Elektromagnetische straling en het effect op onze gezondheid

Terwijl je dit artikel leest ben je omringd door elektromagnetische straling. In de moderne samenleving is dit inmiddels normaal; een leven zonder mobiele telefoon met 5G, wifi, laptop en smart-TV is vrijwel ondenkbaar. Maar het fenomeen is nieuw en we worden dan ook aan aanzienlijk meer elektromagnetische straling blootgesteld dan onze voorouders. Maar is elektromagnetische straling wel veilig en welk effect heeft het op onze gezondheid?

Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.

[advice]

Er is een algemene veronderstelling dat elektromagnetische straling en velden geen invloed hebben op levende organismen. Misschien komt dit uit films als Terminator, waar robots worden uitgeschakeld in de aanwezigheid van deze velden, terwijl de mens onaangetast lijkt. Hoewel de effecten misschien niet zo dramatisch zijn, worden levende organismen wel degelijk beïnvloed door elektromagnetische straling. Sterker nog, er zijn meer dan 2000 wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd door onafhankelijke wetenschappers naar deze effecten.

Veel van deze onderzoeken schetsen geen positief beeld. Veruit de meeste zorgen zijn er over draadloze apparaten en de mogelijk kankerverwekkende effecten hiervan.^1,2,3

Wat is (elektromagnetische) straling?

Straling bestaat uit kleine deeltjes, fotonen genaamd, die alleen reizen of synchroon met andere fotonen bewegen. Simpel gezegd is het dus reizende energie. Wanneer fotonen samen bewegen, doen ze dat in golven.⁴

De energie komt uit een bron en kan in verschillende materialen doordringen. De zon is hiervan de bekendste bron. Deze ster zendt al sinds het begin van ons zonnestelsel zijn energie uit die wij op aarde ervaren als warmte, licht en uv-stralen. Daarnaast bestaat er kunstmatige straling, zoals wifi straling.

Wat is een elektromagnetisch veld?

Een elektromagnetisch veld is een veld dat onder andere ontstaat bij opwekking of gebruik van elektriciteit, of het gebruik van draadloze communicatie. Een dergelijk veld strekt zich oneindig uit door de ruimte en beïnvloedt het gedrag van geladen objecten in de buurt van het veld. Hoe dichter bij de bron, hoe sterker het elektromagnetische veld. De sterkte neemt af als de afstand tot de bron groter wordt.

Straling duidt men door middel van het elektromagnetische spectrum (zie figuur 1). Binnen dit spectrum zijn er grof gezegd twee categorieën van elektromagnetische frequenties: hoogfrequent of ioniserende straling aan de ene kant, tot laagfrequent of niet-ioniserend aan de andere kant.

Elektronische apparaten, zoals smartphones, televisies, zendmasten en bluetooth-hoofdtelefoons classificeren we als niet-ioniserend. Dit in tegenstelling tot de straling van de hoogenergetische.

Ioniserende straling

Hoogfrequente straling noemen we ook wel ioniserend en hiervan is iedereen overtuigd dat blootstelling schadelijk kan zijn. Een extreem voorbeeld is de radioactieve straling die vrijkomt na een kernramp.

Deze straling is schadelijk omdat het cellen op atomair niveau kan beïnvloeden door een elektron uit een atoom te verwijderen, of het te ‘ioniseren’. Ioniserende straling kan ons DNA en de cellen in ons lichaam beschadigen.^5,6 We geven enkele voorbeelden van:

Radioactieve straling

Radioactieve straling wordt ook wel deeltjesstraling genoemd, omdat het de energie via deeltjes overbrengt. Dit is in tegenstelling tot andere (elektromagnetische) waarbij de energie in golven wordt overgebracht. Radioactieve deeltjes komen vrij bij radioactief verval van atomen en kunnen we onderverdelen in alfa-, bèta- en gammastraling.

Uv-straling

Uv-straling, of ultraviolet licht, is energie dat door de zon en sommige kunstmatige bronnen, zoals zonnebanken, wordt uitgezonden. Te lang onbeschermd in de zon veroorzaakt een verhoogt het risico op vroegtijdige huidveroudering, oogbeschadiging en huidkanker.

Uv-straling is onzichtbaar voor het oog en is op zichzelf niet voelbaar.

Röntgenstraling

Röntgenstralen zijn een soort die het meest bekend staat om het vermogen om door de huid van een persoon te ‘kijken’ op een röntgenfoto. Dit maakt het een waardevol medische diagnostisch hulpmiddel.

Start nu met e-learning en ontvang tot wel 27.5% korting! E-learning

Bekijk e-learning

Niet-ioniserende straling

Aan de andere kant van het spectrum bevindt zich de laagfrequente of niet-ioniserende straling. Niet-ioniserende is ook in staat om atomen in het lichaam te verplaatsen of te laten trillen. En hoewel de algemene consensus is dat dit gegeven niet voldoende is om DNA of cellen – direct – te beschadigen, is er toch een stevig tegengeluid.^7,8

Voorbeelden van bronnen van niet-ioniserende straling:

• Huishoudelijke apparaten zoals een magnetron, haardroger, wasmachine en inductiekookplaten
• Wifi routers
• Bluetooth apparaten
• Hoogspanningskabels
• Slimme meters
• Babyfoons
• Computers
• Draadloze apparatuur zoals mobiele telefoon, laptop, tablet

EMF straling van elektronische apparaten

Niet-ioniserende straling is nog op te delen, namelijk in ELF straling (extreem laagfrequente straling en RF straling (radiofrequente straling).

EMF’s met extreem lage frequentie (ELF) – 0 Hz tot 300 Hz

Elektronische apparaten hebben een stekker of een batterij die elektriciteit genereert om het apparaat van stroom te voorzien. Deze stroombron lekt lage stralingsniveaus, de zogenaamde Extreem Lage Frequentie (ELF) straling. Deze soort reist niet ver, omdat het nergens heen probeert te gaan. Zie het als een waterlek uit een tuinslang, vergeleken met een waterpistool.

Radiofrequentie (RF) EMV’s – 300 Hz tot 300 GHz

Dit is het waterpistool van hierboven. Wanneer een elektronisch apparaat met een ander apparaat wil communiceren, stuurt het een draadloos signaal naar dat apparaat. Het signaal wordt vervolgens omgezet in audio, video, tekst of afbeeldingen. Ze worden ook wel microgolfsignalen (MW) genoemd.

Deze frequenties omvatten mobiele netwerken (3G, 4G, 5G), wifi, Bluetooth, RFID, NFC en GPS. RF-signalen kunnen op veel verschillende frequenties (hertz) en vermogensniveaus (watt/volt) worden verzonden. Een signaal van een mobiele telefoon kan bijvoorbeeld meerdere kilometers reizen, terwijl een wifi-signaal niet veel verder dan 10 meter zal gaan.

Een wifi-router gebruikt een vergelijkbare frequentie die een magnetron gebruikt om voedsel te verwarmen, maar zendt op een lager vermogensniveau uit. Elektronica moet verschillende vermogensniveaus genereren om de verschillende afstanden die ze kunnen afleggen aan te kunnen.

Heeft elektromagnetische straling effect op ons lichaam?

Het eenvoudige antwoord is ja. EMF’s hebben een effect op je lichaam. Een nauwkeuriger antwoord zou een meer gedetailleerde vraag vereisen. Over welk effect hebben we het? Biologische of nadelige gezondheidseffecten?

Nadelige gezondheidseffecten leiden tot een merkbare aantasting van je gezondheid of die van je kinderen. Biologische effecten zijn meetbare reacties op een verandering in de omgeving (in dit geval je lichaam) en zijn niet per se slecht. Maar als deze veranderingen je systeem op lange termijn onder druk zetten, kunnen ze schadelijk zijn voor je gezondheid en nadelige effecten hebben.

Microscopisch gezien kunnen elektromagnetische velden effecten hebben op ons lichaam op cellulair niveau. Je hebt ongetwijfeld wel eens een warm oor gehad na een lang telefoongesprek, dit komt doordat laagfrequente straling onze cellen kan verwarmen.

Naast het genereren van warmte in onze cellen, leert onderzoek ons dat elektromagnetische velden ook oxidatieve stress kan veroorzaken.^9,10,11,12 Oxidatieve stress is schadelijk voor onze cellen, inclusief het DNA. Dit gegeven alleen al zou ons moeten waarschuwen om waakzaam te zijn en om de dagelijkse blootstelling aan EMV te minimaliseren. Met name bij kinderen.

Daarnaast is langdurige blootstelling aan laagfrequente straling in verband gebracht met:

• ADHD¹³
• Hoofdpijn^14,15
• Obesitas¹⁶
• Autisme¹⁷
• Verminderde vruchtbaarheid bij zowel mannen als vrouwen^{18, 19, 20, 21, 22}
• Miskramen^23,24,25
• Verminderde slaapkwaliteit^26,27
• Depressie²⁸

Straling van telefoon

Mobiele telefoons zijn dan ook meteen een van de meest zorgwekkende bronnen van elektromagnetische straling. Tegenwoordig lijkt het alsof we niks meer kunnen zonder smartphone. De afgelopen jaren zijn ze dan ook een integraal onderdeel geworden van hoe we werken, socializen en onze vrije tijd besteden.

De langste studie naar mobiel telefoongebruik en kanker begon in 2000 en vond een positieve correlatie tussen lange blootstelling aan straling van mobiele telefoons en de incidentie van glioom.²⁹ Glioom veroorzaakt hersen- en ruggenmergtumoren. Verontrustend was dat de tumoren aan dezelfde kant van het hoofd werden gevonden waar de persoon gewoonlijk de mobiele telefoon tegenhield. Dit verband, hoewel niet sterk genoeg om te bevestigen dat mobiele telefoons kanker veroorzaken, heeft sindsdien geleid tot meer onderzoeken.³⁰

Wat kun je doen om jezelf tegen elektromagnetische straling te beschermen?

Jezelf volledig beschermen tegen EMF is, tenzij je ver van de bewoonde wereld in een blokhut gaat wonen, helaas onmogelijk. Wel kun je jouw blootstelling aan laagfrequente straling verminderen. We geven een aantal tips:

• Ga terug naar bedraad. Met de komst van wifi en bluetooth is vrijwel alles draadloos geworden. Helaas betekent het wel dat wanneer je de bekabelde verbinding weghaalt, er radiofrequenties voor in de plaats komen. Dit heeft een enorme impact op de hoeveelheid straling waaraan je wordt blootgesteld, ook wel stralingsbelasting genoemd.
• Eet veel antioxidantrijke voedingsmiddelen. Elektromagnetische straling kan voor oxidatieve stress zorgen, en laten antioxidanten, zoals s-acetyl-l-glutathion en quercetine, nou net dat proces een halt kunnen toe roepen.
• Laat vandaag de laatste dag zijn dat jij je mobiele telefoon in je broekzak stopt of met je laptop op schoot werkt. Zoals je hierboven hebt gelezen is blootstelling aan EMF in verband gebracht met verminderde vruchtbaarheid, met name een verminderde spermakwaliteit.^18,20
• Zet je mobiele telefoon op vliegtuigstand en zet alleen aan wanneer je deze nodig hebt en neem regelmatig pauzes wanneer je aan een laptop werkt. Blootstelling aan straling heeft namelijk tijd nodig om op te bouwen. Een korte blootstelling heeft mogelijk niet dezelfde impact op je lichaam als langdurige blootstelling.
• Verban je mobiele telefoon uit de slaapkamer. De straling afkomstig van je telefoon is niet gewenst tijdens het slapen. Zo is dit in verband gebracht met een verminderde slaapkwaliteit.^26,27 Je slaap is cruciaal voor herstel en ontspanning, in de slaapkamer is wat ons betreft dus geen ruimte voor verstorende apparatuur.
• Ga naar buiten. Plug even uit de digitale wereld en alle zoomrooms en richt je ogen op de horizon. De natuur werkt helend, dus even offline het bos in kan veel goeds doen.

Tot slot

Hoewel algemeen wordt aangenomen dat EMF en elektromagnetische straling niet veel effect kan hebben op de gezondheid, zegt de wetenschap toch wat anders. Zeker in een wereld waarin de technologische ontwikkelingen bijna niet bij te houden zijn en alles draadloos is, neemt de stralingsbelasting alleen maar toe. En hoewel een gezond lichaam veel kan hebben, blijkt dat langdurige blootstelling toch echt negatieve gevolgen kan hebben.

Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Volg dan onze opleiding Orthomoleculair Adviseur Basis.