Glucosamine

Wat is glucosamine?

Glucosamine is een soort aminosuiker die door het menselijk lichaam wordt geproduceerd en ook te vinden is in schimmelcelwanden en in polysachariden zoals chitosan en chitine. Het is van cruciaal belang bij mensen voor de aanmaak van glycosaminoglycanen, proteoglycanen en hyaluronzuur en bevindt zich vooral in het kraakbeen dat rond onze gewrichten zit. Glucosamine wordt als voedingssupplement aangeboden in drie specifieke vormen, namelijk: glucosaminehydrochloride, glucosaminesulfaat en N-acetylglucosamine, die niet als vervangbaar worden beschouwd.

Hoewel glucosamine in zoutvorm wordt toegediend, is het waarschijnlijk dat het zout in de maag wordt afgescheiden, waarbij de glucosaminebasis volledig geïoniseerd raakt. Onderzoek in laboratoria suggereert dat glucosaminebasis, glucosaminehydrochloride en glucosaminesulfaat mogelijk even effectief zijn, maar er zijn nog geen directe klinische studies uitgevoerd om dit te bevestigen. Het therapeutische gebruik van glucosamine voor artrose werd voor het eerst gemeld door Duitse artsen in 1969.

N-acetylglucosamine is een geacetyleerd derivaat van glucosamine en vormt een onderdeel van kraakbeenproteoglycanen. Glucosamine is nodig voor de synthese van glycoproteïnen, glycolipiden en glycosaminoglycanen, die ook mucopolysacchariden worden genoemd. Deze stoffen, die rijk zijn aan koolhydraten, zijn aanwezig in pezen, ligamenten, kraakbeen, gewrichtsvloeistof, slijmvliezen, oogstructuren, bloedvaten en hartkleppen. Glucosamine maakt ook deel uit van biologisch actieve stoffen zoals heparine, maar het reageert niet met antilichamen die door heparine-geïnduceerde trombocytopenie (HIT) worden opgewekt.

Gebruik

Het innemen van orale glucosaminesulfaat voor minstens vier weken lijkt matig effectief in het verminderen van pijn en het verbeteren van de functionaliteit bij knieartrose. Aan de andere kant lijkt orale glucosaminehydrochloride enkel gunstig wanneer het wordt gebruikt in combinatie met chondroïtine en andere ingrediënten. Het is nog niet duidelijk of glucosamine de voortgang van de ziekte kan vertragen of de symptomen bij andere vormen van artrose kan verbeteren.

Meta-analyses van bestaand onderzoek bij volwassenen met knieartrose tonen aan dat het dagelijks innemen van 1500 mg glucosaminesulfaat tot drie jaar lang een lichte verbetering kan brengen in pijn en functionaliteit vergeleken met een placebo. Afzonderlijke studies laten een pijnvermindering van 28% tot 41% en een functionaliteitsverbetering van 21% tot 46% zien in vergelijking met een placebo. Er zijn aanwijzingen dat glucosaminesulfaat op een vergelijkbare manier pijn kan verminderen als bepaalde niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID’s), zoals ibuprofen (400 mg driemaal daags) en piroxicam (20 mg per dag). NSAID’s lijken echter de symptomen binnen twee weken te verlichten, terwijl het 4-8 weken duurt voor glucosaminesulfaat. Opmerkelijk is dat glucosaminesulfaat mogelijk langer voordelen biedt na het stoppen van de behandeling in vergelijking met piroxicam. Ander klinisch onderzoek wijst erop dat het dagelijks innemen van 1500 mg glucosaminesulfaat gedurende zes maanden effectiever zou kunnen zijn in het verminderen van symptomen dan dagelijks driemaal 1 gram paracetamol of eenmalig 650 mg bij patiënten met matige knieartrose. Niet alle onderzoeken tonen echter voordelen aan. Kleine klinische onderzoeken suggereren dat 1500 mg glucosaminesulfaat per dag gedurende 2-6 maanden mogelijk niet werkt bij ernstige, langdurige artrose.

Glucosaminesulfaat lijkt artrose niet te voorkomen. Klinische studies bij gezonde, zwaarlijvige vrouwen tussen 50-60 jaar tonen aan dat het dagelijks oraal innemen van 1500 mg kristallijn glucosaminesulfaat gedurende 2,5 jaar de incidentie van artrose niet vermindert na een follow-up van 6-7 jaar; het zou echter het percentage patiënten kunnen verminderen dat een vernauwing van de kniegewrichtsruimte ervaart.

Glucosamine is voornamelijk bekend voor zijn gebruik in de behandeling van symptomen gerelateerd aan osteoartritis. De volgende zijn een paar andere gebieden waar glucosamine soms voor wordt gebruikt zoals interstitiële cystitis (chronische blaasconditie), gewichtsverlies, glaucoom en MS.

Veiligheid

Glucosaminesulfaat is veilig wanneer het op de juiste manier en oraal wordt gebruikt. In diverse klinische onderzoeken is het veilig gebruikt met een dosis van 1000-1500 mg per dag voor periodes variërend van 4 weken tot 3 jaar.

Glucosaminehydrochloride is veilig wanneer het oraal en op de juiste manier wordt gebruikt. Het is veilig gebruikt in doseringen van 1400-1600 mg per dag tot 2 jaar. Een dosering van 2 gram glucosaminehydrochloride per dag is ook veilig gebleken tot 3 weken.

N-acetylglucosamine is mogelijk veilig wanneer het op de juiste manier oraal wordt gebruikt, en 100 mg per dag is veilig gebleken tot 24 weken. Wanneer het op de juiste manier op de huid wordt aangebracht, is een crème met 2% N-acetylglucosamine tot 10 weken veilig gebruikt. N-acetylglucosamine is ook veilig gebruikt voor rectaal gebruik. Een dosering van 3-4 gram per dag verdeeld over 2 doseringen is veilig gebleken.

Glucosaminesulfaat is mogelijk veilig wanneer het intramusculair en op de juiste manier wordt gebruikt op korte termijn. Intramusculair glucosaminesulfaat lijkt goed verdragen te worden wanneer het maximaal 6 weken lang twee keer per week wordt toegediend.

Zwangerschap en borstvoeding

Er is onvoldoende betrouwbare informatie beschikbaar. Het is beter om het gebruik te vermijden.

Interacties

Medicijnen

Theoretisch gezien kan glucosamine weerstand tegen topoisomerase II-remmers veroorzaken. Uit onderzoek in het laboratorium blijkt dat glucosamine weerstand kan veroorzaken tegen etoposide (ook bekend als VP16, VePesid) en doxorubicine (Adriamycin) door het verminderen van de remming van topoisomerase II. Dit enzym is noodzakelijk voor DNA-replicatie in tumorcellen. Dit effect is echter nog niet bij mensen gerapporteerd.

Glucosamine zou de bloedverdunnende effecten van warfarine kunnen versterken en het risico op blauwe plekken en bloedingen kunnen vergroten. Er zijn twee individuele casusrapporten waarin werd vermeld dat de combinatie van glucosamine en chondroïtine een aanzienlijke stijging van de internationale genormaliseerde ratio (INR) veroorzaakte bij patiënten die eerder op warfarine waren gestabiliseerd. In één geval trad deze INR-verhoging pas op nadat de dosis van een glucosamine/chondroïtinesupplement van 500 mg/400 mg per dag naar 1500/1200 mg per dag was verhoogd. Daarnaast zijn er 20 vrijwillige casusrapporten ingediend bij de Amerikaanse Food & Drug Administration (FDA) die een verband leggen tussen glucosamine plus chondroïtine en een verhoogde INR, blauwe plekken en bloedingen bij patiënten die ook warfarine gebruikten. Er zijn ook nog eens 20 casusrapporten ingediend bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) die alleen glucosamine in verband brengen met een verhoogde INR bij patiënten die warfarine gebruiken. Het is niet duidelijk hoe deze interactie werkt. Glucosamine is een klein onderdeel van heparine, maar er wordt aangenomen dat het geen antistollingsactiviteit heeft. Dieronderzoeken suggereren echter dat het een effect kan hebben op de remming van bloedplaatjes.

Dosering

Volwassen – oraal

Glucosaminesulfaat of hydrochloride wordt het meest gebruikt in enkele of verdeelde dagelijkse dosering van 1500 mg gedurende maximaal 3 jaar. Het wordt meestal alleen of in combinatie met chondroïtinesulfaat 400 mg 2-3 maal daags gebruikt. Voor N-acetylglucosamine is het onderzoek beperkt; typische dosering is niet beschikbaar.

Kinderen – oraal

Onderzoek is beperkt; typische dosering is niet beschikbaar.