Detoxen

Wat is detoxen?

Detoxen is het ontgiften van het lichaam middels het afvoeren van afvalstoffen. Dit betreft het rein maken, zuiveren en ontdoen van ongewenste of vreemde stoffen uit het lichaam. Het lichaam beschikt zelf over een belangrijke ontgiftende functie. De lever speelt hierbij de grootste rol. Ook andere organen dragen hieraan bij, waaronder de nieren, darmen, lymfe, longen en huid.

Onze leefwereld bevat veel belastende stoffen die het lichaam binnenkomen. Dit kan voortkomen uit voeding of kraanwater, maar bijvoorbeeld ook uit tabaksrook, medicatie, cosmetica, etc. Zo zit ons milieu vol met chemische stoffen en zware metalen zoals kwik, cadmium, lood en arseen.

Om gifstoffen uit het lichaam te scheiden, wordt er gebruik gemaakt van de volgende uitscheidingsorganen:

• De lever. Vrijwel alle schadelijke stoffen passeren de lever via de bloedbaan. De lever is het grootste ontgiftingsorgaan en daarmee essentieel voor een goede ontgifting.
• De nieren. Deze organen regelen de water- en zouthuishouding. De nieren spelen ook een heel belangrijke rol bij de zuur/base balans en zorgen voor de uitscheiding van urinezuren.
• De darmen. De darmen scheiden onder meer onverteerde voedselresten uit. Wanneer er geen dagelijkse ontlasting plaatsvindt, kan er obstipatie ontstaan.
• De lymfebanen. Het gaat hier om een drainagesysteem dat ongewenste stoffen kan afvoeren. Daarvoor is een intact en goed stromend systeem noodzakelijk.
• De longen. Behalve de opname van zuurstof, verzorgen de longen de uitscheiding van gasvormige stoffen. De belangrijkste zijn koolstofdioxide, het koolzuurgas, ammoniak en alcohol.
• De slijmvliezen. Deze bekleden de organen vanbinnen, scheiden vloeibare en meer of minder vaste stoffen uit.
• De huid. Naast de slijmvliezen ondersteunt de huid eveneens de uitscheiding door middel van verdamping, transpiratie en soms door huiduitslag.

Door leverdetoxificatie worden vetoplosbare toxische stoffen omgezet naar een wateroplosbare vorm, die kan worden uitgescheiden. De leverdetoxificatie vindt plaats in fases:

• Fase 1: omzetten van de toxine naar een reactieve metaboliet
• Intermediaire fase: de reactieve stof bindt zich aan eiwitten of vetten
• Fase 2: koppeling van de hydrofiele stof aan de reactieve stof
• Fase 3: uitscheiding van de stof via gal, ontlasting en urine

In fase 2 vinden een aantal processen plaats, waaronder de methylering, acetylering, glutathion conjugatie, sulfatie en glycinatie. Ieder proces heeft zijn eigen specifieke werkzaamheid. Voor de gehele ontgifting zijn voldoende nutriënten nodig ter bescherming en ondersteuning van de lever in al zijn processen. Dit zijn diverse vitamines, mineralen, aminozuren, fytonutriënten en antioxidanten. De belangrijkste lichaamseigen ontgiftende stof is glutathion.

Oorzaken

Het doel van detoxen is het opruimen van blokkades die in het lichaam ontstaan. Deze zogenoemde verslakkingen ofwel stagnaties leiden tot disbalans en ontstaan door afvalstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld toxines, maar ook een verslechterde spijsvertering. Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten verstoringen:

• Exogene factoren: chemische stoffen, zware metalen, medicijnen, toxinen van micro-organismen, trauma, straling en bewerkte voeding.
• Endogene factoren: onvolledige vertering en ontgifting, pH schommelingen, belemmerde uitscheiding (chronische obstipatie) en emotionele/mentale stressoren.

Voedingsadviezen

Bij het ondersteunen van het ontgiftingsproces kunnen we kijken naar drie onderdelen: het verminderen van de inname van belastende stoffen, het ondersteunen van de verwerking van afvalstoffen, en het bevorderen van de uitscheiding via verschillende organen.

Bij het beperken van belastende stoffen wordt vaak gekeken naar voeding en leefstijl. Bepaalde producten, zoals alcohol, cafeïne, suiker en sterk bewerkte voeding, kunnen de lever extra belasten en worden daarom zoveel mogelijk vermeden. Ook het beperken van histaminerijke voeding of producten die rijk zijn aan biogene aminen, zoals kaas, gerookte producten of varkensvlees, kan in sommige situaties zinvol zijn. Door deze bronnen van belasting te verminderen, krijgt de lever de ruimte om zijn andere functies beter uit te voeren.

Naast het vermijden van overbelasting is het ook mogelijk om de verwerking van afvalstoffen actief te ondersteunen. In de lever worden deze stoffen omgezet en klaargemaakt voor uitscheiding. Dit gebeurt via verschillende omzettingsroutes die afhankelijk zijn van voldoende aanvoer van bouwstoffen zoals B-vitamines, aminozuren, antioxidanten en zwavelverbindingen. Ook kruiden zoals mariadistel of kurkuma kunnen hierbij worden ingezet.

Vervolgens is het belangrijk dat afvalstoffen het lichaam ook verlaten. Voeding kan daarbij ondersteunen, bijvoorbeeld via bitterstoffen die de galstroom bevorderen of vezels die de stoelgang ondersteunen.

Opmerkingen

Naast voeding kunnen ook andere leefstijlfactoren bijdragen aan een goede ontgifting. Regelmatig bewegen stimuleert onder meer de doorbloeding en het lymfestelsel, wat belangrijk is voor de afvoer van afvalstoffen. Ook voldoende slaap speelt een rol: tijdens de nacht vinden herstelprocessen plaats die bijdragen aan het opruimen van schadelijke stoffen. Verder is het van belang om blootstelling aan externe belastende stoffen zoveel mogelijk te beperken. Denk aan chemische stoffen in schoonmaakmiddelen, cosmetica, verpakkingsmaterialen en bestrijdingsmiddelen. Tot slot kunnen ontspanning en stressreductie indirect helpen, omdat langdurige stress het lichaam uitput en daarmee ook het ontgiftingsproces onder druk zet.

Bij detoxen denkt men vaak aan een sapkuur. Hoewel een sapkuur, zonder toegevoegde suikers, een boost kan geven om gezonder te gaan leven, is er geen bewijs dat dit helpt bij het ontgiften. Andere methoden, zoals het gebruik van ontslakkingsklei, pimba of kalebaskalk, kunnen zelfs schadelijk zijn, bijvoorbeeld vanwege mogelijke aanwezigheid van zware metalen. Het is dus vooral belangrijk om van dag tot dag gezond te leven en het lichaam te ondersteunen in zijn natuurlijke uitscheidingsvermogen.