Rachitis

Wat is rachitis?

Rachitis (ook wel de Engelse ziekte genoemd) is een botaandoening bij hele jonge kinderen, ontstaan door een tekort aan vitamine D en/of calcium. Kinderen tussen de 6 en 24 maanden hebben de meeste kans op rachitis. Op deze leeftijd groeien en verbenen de botten in hoog tempo.

Voor het groeien en verbenen (verkalken) van nieuw gevormd bot zijn vitamine D en calcium onmisbaar. Door een tekort aan deze voedingsstoffen worden botten steeds zachter. Er ontstaan klachten zoals botpijn, botbreuken, gebitsproblemen en misvorming van botten.

Rachitis komt veel voor in ontwikkelingslanden, wanneer er sprake is van ondervoeding. Daardoor kan een calciumtekort en soms ook een fosfortekort ontstaan. Het aantal kinderen met rachitis neemt echter ook in westerse landen weer toe. Een vitamine D tekort is dan meestal de oorzaak.¹ Risicogroepen voor rachitis zijn:

• Kinderen en zuigelingen waarbij de moeder een vitamine D of calciumtekort had tijdens de zwangerschap
• Zuigelingen waarbij de moeder een vitamine D of calciumtekort heeft tijdens de borstvoeding
• Kinderen en zuigelingen die te weinig aan zonlicht blootgesteld worden
• Kinderen en zuigelingen die via hun voeding te weinig calcium binnenkrijgen

Het is belangrijk om rachitis in een zo vroeg mogelijk stadium te herkennen. De kans om rachitis te genezen is dan groter. Suppletie met vitamine D en vitamine K2 helpt om rachitis te voorkomen. Vitamine K2 speelt namelijk samen met vitamine D een belangrijke rol in het transport van calcium vanuit het bloed naar de botten.

Symptomen

Veel voorkomende symptomen van rachitis zijn:

• Botbreuken
• Botpijn of botgevoeligheid
• Pijn aan gewrichten
• Gebitsproblemen
• Vertraagde groei
• Misvorming van botten (bijvoorbeeld O-benen)
• Een zachte schedel
• Hypocalciëmie
• Verbreding van de pols
• Spierzwakte

Oorzaken

• Vitamine D tekort: ontstaat door onvoldoende blootstelling aan zonlicht, onvoldoende opname van vitamine D door het lichaam of door onvoldoende inname van vitamine D.
• Calciumtekort
• Fosfortekort

Voedingsadviezen

• Zorg voor een voedingspatroon rijk aan calcium: calcium komt voornamelijk voor in zuivel, koolsoorten, sesamzaad, donkergroene groenten, vijgen, sardientjes, noten, peulvruchten en rode alg.
• Zorg voor voldoende vitamine K2 in de voeding: dit zit vooral in vlees en eieren en (gefermenteerde) zuivelproducten zoals kaas en yoghurt
• Zorg voor voldoende fosfor en magnesium in de voeding: fosfor komt vooral voor in eiwitrijk dierlijk voedsel zoals vlees, vis, eieren en zuivelproducten. Magnesium vinden we vooral in (groene) groenten, peulvruchten en noten, volkoren producten, melk en vlees.
• Ga regelmatig met blote armen en gezicht naar buiten en zorg voor voldoende blootstelling aan UV-straling. Wees daarbij wel alert op mogelijke zonverbranding.

Opmerkingen

Het diagnosticeren van rachitis gebeurt door:

• Het in kaart brengen van:
  • De lengtegroei van het kind;
  • Mogelijke risicofactoren;
  • Voedingsgewoonten;
  • Land van herkomst;
  • Vitamine D status.
• Bloedonderzoek met bepaling van calcium, vitamine D, fosfaat en parathormoon.
• Lichamelijk onderzoek: er wordt gelet op vervormingen en beweeglijkheid van ledematen. Via röntgenfoto’s kan de gesteldheid en de vervorming van de botten worden onderzocht.