Orthomoleculair kennisinstituut
Menu

Schildklier klachten behandelen met radioactief jodium?

21 juni 2022
7 minuten leestijd
A beautiful young woman holds a dummy thyroid gland near her neck. Disease protection concept

Radioactief jodium is sinds de jaren veertig onderdeel van de conventionele behandeling van ernstige schildklier klachten zoals schildklierkanker en de ziekte van Graves. Ook een snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) wordt soms middels deze methode behandeld. Maar hoe werkt radioactief jodium precies en is dat zonder risico? En zijn er alternatieve behandelingen? We zochten het uit.

Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.

[advice]

De schildklier: wat is dat?

Om de werking van jodium op de schildklier te begrijpen is het belangrijk om de functie en werking van deze klier goed te begrijpen. De schildklier is een kleine klier die aan de voorkant van de nek ligt. Het bestaat uit twee lobben die langs de luchtpijp liggen en met elkaar verbonden zijn door een smalle band van schildklierweefsel, bekend als de landengte.

Welke schildklierhormonen zijn er?

De schildklier maakt drie belangrijke hormonen aan:

  • Thyroxine (T4): Het belangrijkste hormoon van de schildklier, het is essentieel voor het metabolisme, evenals voor normale groei en ontwikkeling. Onderdeel van de productie en regulering van adrenaline (epinefrine) en dopamine.
  • Triiodothyronine (T3): beïnvloedt de hartslag, lichaamstemperatuur, groei, ontwikkeling en metabolisme. Onderdeel van de productie en regulering van adrenaline (epinefrine) en dopamine. De schildklier produceert normaal ongeveer vier keer meer T4 dan T3, maar T3 is een veel krachtiger hormoon.
  • Calcitonine: helpt bij het vormen van botten en reguleert het calciumgehalte in het lichaam.

De schildklier maakt deze hormonen aan met behulp van jodium en l-tyrosine. Het spoorelement jodium wordt in veel voedingsmiddelen aangetroffen, waaronder kelp, eieren, zuivelproducten en keukenzout. L-tyrosine is een aminozuur en treffen we ook aan in eiwitrijke voedingsmiddelen, waaronder soja.

Zodra bovenstaand omzettingsproces voltooid is worden de hormonen, op bevel van de hypofyse, vrijgegeven in de bloedbaan. De hypofyse (een klier in de hersenen) doet dit door schildklierstimulerend hormoon, of TSH, vrij te geven.

Schildklier problemen

De twee meest voorkomende schildklieraandoeningen zijn hypothyreoïdie (traag werkende schildklier) en hyperthyreoïdie (overactieve of snel werkende schildklier).

Hyperthyreoïdie is een term die aangeeft dat de schildklier te snel werkt (hyper) en een overmaat aan T3 en T4 produceert. Bij hypothyreoïdie produceert de schildklier juist te weinig T3 en T4.

Symptomen van een trage schildklier (hypothyreoïdie)

Voor de meeste mensen vorderen de symptomen van de aandoening geleidelijk gedurende vele jaren. Naarmate de schildklier meer en meer vertraagt, kunnen de symptomen gemakkelijker worden geïdentificeerd. Symptomen van een trage schildklier zijn1,2,3,4:

Symptomen van een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)

Symptomen van hyperthyreoïdie kunnen per persoon zeer verschillend zijn en (zeker in een vroeg stadium) wat vaag zijn. Het komt dan ook voor dat de symptomen worden aangezien voor andere aandoeningen.

Veel voorkomende symptomen zijn onder meer:

  • Plotseling gewichtsverlies
  • Hartkloppingen
  • Angstgevoelens, prikkelbaarheid en nervositeit
  • Stemmingswisselingen
  • Snel zweten en gevoeligheid voor warmte
  • Moeite met inslapen en doorslapen
  • Vermoeidheid
  • Spierzwakte
  • Veranderingen in de stoelgang, met name frequentere stoelgang
  • Minder frequente en lichtere menstruatie
  • Tremor – meestal in handen en vingers
  • Een vergrote schildklier (struma), die kan verschijnen als een zwelling aan de basis van de nek
  • Verhoogde eetlust
  • Dunnere huid
  • Fijn, broos haar
  • Uitpuilende ogen, ook wel exophthalmus genoemd en wordt geassocieerd met de ziekte van Graves
Volg deze opleiding als E-learning
Start nu met e-learning en ontvang tot wel 27.5% korting! E-learning
Bekijk e-learning

Wat veroorzaakt hyperthyreoïdie?

Een verscheidenheid aan aandoeningen kan hyperthyreoïdie veroorzaken. De ziekte van Graves, een auto-immuunziekte, is de meest voorkomende oorzaak van hyperthyreoïdie.5 De ziekte van Graves is een auto immuunziekte. Dit betekent dat jouw immuunsysteem je schildklier aanvalt, wat resulteert in de afgifte van te veel schildklierhormoon.

De ziekte van Graves komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Genetica bepaalt voor een groot deel of iemand Graves’ zal ontwikkelen, al spelen ook omgevingsfactoren een rol.6

Andere oorzaken van hyperthyreoïdie zijn onder meer:7

  • Thyroiditis (ontsteking van de schildklier). Thyroiditis verwijst naar aandoeningen die ervoor zorgen dat de schildklier ontsteekt en opzwelt, waardoor er te veel of te weinig van de schildklierhormonen wordt aangemaakt. Onder deze aandoeningen valt bijvoorbeeld ook de Ziekte van Hashimoto.
  • Goedaardige schildklierknobbeltjes. Dit zijn knobbeltjes die zich vaak om onbekende redenen op de schildklier ontwikkelen. Sommige schildklierknobbeltjes produceren overtollige schildklierhormonen, maar de meerderheid is goedaardig. Knobbeltjes worden ook wel goedaardige tumoren of adenoom genoemd.
  • Giftige schildklierknobbeltjes (toxisch adenoom). Sommige schildklierknobbeltjes zijn kwaadaardig. Of een knobbel goed- of kwaadaardig is, wordt bepaald doormiddel van weefselbiopsie die als fijne naaldaspiratie bekend staat.
  • Overtollig jodium. Dit mineraal is essentieel voor de gezondheid en een belangrijk onderdeel van de aanmaak van T4 en T3. Een teveel aan jodium kan echter tijdelijke hyperthyreoïdie veroorzaken.8 Jodium vinden we onder andere terug in vis, zeewier en zuivel. Het is ook aanwezig in bepaalde medicijnen, hoestsiropen en medische contrastvloeistoffen.
  • Grote hoeveelheden T4 in het bloed. Hoge niveaus van T4 kunnen het gevolg zijn van bepaalde voedingssupplementen of te veel van bepaalde schildkliermedicatie, zoals levothyroxine.
  • Tumoren op de eierstokken of teelballen.

Schildklier klachten behandelen met schildklierremmers (thyreostatica)                     

Vanuit de traditionele geneeskunde is een behandeling met schildklierremmers over het algemeen de eerste keus. De naam schildklierremmers zegt het eigenlijk al, deze medicatie remt de schildklier en zorgt dat de schildklier minder of geen schildklierhormoon aanmaakt. Thyreostatica verlaagt de aanmaak van T4 en T3 door remming van het enzym thyroperoxidase, dat een essentiële rol speelt bij de productie van schildklierhormoon.9

Over het algemeen wordt in Nederland thiamazol voorgeschreven, alternatieven zijn Propylthiouracil (PTU)  en carbimazol. Hoewel deze medicatie meestal effectief is in het verlagen van de schildklierhormoonspiegels, komen bijwerkingen vrij veel voor. Bijwerkingen die veel gemeld worden zijn onder andere verhoogde leverenzymen, netelroos, huiduitslag, gewrichtspijn, haaruitval, veranderende smaak, duizeligheid en misselijkheid.

Schildklier klachten behandelen met radioactief jodium    

Wanneer medicatie niet (goed genoeg) aanslaat, je allergisch bent voor de medicatie of schildklierkanker ontwikkelt, kan een behandeling met radioactief jodium voorgeschreven worden. Je schildklier absorbeert namelijk vrijwel al het jodium in je lichaam. Dus door radioactief jodium in te nemen, heeft dit effect op alle schildkliercellen die aanwezig zijn in je lichaam. Hierdoor worden de kankercellen vernietigd en kan voorkomen worden dat het zich verspreid.

Hypothyreoïdie, of traagwerkende schildklier, is de meest voorkomende bijwerking én het doel van een behandeling met radioactief jodium. Niet zo gek, want de behandeling heeft jouw schildklier vrijwel compleet lamgelegd. Een behandeling met radioactief jodium is dan ook permanent en kan niet worden teruggedraaid. Over het algemeen moeten de meeste mensen die deze behandeling krijgen hun leven lang vervangende schildklierhormonen innemen.

Nadelen radioactief jodium

Hoewel de behandeling als veilig en effectief wordt gezien, valt niet te voorkomen dat andere delen van het lichaam ook worden aangetast door de straling. Dit maakt dat, met name hogere doseringen, radioactief jodium het risico op bepaalde kankersoorten verhoogd.10

Daarbij doet de behandeling niets voor de werkelijke oorzaak van de aandoening. De ziekte van Graves is bijvoorbeeld een auto-immuunziekte waarbij TSI-antilichamen de TSH-receptoren aanvallen en overmatige secretie van schildklierhormoon veroorzaken.5 Iets activeert de auto-immuunreactie. Dit kan een probleem zijn met je spijsverteringsstelsel (bijvoorbeeld lekkende darm), de bijnieren, een nutriënttekort, een hormonale disbalans of andere factoren.

Radioactief jodium zal helpen de overmatige afscheiding van schildklierhormonen te remmen, maar het doet niets om de auto-immuunrespons te stoppen. Het is dus altijd zaak om grondig onderzoek te doen naar eventuele onderliggende oorzaken.

(Radioactief) jodium en kernrampen

Radioactief jodium en enkele andere isotopen die in de nucleaire geneeskunde worden gebruikt, zijn een bijproduct van de productie van kernenergie. Radioactief jodium is ook één van de (schadelijk) radioactieve deeltjes die vrijkomen bij een kernramp en door de lucht worden verspreid.

Radioactief jodium is natuurlijk niet ons enige probleem tijdens een kernramp. Maar wel het enige probleem waar we ons enigszins tegen kunnen beschermen. Net als normaal jodium, wordt de radioactieve variant opgenomen door de schildklier. Wanneer je lichaam al voorzien is van ‘goed’ jodium (door de jodium tabletten), is er geen plek meer voor de schadelijke jodium. Dit maakt dat je het radioactieve jodium na een paar uur weer uitplast.11

Schildklier verwijderen (thyroïdectomie)

Tijdens een thyroïdectomie wordt de schildklier geheel of gedeeltelijk verwijderd. Deze operatie kan worden aanbevolen voor mensen met hyperthyreoïdie, maar zal op individuele basis worden beoordeeld. Het verwijderen van de schildklier wordt ook gebruikt om soorten thyroïditis, thyrotoxicose en schildklierkanker te behandelen. Wanneer je schildklier volledig is verwijderd, zal je permanent vervangende schildklierhormonen moeten nemen.

Tot slot

Eén van de doelen van deze website is om mensen aan te moedigen om natuurlijke behandelmethoden te overwegen. Maar er zijn momenten waarop een conventionele medische behandeling noodzakelijk is. Hoewel we niet tegen medicatie als thyreostatica zijn om de symptomen van hyperthyreoïdie onder controle te houden, blijft het symptoombestrijding. Het uiteindelijke doel is om de gezondheid van de persoon weer te herstellen om zo een behandeling met radioactief jodium of schildklierchirurgie te vermijden. Maar er zijn momenten waarop het herstellen van de gezondheid van de schildklier niet mogelijk is, en behandeling met radioactief jodium of schildklierchirurgie noodzakelijk is. Op die momenten is het belangrijk te weten wat je kunt verwachten.

Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze Orthomoleculair Adviseur Basis.

Referenties
  1. Canaris, G. J., Steiner, J. F., & Ridgway, E. C. (1997). Do traditional symptoms of hypothyroidism correlate with biochemical disease?. Journal of general internal medicine, 12(9), 544-550.
  2. Todd C. H. (2009). Management of thyroid disorders in primary care: challenges and controversies. Postgraduate medical journal, 85(1010), 655–659. https://doi.org/10.1136/pgmj.2008.077701
  3. Kaltsas, G., Vgontzas, A., & Chrousos, G. (2010). Fatigue, endocrinopathies, and metabolic disorders. PM & R : the journal of injury, function, and rehabilitation, 2(5), 393–398. https://doi.org/10.1016/j.pmrj.2010.04.011
  4. Safer, J. D. (2011). Thyroid hormone action on skin. Dermato-endocrinology, 3(3), 211-215.
  5. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. (2021). Graves’ Disease. https://www.niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/graves-disease
  6. Płoski, R., Szymański, K., & Bednarczuk, T. (2011). The genetic basis of graves’ disease. Current genomics, 12(8), 542–563. https://doi.org/10.2174/138920211798120772
  7. Mathew, M., Rawla, P., (2021). Hyperthyroidism. StatPearls Publishing; 2022 Jan-. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537053/
  8. Farebrother, J., Zimmermann, M. B., & Andersson, M. (2019). Excess iodine intake: sources, assessment, and effects on thyroid function. Annals of the New York Academy of Sciences, 1446(1), 44–65. https://doi.org/10.1111/nyas.14041
  9. Abdi, H., Amouzegar, A., & Azizi, F. (2019). Antithyroid Drugs. Iranian journal of pharmaceutical research : IJPR, 18(Suppl1), 1–12. https://doi.org/10.22037/ijpr.2020.112892.14005
  10. Shim, S. R., Kitahara, C. M., Cha, E. S., Kim, S. J., Bang, Y. J., & Lee, W. J. (2021). Cancer risk after radioactive iodine treatment for hyperthyroidism: A systematic review and meta-analysis. JAMA network open, 4(9), e2125072-e2125072.
  11. Ravichandran, R., Binukumar, J. P., & Al Saadi, A. (2010). Estimation of effective half life of clearance of radioactive Iodine (131I) in patients treated for hyperthyroidism and carcinoma thyroid. Indian journal of nuclear medicine: IJNM: the official journal of the Society of Nuclear Medicine, India25(2), 49.
Sluiten