Cataract (staar)
- Cataract of staar is een aandoening waarbij de ooglens vertroebeld is.
- Er zijn verschillende staar symptomen zoals afnemend en wazig zicht en kleuren, dubbel zicht, onstabiele brilsterkte en toenemende nachtblindheid.
- De meest voorkomende oorzaak heeft te maken met leeftijd waardoor de lens minder goed wordt. Andere oorzaken zijn stofwisselingsziekte, een oogaandoening of afwijkingen bij de geboorte.
- Voeding bij caratact is onder andere voldoende lever en orgaanvlees, quercetinerijke voeding, vette vis en voldoende groente en fruit voor vitamine C.
In het kort
- Cataract of staar is een aandoening waarbij de ooglens vertroebeld is.
- Er zijn verschillende staar symptomen zoals afnemend en wazig zicht en kleuren, dubbel zicht, onstabiele brilsterkte en toenemende nachtblindheid.
- De meest voorkomende oorzaak heeft te maken met leeftijd waardoor de lens minder goed wordt. Andere oorzaken zijn stofwisselingsziekte, een oogaandoening of afwijkingen bij de geboorte.
- Voeding bij caratact is onder andere voldoende lever en orgaanvlees, quercetinerijke voeding, vette vis en voldoende groente en fruit voor vitamine C.
Wat is cataract (staar)?
Cataract of staar is een aandoening waarbij de ooglens vertroebeld is. Bij een normale situatie zijn de lenzen van het oog helder en doorzichtig. Bij cataract is de lens vertroebeld waardoor de lichtstralen niet meer goed door kunnen komen en op het netvlies geen scherp beeld kan ontstaan. De ooglens heeft meerdere lagen waaronder het lenskapseltje, de schors of buitenste schil en een kern of nucleus. Caratact bestaat uit meerdere vormen:
- Nucleair: de kern is vertroebeld (vaak groenbruin van kleur)
- Corticaal: de schors is vertroebeld (vaak wit van kleur)
- Capsulair: het kapsel is vertroebeld
- Subcapsulair: net onder het kapsel zit de vertroebeling
- Combinaties van vormen
De meest voorkomende vorm van caratact is staar die voorkomt bij het ouder worden (seniel cataract). In de loop der jaren klonteren de eiwitten in de lens samen wat zorgt voor een minder scherpe lens en zicht. Hoe snel het zicht verslechtert, wisselt per persoon. Cataract komt voornamelijk voor bij mensen van 55 jaar en ouder. Bij mensen tussen de 55 en 65 jaar heeft 3% last van staar en bij 85-jarigen is dit al opgelopen tot 20%. Dit hoeft niet altijd gepaard te gaan met klachten.
Symptomen
Het ziekteverloop van cataract gaat erg traag en het kan lang duren voordat men iets merkt. Naarmate klachten optreden, gaat het ziekteverloop sneller. Er zijn verschillende staar symptomen:
- Zicht neemt af en het beeld is wazig
- De kleuren nemen af en het zicht wordt grauwer
- Dubbel zicht
- Verblinding of last van schittering door tegen- en/of zonlicht
- Brilsterkte is niet stabiel
- Nachtblindheid neemt toe
Oorzaken
Er zijn verschillende oorzaken voor cataract. De meest voorkomende vorm heeft te maken met leeftijd waardoor de lens minder goed wordt. Andere oorzaken:
- Stofwisselingsziekten
- Oogaandoeningen
- Afwijkingen vanaf de geboorte
- Het gebruik van bepaalde medicatie
- Verwondingen in het oog
Cataractoperaties worden bij ongeveer 65% bij vrouwen tegenover 35% bij mannen verricht. Dit impliceert dat geslacht een risicofactor is. Daarnaast spelen ook voeding, leefomgeving en leefstijl een rol.
Opmerkingen
Bij staar is de meest voorkomende behandeling een staaroperatie. Gemiddeld worden er in Nederland 175.000 cataract operaties uitgevoerd per jaar. Patiënten zijn gemiddeld 70 – 75 jaar oud bij een staaroperatie. Wanneer de operatie aan één oog plaatsvindt, is de kans groot dat staar zich in het andere oog ontwikkelt. Bij een operatie verwijdert men de troebele lens en wordt een kunstlens geïmplanteerd. Hiervoor krijgt de patiënt eerst een oogonderzoek, voorlichting en een kunstlensmeting.
- DeMaeyer EM. The WHO programme of prevention and control of vitamin A deficiency, xerophthalmia and nutritional blindness. Nutr Health. 1986;4(2):105-12. doi: 10.1177/026010608600400206. PMID: 3090484.
- Stefek, M., & Karasu, C. (2011). Eye lens in aging and diabetes: effect of quercetin. Rejuvenation research, 14(5), 525-534.
- Nakayama M, Aihara M, Chen YN, Araie M, Tomita-Yokotani K, Iwashina T. Neuroprotective effects of flavonoids on hypoxia-, glutamate-, and oxidative stress-induced retinal ganglion cell death. Mol Vis. 2011;17:1784-93. Epub 2011 Jul 2. PMID: 21753864; PMCID: PMC3133556.
- SanGiovanni JP, Chew EY. The role of omega-3 long-chain polyunsaturated fatty acids in health and disease of the retina. Prog Retin Eye Res. 2005 Jan;24(1):87-138. doi: 10.1016/j.preteyeres.2004.06.002. PMID: 15555528.
- Fliesler, A. J., & Anderson, R. E. (1983). Chemistry and metabolism of lipids in the vertebrate retina. Progress in lipid research, 22(2), 79-131.
- Leske MC, Chylack LT Jr, Wu SY. The Lens Opacities Case-Control Study. Risk factors for cataract. Arch Ophthalmol. 1991 Feb;109(2):244-51. doi: 10.1001/archopht.1991.01080020090051. PMID: 1993036.
- Jacques PF, Chylack LT Jr. Epidemiologic evidence of a role for the antioxidant vitamins and carotenoids in cataract prevention. Am J Clin Nutr. 1991 Jan;53(1 Suppl):352S-355S. doi: 10.1093/ajcn/53.1.352S. PMID: 1985409.
- Rizvi S, Raza ST, Ahmed F, Ahmad A, Abbas S, Mahdi F. The role of vitamin e in human health and some diseases. Sultan Qaboos Univ Med J. 2014 May;14(2):e157-65. Epub 2014 Apr 7. PMID: 24790736; PMCID: PMC3997530.
- Grahn, B. H., Paterson, P. G., Gottschall-Pass, K. T., & Zhang, Z. (2001). Zinc and the eye. Journal of the American College of Nutrition, 20(2), 106-118.
- Giannaccare, G., Pellegrini, M., Senni, C., Bernabei, F., Scorcia, V., & Cicero, A. F. G. (2020). Clinical applications of astaxanthin in the treatment of ocular diseases: Emerging insights.Marine drugs, 18(5), 239.
