Artrose
- Artrose is een aandoening waarbij het kraakbeen in het gewricht slijt.
- Artrosesymptomen zijn o.a.: pijn en stijfheid in gewrichten zoals heup, knie, hand, vingers, rug en nek.
- Er is geen duidelijke oorzaak voor het ontstaan van artrose aan te wijzen. Wel zijn er factoren die een rol spelen bij het ontstaan ervan zoals: erfelijkheid, leeftijd, overgewicht, blessures.
- Afvallen, vitamine D en ontstekingsremmende voeding, rijk aan omega-3 kunnen helpen bij artrose.
In het kort
- Artrose is een aandoening waarbij het kraakbeen in het gewricht slijt.
- Artrosesymptomen zijn o.a.: pijn en stijfheid in gewrichten zoals heup, knie, hand, vingers, rug en nek.
- Er is geen duidelijke oorzaak voor het ontstaan van artrose aan te wijzen. Wel zijn er factoren die een rol spelen bij het ontstaan ervan zoals: erfelijkheid, leeftijd, overgewicht, blessures.
- Afvallen, vitamine D en ontstekingsremmende voeding, rijk aan omega-3 kunnen helpen bij artrose.
Wat is artrose?
Artrose is een gewrichtsaandoening, waarbij het kraakbeen in de gewrichten geleidelijk verslechtert en uiteindelijk verloren gaat. Kraakbeen fungeert als een schokdemper en zorgt ervoor dat de botten soepel over elkaar bewegen. Bij artrose wordt het kraakbeen dunner en ruw, waardoor de botten tegen elkaar kunnen wrijven. Dit leidt tot pijn, stijfheid, en verminderde beweeglijkheid van het gewricht.
Artrose komt vooral voor in de gewrichten die veel belast worden, zoals de knieën, heupen, handen en de wervelkolom. Het is een degeneratieve aandoening die voornamelijk voorkomt bij oudere mensen, maar het kan ook ontstaan door overbelasting, letsel of genetische aanleg. Hoewel de schade aan het kraakbeen niet volledig te herstellen is, kunnen aanpassingen in leefstijl en voeding het proces wellicht vertragen
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen primaire en secundaire artrose. Waar er bij primaire artrose sprake is van een chronische aandoening, ontstaat secundaire artrose door een ongeval of andere onderliggende aandoening.
Verschil artrose en artritis
Artrose wordt regelmatig verward met reumatoïde artritis. Ondanks dat beide gecategoriseerd worden als gewrichtsaandoening is er een belangrijk verschil. Artrose heeft namelijk betrekking op een beschadiging aan het kraakbeen, terwijl er bij reumatoïde artritis sprake is van een auto-immuunziekte waarbij een ontsteking in het gewrichtskapsel ontstaat.
Symptomen
- Pijnlijke gewrichten bij belasting en beweging, vooral na een periode van rust
- Stijfheid van de gewrichten (vooral in de ochtend)
- Krakend geluid/gevoel
- Bewegingsbeperking
- Standsverandering van gewrichten
- Vochtophoping in het gewricht
- Ontstekingen (in later stadium)
Oorzaken
Ondanks veel onderzoek is er geen precieze oorzaak voor artrose aan te wijzen. Wel zijn er verschillende factoren die een rol spelen bij het ontstaan van artrose. Zo kan erfelijkheid bijvoorbeeld bijdragen aan het ontstaan van de aandoening.1 Bij erfelijkheid is de kans groter dat artrose ontstaat op jonge leeftijd en in meerdere gewrichten.
Naast erfelijkheid is geslacht ook een factor die van invloed kan zijn. Zo komt artrose twee tot drie keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. 2
Behalve erfelijkheid en geslacht zijn er andere factoren die de kans op artrose vergroten:
- Leeftijd: vaker op hogere leeftijd.
- Overgewicht: zorgt voor extra belasting van de gewrichten wat leidt tot snellere slijtage. 3
- Blessures: de kans op artrose is groter wanneer het gewricht in het verleden geblesseerd of beschadigd is geweest. 4
- Te intensief sporten: sporten die een grote inspanning vergen en de gewrichten sterk belasten.
Voedingsadviezen
Op basis van de wetenschappelijke literatuur zijn er aanwijzingen dat voeding een rol kan spelen bij artrose, maar de effecten zijn over het algemeen bescheiden er is dan ook meer onderzoek nodig.5 Hieronder zijn enkele belangrijke punten over de relatie tussen voeding en artrose:
- Gewichtsbeheersing: het behouden van een gezond gewicht door middel van goede voeding is een van de sterkste op bewijs gebaseerde voedingsaanbevelingen voor artrose. Overgewicht zorgt namelijk voor extra belasting van gewrichten en gewichtsverlies kan helpen om de impact en belasting van gewrichten te verminderen.5
- Ontstekingsremmende voeding: verschillende onderzoeken bevestigden dat diëten die rijk zijn aan ontstekingsremmende voedingsmiddelen zoals fruit, groenten en omega-3 vetzuren kunnen helpen bij het verminderen van ontstekingen die geassocieerd worden met artrose. Het bewijs is echter nog niet groot genoeg.5
- Vitamine D: lage vitamine D-niveaus zijn in sommige studies in verband gebracht met een verhoogde progressie van artrose. Het is dus belangrijk om een adequaat niveau van vitamine D te hebben.5
- Voedingssupplementen: verschillende supplementen zouden artrose symptomen kunnen verlichten, zoals: Boswelia, Curcumine. De effecten ervan zijn veel belovend, maar meer onderzoek is nodig. Daarnaast is er ook onderzoek gedaan naar Glucosamine en artrose, hiervan werd een klein effect aangetoond in verschillende meta-analyses.
- Spector, T. D., & MacGregor, A. J. (2004). Risk factors for osteoarthritis: genetics. Osteoarthritis and cartilage, 12 Suppl A, S39–S44.
- Allen, K. D., Thoma, L. M., & Golightly, Y. M. (2022). Epidemiology of osteoarthritis. Osteoarthritis and cartilage, 30(2), 184–195.
- Mohammed, A., Alshamarri, T., Adeyeye, T., Lazariu, V., McNutt, L. A., & Carpenter, D. O. (2020). A comparison of risk factors for osteo- and rheumatoid arthritis using NHANES data. Preventive medicine reports, 20, 101242.
- Allen, K. D., Thoma, L. M., & Golightly, Y. M. (2022). Epidemiology of osteoarthritis. Osteoarthritis and cartilage, 30(2), 184–195.
- Thomas, S., Browne, H., Mobasheri, A., & Rayman, M. P. (2018). What is the evidence for a role for diet and nutrition in osteoarthritis?. Rheumatology (Oxford, England), 57(suppl_4), iv61–iv74.