Artritis
- Artritis is een chronische auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de gewrichten aanvalt, dit leidt tot ontstekingen.
- Artritis kenmerkt zich door pijn, zwelling en stijfheid in gewrichten, vooral in de ochtend.
- Een verstoorde auto-immuniteit, ouderdom, erfelijkheid en roken kunnen oorzaken zijn van artritis.
- Naast gewrichtsklachten is het mogelijk dat er andere klachten opspelen, zoals ontsteking van de pezen of peesaanhechtingen, ontsteking van de slijmbeurzen en stijve spieren.
- Nutriënten bij artritis met o.a.: omega 3 vetzuren, vitamine D en probiotica.
In het kort
- Artritis is een chronische auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de gewrichten aanvalt, dit leidt tot ontstekingen.
- Artritis kenmerkt zich door pijn, zwelling en stijfheid in gewrichten, vooral in de ochtend.
- Een verstoorde auto-immuniteit, ouderdom, erfelijkheid en roken kunnen oorzaken zijn van artritis.
- Naast gewrichtsklachten is het mogelijk dat er andere klachten opspelen, zoals ontsteking van de pezen of peesaanhechtingen, ontsteking van de slijmbeurzen en stijve spieren.
- Nutriënten bij artritis met o.a.: omega 3 vetzuren, vitamine D en probiotica.
Wat is artritis?
Reumatoïde artritis (RA) is een chronische auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de gewrichten aanvalt, wat leidt tot ontstekingen. Het kan sluipend beginnen of opeens ontstaan. Deze ontstekingen kunnen schade aanrichten aan het kraakbeen, de botten en de omliggende weefsels. RA treed vaak op in meerdere gewrichten tegelijkertijd, maar met name de kleine gewrichten van de handen, polsen en voeten worden getroffen.
De aandoening veroorzaakt pijn, zwelling, en stijfheid, vooral in de ochtend of na rust. In ernstige gevallen kan RA leiden tot vervormingen van de gewrichten en verminderd functioneren. Omdat het een auto-immuunziekte is, kan RA ook andere organen en systemen in het lichaam aantasten, zoals de huid, ogen, longen en bloedvaten.
Het beloop van RA varieert per patiënt. Een deel van de patiënten ervaart een mild beloop. Bij anderen verloopt de ziekte chronisch progressief, waarbij vaak sprake is van een grillig verloop; perioden van actieve ziekte wisselen zich af met perioden van (gedeeltelijke) remissie.
Hoewel de exacte oorzaak van RA onbekend is, spelen genetische factoren, hormonale veranderingen en omgevingsfactoren waarschijnlijk een rol. RA is een progressieve ziekte die niet kan worden genezen, maar met de juiste behandeling en aanpassingen in leefstijl kunnen de symptomen beheerst worden en de voortgang van de ziekte vertraagd worden.
Verschil artritis en artrose
Artritis wordt regelmatig verward met artrose. Ondanks dat beiden gecategoriseerd worden als gewrichtsaandoening is er een belangrijk verschil. Artritis is namelijk een auto-immuunziekte waarbij er ontstekingen ontstaan in het gewrichtskapsel, terwijl er bij artrose sprake is van een beschadiging van het kraakbeen.
Symptomen
- Pijnlijke, stijve, dikke of warme gewrichten. In handen, polsen, voeten of enkels
- Pijn bij het buigen, strekken of bewegen van gewrichten
- Pijnlijke gewrichten zonder belasting
- Stijfheid in de ochtend
- Klachten zijn meestal symmetrisch (gelijktijdig linker- en rechterhand bijvoorbeeld)
- Klachtenvrije perioden wisselen zich af met perioden van veel klachten
- Bloedarmoede
- Vermoeidheid
- Gewichtsverlies
Oorzaken
RA ontstaat door een verstoorde auto-immuniteit. Wat hier exact de oorzaken van zijn is onbekend, maar er zijn wel een aantal factoren die een rol kunnen spelen:
- Leeftijd en geslacht: RA komt vaker voor bij vrouwen en begint meestal op latere leeftijd.
- Hormonale verandering: zoals een daling van oestrogeen, bijvoorbeeld tijdens de menopauze kan een rol spelen in het ontstaan van RA, vooral bij vrouwen.1
- Erfelijkheid: mensen met een familiegeschiedenis van RA hebben een licht verhoogd risico om de ziekte te ontwikkelen.
- Roken: dit kan het risico verhogen.
Voedingsadviezen
Op basis van wetenschappelijk onderzoek zijn er enkele voedingsmiddelen en voedingspatronen, die een effect kunnen hebben op de symptomen en het verloop van artritis:
- Mediterraan dieet: een dieet, dat rijk is aan fruit, groenten, vis, olijfolie en volle granen, heeft voordelen aangetoond bij het verminderen van pijn en ontstekingen bij RA-patiënten.2
- Omega-3 vetzuren: omega-3 uit visolie en vette vis zoals zalm kunnen helpen bij het verminderen van gewrichtspijn en ontstekingen bij RA. Onderzoeken tonen aan dat omega-3 supplementen gewrichtszwelling, pijn en ochtendstijfheid kunnen verminderen bij RA.3
- Plantaardig dieet: plantaardige en vegetarische diëten hebben in studies voordelen aangetoond bij het verminderen van RA-symptomen. 4
- Enkele andere voedingsstoffen: vitamine D en probiotica hebben in verschillende studies een mogelijk effect laten zien.5
- Voedingssupplementen: naar het effect van collageen type II, kurkuma en resveratrol op RA zijn verschillende studies gedaan. Vooral bij collageen type II en curcuma werd een positief effect gesignaleerd, echter was het effect niet groot en is er meer onderzoek nodig.
- Raine, C., & Giles, I. (2022). What is the impact of sex hormones on the pathogenesis of rheumatoid arthritis?. Frontiers in medicine, 9, 909879.
- Gioia, C., Lucchino, B., Tarsitano, M. G., Iannuccelli, C., & Di Franco, M. (2020). Dietary Habits and Nutrition in Rheumatoid Arthritis: Can Diet Influence Disease Development and Clinical Manifestations?. Nutrients, 12(5), 1456.
- Nikiphorou, E., & Philippou, E. (2023). Nutrition and its role in prevention and management of rheumatoid arthritis. Autoimmunity reviews, 22(7), 103333.
- Walrabenstein, W., Wagenaar, C. A., van der Leeden, M., Turkstra, F., Twisk, J. W. R., Boers, M., van Middendorp, H., Weijs, P. J. M., & van Schaardenburg, D. (2023). A multidisciplinary lifestyle program for rheumatoid arthritis: the ‘Plants for Joints’ randomized controlled trial. Rheumatology (Oxford, England), 62(8), 2683–2691.
- Nikiphorou, E., & Philippou, E. (2023). Nutrition and its role in prevention and management of rheumatoid arthritis. Autoimmunity reviews, 22(7), 103333.