MS (Multiple Sclerose)

Wat is MS (Multiple Sclerose)?

MS (multiple sclerose) is een chronische aandoening die de zenuwen in het centrale zenuwstelsel aantast. Het centrale zenuwstelsel zit in de hersenen en ruggenmerg. De meeste functies in je lijf worden vanuit dit stelsel aangestuurd. Bij MS is de isolerende laag rondom de zenuwbanen (de myelineschede) aangetast. Dit wordt vervangen door littekenweefsel en kan diverse uitvalsverschijnselen geven zoals krachtverlies, blindheid, extreme moeheid en geheugenproblemen. De meeste onderzoekers zien MS als een auto-immuunziekte, omdat het immuunsysteem de myeline als indringer ziet en het aanvalt. Het is echter nog niet helemaal duidelijk wat de oorzaak van MS is.

De eerste symptomen van MS zijn voor iedereen anders, omdat het afhankelijk is van de plek in het centrale zenuwstelsel waar ontstekingen ontstaan. De gemiddelde leeftijd waarop de diagnose MS gesteld wordt is 32 jaar. Het verloop is erg onvoorspelbaar en bij iedereen anders. MS is geen dodelijke ziekte, maar het is wel mogelijk dat in een laat stadium complicaties optreden waardoor de kwaliteit van leven sterk achteruit gaat. Vooralsnog is MS niet te genezen.

MS komt ongeveer twee keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen. Waarschijnlijk spelen de geslachtshormonen – oestrogeen, progesteron en testosteron – hierbij een belangrijke rol. Het beloop is bij vrouwen vaak milder dan bij mannen.

We onderscheiden verschillende soorten MS::

1. Clinically Isolated Syndrome (CIS)
   Een eenmalige aanval die lijkt op MS. Na een CIS-aanval wordt onderzocht of het daadwerkelijk om MS gaat. Dat is het geval bij 3 tot 7 van de 10 mensen.
2. Relapsing Remitting MS (RRMS)
   Zo’n 80 tot 85 procent van de MS-patiënten heeft deze vorm van MS. Aanvallen en herstel wisselen elkaar af. Tijdens herstel kunnen klachten van MS verminderen of verdwijnen. Wanneer een aanval maar 1 á 2 keer voorkomt en er is sprake van (bijna) volledig herstel, spreken we van benigne of goedaardige MS. Dit komt echter maar zelden voor.
3. Secundair-progressieve MS (SPMS)
   Zo’n 40 procent van de mensen met MS krijgt uiteindelijk met deze vorm te maken. Het lichaam is steeds slechter in staat om de ontstane schade te repareren. Bestaande klachten verergeren en nieuwe klachten herstellen niet meer geheel.
4. Primair-progressieve MS (PPMS)
   Zo’n 10 procent van de mensen met MS lijdt aan deze zware vorm van de ziekte. Symptomen verergeren geleidelijk, maar meestal zonder duidelijke MS-aanvallen. Soms volgen de aanvallen elkaar juist in een snel tempo op. Deze vorm van MS komt vooral voor bij mensen die op latere leeftijd de diagnose multiple sclerose krijgen.

Symptomen

De MS-klachten verschillen zeer per persoon  en hangen samen met neurologische schade. De klachten zijn afhankelijk van de plek van beschadiging in het centrale zenuwstelsel. Hierdoor verschilt de ernst en de aard van de klacht. Ook kunnen de symptomen van MS bij een vrouw en een man uiteenlopen. Vrouwen hebben meer last van aanvallen, mannen hebben vaker uitvalverschijnselen, geheugenproblemen en verstoringen in het denken.

De eerste MS symptomen lopen uiteen, maar zijn mogelijk:

• Krachtverlies
• Oogklachten zoals het ontwikkelen van waziger zicht
• Geheugenproblemen

Andere symptomen bij MS zijn:

• Spastische verlamming
• Onwillekeurige bewegingen
• Vermoeidheid
• Stijve spieren
• Spierzwakte
• Sensorische klachten
• Ataxie
• Tremoren
• Incontinentie
• Darmproblemen
• Seksuele stoornissen
• Spraakstoornissen (dysartrie)
• Stoornissen in het cognitieve vermogen
• Loopstoornissen
• Geheugenstoornissen
• Psychische klachten (angsten, depressie)

Oorzaken

Het is nog niet helemaal duidelijk wat de oorzaak is van MS en er wordt veel onderzoek naar gedaan. De ziekte ontstaat waarschijnlijk door een samenspel van genetische factoren, omgevingsfactoren, hormonen en leefstijl. Risicofactoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van MS zijn:

• Genetische factoren
  20 procent van de MS-patiënten heeft een familielid met MS. Toch is MS geen erfelijke aandoening. Dat komt omdat alleen een afwijking in het DNA niet voldoende is om MS te ontwikkelen.
• Omstandigheden
  • Een virusinfectie, zoals het Eppstein Barr virus (veroorzaker ziekte van Pfeiffer)
  • Toxines en zware metalen belasting
  • Hygiëne van de leefomgeving
• Disbalans
  • Hormonale disbalans
  • Vitamine D tekort
• Leefstijl
  • Roken
  • Alcohol
  • Chronische stress
  • Een ongezond eetpatroon

Voedingsadviezen

Het wordt steeds duidelijker dat een gezond voedingspatroon en leefstijl een positief effect heeft op het verminderen van de klachten:

• Zorg voor een gezond gewicht. Overgewicht leidt tot meer gebieden met ernstige schade
• Stop met roken en drink zo min mogelijk alcohol
• Blijf zo actief mogelijk en beweeg elke dag minimaal 30 minuten matig intensief
• Verminder de hoeveelheid stress en zorg voor voldoende ontspanning
• Zorg voor een goede nachtrust
• Pas intermittent fasting toe
• Het mediterrane dieet is een goed uitgangspunt
• Eet niet vlak voordat je gaat slapen
• Eet gezond en gevarieerd
  • Eet 400 tot 800 gram verse groenten per dag
  • Eet 2 tot 3 stuks fruit per dag (zoet fruit met mate)
  • Eet zo min mogelijk bewerkte producten zoals granen, suikers, bewerkt vlees en kant en klaar producten
  • Eet twee keer per week vis of schaal- en schelpdieren
  • Eet ongeveer 25 gram (een handje) noten en zaden per dag
  • Eet af en toe onbewerkt vlees en volle zuivelproducten
  • Vermijd geraffineerde suikers, vruchtensappen en frisdrank
  • Beperk de inname van zoetstoffen

Opmerkingen

Door MS kan ook een deel van het hersenweefsel beschadigd raken. Andere delen gaan dit compenseren en daardoor harder werken. Door je brein actief te houden en nieuwe vaardigheden aan te leren, worden nieuwe gebieden in de hersenen ingeschakeld. Deze gebieden helpen met de taken, die daarvoor door het beschadigde gebied werden uitgevoerd. Dit noemen we de neurologische reserve.