Reuk- en smaakverlies
- Er bestaat een nauwe samenwerking tussen ons smaak- en reukvermogen.
- Reuk- en smaakverlies ontstaat o.a. door: een kwetsuur aan het hoofd, chronische ontstekingen, ontsteking aan de bovenste luchtwegen en COVID-19.
- Oorzaak van een smaakstoornis heeft te maken met schade aan de aangezichtszenuw of de smaakpapillen.
- Kenmerken zijn onder andere tijdelijk of permanent verlies van het reuk- en/of smaakvermogen of een verkeerde waarneming van reuk en/of smaak.
In het kort
- Er bestaat een nauwe samenwerking tussen ons smaak- en reukvermogen.
- Reuk- en smaakverlies ontstaat o.a. door: een kwetsuur aan het hoofd, chronische ontstekingen, ontsteking aan de bovenste luchtwegen en COVID-19.
- Oorzaak van een smaakstoornis heeft te maken met schade aan de aangezichtszenuw of de smaakpapillen.
- Kenmerken zijn onder andere tijdelijk of permanent verlies van het reuk- en/of smaakvermogen of een verkeerde waarneming van reuk en/of smaak.
Wat is reuk- en smaakverlies?
Ons reuk- en smaakvermogen is nauw met elkaar verbonden. Om smaken te identificeren zijn zowel het reuk- als smaakvermogen nodig. Een verminderd reukvermogen valt daardoor meestal op wanneer de voeding als smakeloos wordt ervaren.
Reuk- en smaakstoornissen kunnen ontstaan door een kwetsuur aan het hoofd, chronische ontstekingen of een ontsteking van de bovenste luchtwegen. Naast reukstoornissen bestaan er verschillende soorten smaakstoornissen. De oorzaak van een smaakstoornis is meestal schade aan de aangezichtszenuw of de smaakpapillen. Een smaakstoornis treedt minder vaak op dan een reukstoornis, ondanks dat de overtuiging bestaat dat dit vaak hand in hand gaat.
Interesse in een orthomoleculaire opleiding?
Start nu gratis of met € 1.000,- korting met het STAP-budget! Schrijf je in en ontvang direct je STAP-aanmeldingsbewijs.
Symptomen
Reukstoornis (dysosmie):
- Anosmie
Hierbij is sprake van een tijdelijk of permanent verlies van het totale reukvermogen. Anosmie voor enkel specifieke geuren is ook mogelijk. - Hyposmie
Hierbij is sprake van een verminderd reukvermogen. Hyposmie is onder te verdelen in de categorieën mild, gemiddeld en ernstig. De categoriebepaling is afhankelijk van de mate van reukverlies en de leeftijd. Hyposmie treedt regelmatig op bij veroudering. Ongeveer de helft van de ouderen heeft hier last van. - Fantosmie
Hierbij is sprake van hallucinaties van geuren die niet aanwezig zijn. Dit kan ontstaan door een beschadiging van het reukzenuw door een klap op het hoofd. Het is mogelijk dat de reukzenuw na beschadiging op een verkeerde manier terug groeit wat de signaaloverdracht naar de hersenen verstoort. - Parosmie
Hierbij is sprake van een kwalitatieve verstoring van het reukvermogen. Het waarnemen van de geuren gebeurt nog wel met dezelfde sterkte, alleen het registratieproces is anders. Net als fantosmie kan parosmie ook ontstaan door het verkeerd terug groeien van het reukzenuw na een beschadiging. Bij parosmie maken we onderscheid tussen euosmie (geuren worden als prettig ervaren) en troposmie (geuren worden als onprettig ervaren). - Hyperosmie
Hierbij is sprake van een overdaad aan geurwaarnemingen waarbij het lichaam de geuren op de juiste wijze registreert, maar met een hogere sterkte waarneemt. Hierdoor ontstaat een overweldigende geurervaring zoals bij parfum of verf. - Agnosmie
Hierbij is sprake van geurwaarneming waarbij degene die het waarneemt niet in staat is om deze geuren te benoemen.
Smaakstoornis:
- Ageusie
Hierbij is geen smaakvermogen aanwezig. Het kan voorkomen dat dit aangeboren is (congenitale ageusie). Het is mogelijk dat smaakverlies optreedt in combinatie met andere neurologische symptomen, bijvoorbeeld zenuwuitval in het gelaat. Het verlies van het smaakvermogen is dan meestal een bijverschijnsel van een andere aandoening. - Hypogeusie
Hierbij is sprake van een afname het smaakvermogen. Dit kan ontstaan door xerostomie (een vermindering van de speekselproductie) wat de wisselwerking tussen de smaakstoffen en smaakpapillen inperkt. - Fantogeusie
Hierbij is sprake van een smaakwaarneming zonder aanleiding. Het gebruik van medicijnen is een veelvoorkomende oorzaak van deze smaakhallucinaties. - Parageusie
Hierbij is sprake van een verkeerde smaakwaarneming zoals vies of bedorven (dysgeusie) bij voeding waar dit eigenlijk niet van toepassing zou moeten zijn. - Hypergeusie
Hierbij is sprake van overmatige smaakwaarneming. Dit kan ontstaan als bijwerking van een medische behandeling. Na de behandeling verdwijnt ook vaak de overmatige smaakwaarneming. - Gustatorische agnosie
Hierbij is sprake van smaakwaarneming waarbij degene die het waarneemt niet in staat is om deze smaken te benoemen.
Oorzaken
Er zijn verschillende oorzaken van reukverlies. Het verlies van reuk kan een onschuldige oorzaak hebben, zoals een verkoudheid of griep, maar het kan ook een symptoom zijn van een ernstige aandoening of ongezonde levensstijl, zoals roken. Het herstel van een reukstoornis is geheel afhankelijk van de oorzaak. Na een verkoudheid of griep herstelt het reukvermogen zich vaak weer na enkele dagen. De meest voorkomende oorzaak van reukverlies is ouder worden (presbyosmie); bij 1 op de 4 mensen boven de 53 jaar is enige mate van reukverlies vast te stellen. De verandering in reuk en smaak gaat geleidelijk en een zink tekort kan hiermee samenhangen. Naast dat het aangeboren kan zijn is het mogelijk dat depressie of het gebruik van medicatie van invloed is.
Zink is van essentieel belang bij de regulatie van neuro- en immunotransmitters waardoor het nutriënt zowel immunologische als gedragsparameters kan beïnvloeden. Een tekort aan zink wordt gekenmerkt door groeiachterstand, laag insulinegehalte, verminderde niveaus van insuline-achtige groeifactor (IGF)-1, anorexia, mentale lethargie, prikkelbaarheid, verminderd aantal zaadcellen, haaruitval, ruwe en droge huid, huidletsels, langzame wondgenezing, een verminderde schildklierfunctie, vertraagd begin van de puberteit, slecht gevoel van geur en smaak, diarree en misselijkheid.
Reuk- en smaakverlies kunnen ook een van de symptomen zijn van besmetting met COVID-19. Daarnaast zijn er gevallen waarbij na herstel van een coronabesmetting het reuk- en smaakvermogen verdwenen was. Koorts, hoesten en kortademigheid zijn de meest voorkomende symptomen van corona. Veel mensen melden echter ook dat ze last hadden van reuk- en/of smaakverlies. Daarnaast kan reuk- en/of smaakverlies zelfs als enig symptoom voorkomen waardoor mogelijk veel mensen nietsvermoedend besmet kunnen raken.
Voedingsadviezen
- Zink-rijke voeding zoals schaal- en schelpdieren (oesters), haring, biefstuk en ook bloemkool worden geadviseerd.
- Er kan ook zogenoemde reuktraining met etherische oliën ingezet worden. Dit dient minimaal 6 maanden te worden volgehouden.
Opmerkingen
Reuk- en smaakverlies kan potentieel gevaarlijk zijn doordat gevaarlijke chemische stoffen en gassen niet of minder goed waargenomen kunnen worden. Bijvoorbeeld de geur van rook als indicatie voor vuur.
Nutriënten
Nutriënt |
---|
Vitamine C (als calcium/magnesiumascorbaat) |
Zink |
Vitamine D |
Vitamine E |
- Bigman, G. (2020). Age-related Smell and Taste Impairments and Vitamin D Associations in the US Adults National Health and Nutrition Examination Survey. Nutrients, 12(4), 984.
- Henkin, R. I., & Hoetker, J. D. (2003). Deficient dietary intake of vitamin E in patients with taste and smell dysfunctions:: is vitamin E a cofactor in taste bud and olfactory epithelium apoptosis and in stem cell maturation and development?. Nutrition, 19(11-12), 1013-1021.