- Bioritme van de mens
- Een multivitamine die rekening houdt met het bioritme is een must
- Welke stoffen hebben zwangeren extra nodig?
- Een multivitamine voor overdag
- Een multivitamine voor de nacht
Bij de samenstelling voor een multivitamine voor aanstaande moeders en zogende moeders is uitvoerig onderzoek per ingredïent nodig. De behoefte aan bepaalde voedingsstoffen van vrouwen die zwanger willen worden, in verwachting zijn of borstvoeding geven zijn nu eenmaal anders. Bij elke verbinding van elk ingrediënt moet rekening worden gehouden met de best mogelijke biologische beschikbaarheid. Een voorbeeld is natuurlijk de extra behoefte aan foliumzuur gedurende zwangerschap.
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.
[advice]
Bioritme van de mens
In het lichaam van allerlei organismen blijkt er één centrale aansturing te bestaan, een soort dirigent die verantwoordelijk is voor de diverse ritmes in het lichaam en zorgt dat dus alle cellen, weefsels en organen op het juiste moment actief zijn. Deze aansturing wordt de biologische klok genoemd. Door de jaren heen blijkt de klok een steeds belangrijkere rol te gaan spelen. Recent onderzoek wijst uit dat cellen bijvoorbeeld op verschillende momenten van de dag actief of inactiever of minder zijn. Het toedienen van medicatie of voedingssupplementen op een bepaald tijdstip kan zo een effectievere werking hebben en efficiënter worden toegepast.
Elke cel kan klokkijken
Alle cellen van ons lichaam bevatten zogenaamde klokgenen. Klokgenen werken als regelaars en bepalen welke genen in een cel worden afgelezen, en daarmee welke eiwitten er door de cel worden gemaakt. De klokgenen in de cellen coordineren de activiteit van al deze processen in ons lichaam zoals de bloeddruk, hormonale cycli, polssnelheid, lichaamstemperatuur, bloedstolling, circulatie van lymfocyten etc. En omdat de klokgenen werken volgens een ritme van ongeveer 24 uur, werkt ons hele systeem in datzelfde ritme. Om alle klokgenen in alle cellen op elkaar af te stemmen, is er een soort algemene regelkamer nodig.
Een klein cluster van 20.000 neuronen onderaan de hypothalamus, boven het optisch chiasma, is verantwoordelijk voor het controleren van het circadiane ritme, de Suprachiasmatische Nucleus (SCN) genaamd. Dit is een groep cellen in de hypothalamus die reageren op licht-en donker signalen. Vanuit de optische zenuw van het oog, reist het licht naar de SCN en zorgt zo voor synchronisatie met de buitenwereld. De SCN geeft signalen af naar andere delen van de hersens die hormoonafgifte, lichaamstemperatuur en andere functies die ons moe of wakker laten voelen controleren. De SCN en de epifyse (pijnappelklier) zijn de twee belangrijkste structuren van het circadiane systeem van de mens.
Een multivitamine die rekening houdt met het bioritme is een must
Het innemen van de juiste voedingsstoffen op de juiste momenten in het circadiaanse ritme heeft een positief effect dat viermaal hoger is dan wanneer we dezelfde voedingsstoffen innemen op andere momenten. Sterker nog: dit laatste kan zelfs een tegengesteld effect hebben. Overdag moeten we prestaties leveren en waakzaam zijn. Als het licht gaat schijnen, maakt het lichaam zich klaar om in actie te komen. ’s Morgens hebben we behoefte aan koolhydraten omdat die snel kunnen worden omgezet in energie voor de dag. In de avond wordt het voedsel voor een deel omgezet in reserves en hebben we meer behoefte aan eiwitten en in vet oplosbare vitaminen voor de herstelprocessen en de groei, die vooral ’s nachts plaatsvinden. Dit staat in verband met de hormonen die in het bloed hun eigen cyclus vertonen: cortisol en noradrenaline hebben hun hoogtepunt in de ochtend, serotonine juist in de avond. Groeihormonen worden hoofdzakelijk ’s nachts aan het bloed afgegeven, zodat het lichaam kan herstellen.
Een dag formule van een multivitamine moet voedingsstoffen bevatten die overdag belangrijk zijn voor de energie, spierkracht, spijsvertering, concentratie en het geheugen. Waar het lichaam overdag behoefte heeft aan de water oplosbare vitamines B en C, heeft het ‘s nachts meer behoefte aan vet oplosbare vitamines zoals A, D, K en Ascorbyl palmitaat (vet oplosbare vitamine C). ’s Nachts vindt de belangrijkste groei plaats. Tijdens de slaap is het lichaam tegelijkertijd bezig om alle aanwezige zuurresiduen op te ruimen. Ze worden geneutraliseerd door mineralen als calcium en magnesium. Een nacht formule van een multivitamine moet voedingsstoffen bevatten die ‘s nachts belangrijk zijn om spier-, zenuw- en hersenweefsel op te bouwen en te herstellen.
Welke stoffen hebben zwangeren extra nodig?
Zwanger zijn is een zeer bijzondere en ingrijpende gebeurtenis in het leven en lichaam van de vrouw. Tijdens de zwangerschap treden er veranderingen op in het hormonale systeem en de bloedcirculatie, de emotionele gesteldheid, de smaak-gewaarwording en de voedings-behoefte. Voeding komt tijdens de zwangerschap ook bij de placenta en de foetus terecht. Aandacht voor de juiste voeding en gezonde supplementen is tijdens de zwangerschap essentieel. Een onderzoek van Chavarro et al. (2008) is één van de vele onderzoeken die deze conclusie ondersteunt. Optimale voeding en suppletie kunnen de nodige lichamelijke en geestelijke weerstand geven om de zwangerschap in een zo goed mogelijke conditie door te maken. Tijdens de zwangerschap is meer nodig van een aantal voedingsstoffen en de kans op een tekort aan bepaalde voedingsstoffen, is groter dan anders.
Een eerste analyse concludeerde dat multivitamine gebruikers ongeveer een-derde minder kans hebben op ovulaire onvruchtbaarheid in vergelijking met niet-gebruikers. Na een verdere data-aanpassing voro bekende en vermoedde risicofactoren voor onvruchtbaarheid, werd alleen de inname van Foliumzuur in verband gebracht met een gereduceerde risico op ovulaire onvruchtbaarheid. (p>0,001; n=18.555)
Een multivitamine voor overdag
Quatrefolic®
Quatrefolic® is de absolute top van foliumzuur, aangezien deze vorm de meest actieve vorm en lichaamseigen vorm is en reeds is omgezet in 5-MTHF. De stabiliteit wordt gegarandeerd door de binding met glucosaminezout. Quatrefolic® heeft meer grote voordelen ten opzichte van gewoon foliumzuur. Laten wij dit eens nader bekijken.
De laatste jaren zijn de voordelen van de actieve vorm van foliumzuur ten opzichte van gewoon foliumzuur duidelijk geworden. Bij een relatief grote groep mensen verloopt namelijk de omzetting van foliumzuur naar 5-MTHF (de actieve vorm van foliumzuur) moeizaam. Echter om actief foliumzuur, het zgn. folaat, te verwerken in een supplement kent een stabiliteitsprobleem. Quatrefolic® is een folaatvorm die gebonden is aan een glucosaminezout (uit plantaardige bron). Deze vorm is zeer stabiel gebleken. Quatrefolic® is goed oplosbaar in water, waardoor er een hogere biologische beschikbaarheid ontstaat dan 5-MTHF calciumzout. Een supplement met ‘gewone’ foliumzuur in tegenstelling tot 5-MTHF tot een hoge bloedspiegel van niet-gemetaboliseerd foliumzuur leiden, wat mogelijk onwenselijk is. Bovendien kan Quatrefolic® de hersen-bloedbarrière wel passeren in tegenstelling tot gewoon foliumzuur. Daarom is Quatrefolic® met recht de vierde generatie foliumzuur derivaat met vier belangrijke voordelen: biologische beschikbaarheid, veiligheid, stabiliteit en formulering flexibiliteit.
Choline
Choline is een must have in een multivitamine, wanneer je zwanger bent. Reden is dat onvoldoende inname van choline tijdens de zwangerschap, net als een tekort aan foliumzuur, de kans aanmerkelijk vergroot op het ontstaan van neurale buisdefecten en bijvoorbeeld een groef in de bovenlip (hazenlip). Choline is in alle weefsels aanwezig als essentieel onderdeel van fosfolipiden. Choline speelt een belangrijke rol bij: de geheugenfunctie, de leercapaciteit, bij de aanmaak van de neurotransmitter acethylcholine, bij de methylering van DNA, de spierwerking en is cruciaal bij een gezonde hersenontwikkeling van de foetus (neurogenese). De placenta van zwangere vrouwen is een plek waar veel choline wordt opgeslagen. Choline is belangrijk voor een goede ontwikkeling van de foetus. Extra toediening van choline rondom en tijdens de zwangerschap kan belangrijke lange termijn effecten hebben op geheugen, leervermogen en aandachtsvermogen van pasgeborenen.
Onderzoek geeft aan dat hogere choline-inname een betere ontwikkeling geeft van de hippocampusfunctie (centrum voor leren en geheugen). Daarnaast zijn er aanwijzingen dat (prenatale) choline-aanvulling de foetale hersenen beschermt tegen negatieve effecten van prenatale stress. Er zijn vele onderzoeken gedaan naar het belang van choline in onze voeding maar met name Dr. Steven Zeisel van de University of North Carolina heeft zich helemaal toegelegd op onderzoek naar choline. Hij laat zien wat de genetische en epigenetische waarde (studie van omkeerbare erfelijke veranderingen in de genfunctie) betekent voor de dagelijkse behoefte van choline met name bij zwangeren.
Vitamine B12
Het slikken van extra foliumzuur en vitamine D tijdens en voor de zwangerschap is belangrijk en bij de meesten wel bekend. Wat minder bekend is dat vitamine B12 en ook vitamine B6 daarbij vaak heel hard nodig is. Het is juist de combinatie van B12 en foliumzuur dat een belangrijke rol speelt bij de vorming van de rode bloedcellen, het erfelijk materiaal (DNA) en gezonde groei tijdens de zwangerschap. Veel kwaaltjes worden vaak toegeschreven aan de zwangerschap zelf, maar veel voedingstekorten kunnen een rol spelen en B12 is daar één van. Bij verschijnselen zoals vermoeidheid of misselijkheid kan er sprake zijn van een extra behoefte aan vitamine B12. In een dag formule van een multivitamine voor zwangeren is het belangrijk om te kijken naar twee actieve vormen van B12, namelijk methylcobalamine en adenosylcobalamine.
Biotine
Biotine is een andere belangrijke stof tijdens de zwangerschap. Een marginaal tekort aan deze stof tijdens de zwangerschap dient al vermeden te worden, omdat dit mogelijk kan leiden tot aangeboren afwijkingen. Biotine speelt een belangrijke rol in een gezond vetzuurmetabolisme. Daarnaast is biotine gekoppeld aan specifieke eiwitten die ervoor zorgen dat DNA compact is opgevouwen in chromosomen en hiermee bijdragen aan stabiliteit van het genoom. Biotine werkt onder meer nauw samen met foliumzuur, pantotheenzuur en vitamine B12. Een dagdosering van 150 mcg biotine is een aanbeveling van de Gezondheidsraad.
Een multivitamine voor de nacht
IJzer
IJzer is een verhoogde behoefde tijdens de zwangerschap en mag ook zeker niet ontbreken in een nachtformule. Hierbij adviseren wij de maagvriendelijke vorm ijzerbisglycinate met een dosering van 10 mg.
Vetzuren
Essentiële vetzuren zoals geconjugeerd linoleenzuur zijn van groot belang voor onder andere de ontwikkeling en het normaal functioneren van het centrale zenuwstelsel van de baby. Andere vetzuren die belangrijk zijn zoals EPA en DHA kunt u het beste bij suppleren met een visolie supplement.
Vitamine D
Nog zo’n vitamine waarvan de behoefte sterk verhoogd is tijdens de zwangerschap: vitamine D. Vitamine D is nodig voor een goede ontwikkeling van de botten van de baby. Gedurende de gehele zwangerschap is het raadzaam extra vitamine D te slikken. Van nature komt vitamine D voor in vette vis en ook zonlicht zorgt voor extra vitamine D in het lichaam. Voor zwangere vrouwen is dat niet voldoende. Een tekort aan vitamine D is niet alleen nodig voor de botten, het kan ook leiden tot een lager geboortegewicht, zo blijkt uit Amsterdams onderzoek.
Magnesium
De magnesium behoefte is verhoogd tijdens de zwangerschap, vooral in het derde trimester, wanneer de foetus sneller groeit. Veel zwangere vrouwen krijgen tijdens de zwangerschap onvoldoende magnesium binnen via de voeding. Extra magnesium blijkt het geboortegewicht en de ontwikkeling van de baby gunstig te kunnen beïnvloeden. Ook vermindert magnesium het risico op een hoge bloeddruk. In het bioritme is de behoefte aan magnesium zowel overdag als in de nacht extra verhoogd. Daarom kan dit dan zowel in de dag- als de nachtformule zitten van een multivitamine, belangrijk zijn de verbindingen bisglycinaat en citraat.
Vitamine A
Er wordt vaak gewaarschuwd voor de gevaren van een te veel aan vitamine A voor zwangere vrouwen, terwijl de behoefte hieraan wel degelijk tijdens de periode van de zwangerschap en borstvoeding hoger is. Een veilige en toch een belangrijke dosering van vitamine A in de vorm van retinol acetaat en 6 mg natuurlijke bèta caroteen is daarom wel aan te raden en ook veilig om te gebruiken. Dit zal nooit leiden tot een te hoog vitamine A gehalte.
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze Orthomoleculair Adviseur Basis.
- Zeisel SH, A brief history of choline, Ann Nutr Metab, 2012;61(3):254-8.
- Zeisel SH, Choline: clinical nutrigenetic/nutrigenomic approaches for identification of functions and dietary requirements, J Nutrigenet Nutrogenomics 2010;3:209-219.
- Zeisel SH, Choline: critical role during fetal development and dietary requirements in adults, Annu. Rev. Nutr. 2006 ; 26: 229-250.
- Zeisel SH, Choline: needed for normal development of memory, J Am Coll Nutr, vol. 19, No. 5, 528S-531S (2000).
- Zeisel SH, Niculescu MD, Perinatal choline influences brain structure and function, Nutr. Rev. 2006 April ; 64(4): 197-203.
- Zeisel SH, Nutrition in pregnancy: the argument for including a source of choline, Int J Womens Health. 2013 Apr 22;5:193-9. doi: 10.2147/IJWH.S36610. Print 2013.
- Zeisel SH, Nutritional importance of choline for brain development, J Am Coll Nutr, vol. 23, No. 6, 621S-626S (2004).
- Zeisel, S.H. Choline and phosphatidylcholine. In Shils, M. Olson JA, Shike M, Ross AC, eds. Modern Nutrition in Health and Disease, 9th ed. Baltimore: Williams & Wilkins, 1999: pages 513-523.
- Zeisel, S.H. Choline: an essential nutrient for humans. Nutrition. 2000; volume 16: pages 669-671.
- Zeisel, S.H. & Blusztajn, J.K. Choline and human nutrition. Annual Review of Nutrition. 1994; volume 14: pages 269-296.
- Zeisel SH, The fetal origins of memory: the role of dietary choline in optimal brain development, J Pediatr. 2006 November ; 149(5 Suppl): S131-S136
- Blusztajn, J.K. Choline, a vital amine. Science. 1998; volume 281: pages 794-795.
- Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes: Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B-6, Vitamin B-12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline. Washington, DC: National Academy Press, 1998: pages 390-422.
- da Costa KA, Kozyreva OG, Song J, Galanko JA, Fischer LM, Zeisel SH. Common genetic polymorphisms affect the human requirement for the nutrient choline. Faseb J. 2006;20(9):1336-1344.
- Kohlmeier M, da Costa KA, Fischer LM, Zeisel SH. Genetic variation of folate-mediated one-carbon transfer pathway predicts susceptibility to choline deficiency in humans. Proc Natl Acad Sci U S A. 2005;102(44):16025-16030.
- Pitkin RM. Folate and neural tube defects. Am J Clin Nutr. 2007;85(1):285S-288S.
- Shaw GM, Carmichael SL, Yang W, Selvin S, Schaffer DM. Periconceptional dietary intake of choline and betaine and neural tube defects in offspring. Am J Epidemiol. 2004;160(2):102-109.
- McCann JC, Hudes M, Ames BN. An overview of evidence for a causal relationship between dietary availability of choline during development and cognitive function in offspring. Neurosci Biobehav Rev. 2006;30(5):696-712.
