoort hyaluronzuur de hechting van bacteriën. Vroeg klinisch onderzoek suggereert dat hyaluronzuur oorinfecties en urineweginfecties kan voorkomen en kan helpen bij de behandeling van sinusitis (bijholteontsteking).10

Ontstekingsremmende effecten

Hyaluronzuur kan de pijn bij artrose verminderen door ontstekingen te verminderen. Oraal hyaluronzuur lijkt de niveaus van inflammatoire cytokines bescheiden te verlagen.11

Gewrichtseffecten

Hyaluronzuur is gebruikt voor tal van gewrichtsaandoeningen. Sommige onderzoeken suggereren dat het de afbraak van natuurlijke dempende barrières in gewrichten zou kunnen voorkomen.12,13,14 Hyaluronzuur lijkt te binden aan cellulaire receptoren die zich op het oppervlaktemembraan van kraakbeen en andere celtypen bevinden, wat mogelijk de immuunrespons moduleert en de wondgenezing verbetert.15,16

Bij artrose kan hyaluronzuur de afgifte remmen van enzymen die bijdragen aan de afbraak van kraakbeen. Het lijkt chemotactische factoren en fagocytose door mononucleaire leukocyten te remmen.15,17

Wondgenezende effecten

Hyaluronzuur kan wondgenezing bevorderen door de bloedstroom te verbeteren, ontstekingsprocessen te reguleren en de vorming van granulatieweefsel te bevorderen.16 Bovendien verbetert hyaluronzuur de hydratatie van de wondranden.18 Voorlopig bewijs geeft aan dat hyaluronzuur verklevingen aan apparaten die tijdens chirurgische ingrepen zijn geïmplanteerd kan verminderen.15 Het verbetert de genezing niet in experimentele modellen van plaatsing van een tympanostomiebuis (oorbuis).19

Werking

Veiligheid

Hyaluronzuur is waarschijnlijk veilig bij oraal en correct gebruik. Supplementen die gestandaardiseerd zijn om hyaluronzuur 70% te bevatten, in een dagelijkse dosis van 80 mg, zijn dagelijks gebruikt gedurende maximaal 3 maanden zonder meldingen van bijwerkingen wanneer plaatselijk en op de juiste manier gebruikt.20,21 Hyaluronzuur, in een gel of geïmpregneerd gaasje, is in klinische onderzoeken op de huid aangebracht.9,22,23 Wanneer oogdruppelpreparaten met maximaal 0,3% hyaluronzuur gedurende maximaal 3 maanden meerdere keren per dag worden gebruikt is het veilig.25,26,27

Zwangerschap

Er is onvoldoende betrouwbare informatie beschikbaar over de veiligheid van hyaluronzuur tijdens de zwangerschap. Vermijd te gebruiken.

Lactatie

Er is onvoldoende betrouwbare informatie beschikbaar over de veiligheid van hyaluronzuur. Het is niet bekend of hyaluronzuur wordt uitgescheiden in de moedermelk. Vermijd daarom te gebruiken.

Veiligheid

Interacties

Er zijn geen interacties bekend met drugs of supplementen.

Er bestaat enige bezorgdheid dat het aanbrengen van hyaluronzuur op de huid het risico op radiotherapie-gerelateerde complicaties zou kunnen verhogen. Eén klinische studie vond een verhoogd percentage dermatitis graad 2 of hoger bij patiënten met borstkanker die een gel met hyaluronzuur op de borst aanbrachten terwijl ze radiotherapie ondergingen.28 Adviseer patiënten die radiotherapie ondergaan, tot er meer bekend is, om het aanbrengen van hyaluronzuur op bestraald weefsel te vermijden.

Topisch hyaluronzuur kan de symptomen van sclerodermie verergeren. Een retrospectieve beoordeling wees uit dat plaatselijke toepassing van op hyaluronzuur gebaseerde producten verslechtering en verergering van huidzweren veroorzaakte bij patiënten met sclerodermie. Er wordt verondersteld dat hyaluronzuur bij deze patiënten een pro-inflammatoir effect had.29 Gebruik geen actueel hyaluronzuur bij patiënten met sclerodermie totdat er meer bekend is

Interacties

Dosering

Volwassen – Oraal

Onderzoek is beperkt; typische dosering is niet beschikbaar. Hyaluronzuur is gebruikt in verschillende actuele formuleringen, waaronder als mondwater, gel, oogdruppel en neusdouche.

Kinderen – Oraal

Onderzoek is beperkt; typische dosering is niet beschikbaar.

Standaardisatie en formulering

Hyaluronzuur is verkrijgbaar als capsules, orale siroop, topische gels, oogdruppels, neusspoelingen en oplossingen voor intravesicaal gebruik.

Dosering
Referenties
  1. Goa, K. L., & Benfield, P. (1994). Hyaluronic acid. Drugs, 47(3), 536-566.
  2. Percival, S. P. (1985). Sodium hyaluronate in perspective: experiences from a four-year clinical trial. Transactions of the Ophthalmological Societies of the United Kingdom, 104, 616-620.
  3. Rolando, M., & Valente, C. (2007). Establishing the tolerability and performance of tamarind seed polysaccharide (TSP) in treating dry eye syndrome: results of a clinical study. BMC ophthalmology, 7(1), 1-8.
  4. Aragona, P., Benítez-del-Castillo, J. M., Coroneo, M. T., Mukherji, S., Tan, J., Vandewalle, E., … & Simmons, P. A. (2020). Safety and efficacy of a preservative-free artificial tear containing carboxymethylcellulose and hyaluronic acid for dry eye disease: A randomized, controlled, multicenter 3-month study. Clinical Ophthalmology (Auckland, NZ), 14, 2951.
  5. López-de la Rosa, A., Pinto-Fraga, J., Arauzo, F. B., Rodríguez, R. U., & González-García, M. J. (2017). Safety and efficacy of an artificial tear containing 0.3% hyaluronic acid in the management of moderate-to-severe dry eye disease. Eye & contact Lens, 43(6), 383-388.
  6. Pinto-Fraga, J., López-de la Rosa, A., Blázquez Arauzo, F., Urbano Rodríguez, R., & González-García, M. J. (2017). Efficacy and safety of 0.2% hyaluronic acid in the management of dry eye disease. Eye & Contact Lens: Science & Clinical Practice, 43(1), 57-63.
  7. Belalcázar-Rey, S., Sanchez Huerta, V., Ochoa-Tabares, J. C., Altamirano Vallejo, S., Soto-Gómez, A., Suárez-Velasco, R., … & Muñoz-Villegas, P. (2021). Efficacy and safety of sodium hyaluronate/chondroitin sulfate preservative-free ophthalmic solution in the treatment of dry eye: a clinical trial. Current Eye Research, 46(7), 919-929.
  8. Mikosinski, J., Di Landro, A., Łuczak-Szymerska, K., Soriano, E., Caverzasio, C., Binelli, D., … & Dereure, O. (2021). Efficacy and Safety of a Hyaluronic Acid-Containing Gauze Pad in the Treatment of Chronic Venous or Mixed-Origin Leg Ulcers: A Prospective, Multicenter, Randomized Controlled Trial. Wounds: a compendium of clinical research and practice.
  9. Humbert, P., Mikosinki, J., Benchikhi, H., & Allaert, F. A. (2013). Efficacy and safety of a gauze pad containing hyaluronic acid in treatment of leg ulcers of venous or mixed origin: a double‐blind, randomised, controlled trial. International wound journal, 10(2), 159-166.
  10. Torretta, S., Marchisio, P., Rinaldi, V., Gaffuri, M., Pascariello, C., Drago, L., … & Pignataro, L. (2016). Topical administration of hyaluronic acid in children with recurrent or chronic middle ear inflammations. International Journal of Immunopathology and Pharmacology, 29(3), 438-442.
  11. Nelson, F. R., Zvirbulis, R. A., Zonca, B., Li, K. W., Turner, S. M., Pasierb, M., … & Wu, W. (2015). The effects of an oral preparation containing hyaluronic acid (Oralvisc®) on obese knee osteoarthritis patients determined by pain, function, bradykinin, leptin, inflammatory cytokines, and heavy water analyses. Rheumatology international, 35(1), 43-52.
  12. von Tirpitz, C., Klaus, J., Brückel, J., Rieber, A., Scholer, A., Adler, G., … & Reinshagen, M. (2000). Increase of bone mineral density with sodium fluoride in patients with Crohn’s disease. European journal of gastroenterology & hepatology, 12(1), 19-24.
  13. Goa, K. L., & Benfield, P. (1994). Hyaluronic acid. Drugs, 47(3), 536-566.
  14. Holmes, M. W. A., Bayliss, M. T., & Muir, H. (1988). Hyaluronic acid in human articular cartilage. Age-related changes in content and size. Biochemical Journal, 250(2), 435-441.
  15. Dougados, M. (2000, October). Sodium hyaluronate therapy in osteoarthritis: arguments for a potential beneficial structural effect. In Seminars in arthritis and rheumatism(Vol. 30, No. 2, pp. 19-25). WB Saunders.
  16. Chen, W. J. (2002). Functions of hyaluronan in wound repair. Hyaluronan, 147-156.
  17. Altman, R. D. (2000, October). Intra-articular sodium hyaluronate in osteoarthritis of the knee. In Seminars in arthritis and rheumatism(Vol. 30, No. 2, pp. 11-18). WB Saunders.
  18. King, S. R., Hickerson, W. L., & Proctor, K. G. (1991). Beneficial actions of exogenous hyaluronic acid on wound healing. Surgery, 109(1), 76-84.
  19. Söderberg, O., & Hellström, S. (1987). Consequences of Using Hyaluronan-coated Tympanostomy Tubes. Acta Oto-Laryngologica, 104(sup442), 50-53.
  20. Kalman, D. S., Heimer, M., Valdeon, A., Schwartz, H., & Sheldon, E. (2008). Effect of a natural extract of chicken combs with a high content of hyaluronic acid (Hyal-Joint®) on pain relief and quality of life in subjects with knee osteoarthritis: a pilot randomized double-blind placebo-controlled trial. Nutrition journal, 7(1), 1-9.
  21. Nelson, F. R., Zvirbulis, R. A., Zonca, B., Li, K. W., Turner, S. M., Pasierb, M., … & Wu, W. (2015). The effects of an oral preparation containing hyaluronic acid (Oralvisc®) on obese knee osteoarthritis patients determined by pain, function, bradykinin, leptin, inflammatory cytokines, and heavy water analyses. Rheumatology international, 35(1), 43-52.
  22. Jellin, J. M., Gregory, P., Batz, F., Hitchens, K., Burson, S., Shaver, K., & Palacioz, K. (2002). Pharmacist’s letter/prescriber’s letter. Natural Medicines Comprehensive Database, 4, 584-586.
  23. Voigt, J., & Driver, V. R. (2012). Hyaluronic acid derivatives and their healing effect on burns, epithelial surgical wounds, and chronic wounds: A systematic review and meta‐analysis of randomized controlled trials. Wound Repair and Regeneration, 20(3), 317-331.
  24. Mikosinski, J., Di Landro, A., Łuczak-Szymerska, K., Soriano, E., Caverzasio, C., Binelli, D., … & Dereure, O. (2021). Efficacy and Safety of a Hyaluronic Acid-Containing Gauze Pad in the Treatment of Chronic Venous or Mixed-Origin Leg Ulcers: A Prospective, Multicenter, Randomized Controlled Trial. Wounds: a compendium of clinical research and practice.
  25. Park, Y., Song, J. S., Choi, C. Y., Yoon, K. C., Lee, H. K., & Kim, H. S. (2017). A randomized multicenter study comparing 0.1%, 0.15%, and 0.3% sodium hyaluronate with 0.05% cyclosporine in the treatment of dry eye. Journal of Ocular Pharmacology and Therapeutics, 33(2), 66-72.
  26. López-de la Rosa, A., Pinto-Fraga, J., Arauzo, F. B., Rodríguez, R. U., & González-García, M. J. (2017). Safety and efficacy of an artificial tear containing 0.3% hyaluronic acid in the management of moderate-to-severe dry eye disease. Eye & contact Lens, 43(6), 383-388.
  27. Pinto-Fraga, J., López-de la Rosa, A., Blázquez Arauzo, F., Urbano Rodríguez, R., & González-García, M. J. (2017). Efficacy and safety of 0.2% hyaluronic acid in the management of dry eye disease. Eye & Contact Lens: Science & Clinical Practice, 43(1), 57-63.
  28. Pinnix, C., Perkins, G. H., Strom, E. A., Tereffe, W., Woodward, W., Oh, J. L., … & Yu, T. K. (2012). Topical hyaluronic acid vs. standard of care for the prevention of radiation dermatitis after adjuvant radiotherapy for breast cancer: single-blind randomized phase III clinical trial. International Journal of Radiation Oncology* Biology* Physics, 83(4), 1089-1094.
  29. Gualdi, G., Monari, P., Cammalleri, D., Pelizzari, L., & Calzavara-Pinton, P. (2019). Hyaluronic acid-based products are strictly contraindicated in scleroderma-related skin ulcers. Wounds, 31(3), 81-84.
  30. Artzi, O., Cohen, S., Koren, A., Niv, R., & Friedman, O. (2020). Dual‐plane hyaluronic acid treatment for atrophic acne scars. Journal of Cosmetic Dermatology, 19(1), 69-74.
Sluiten