Nierfalen

Wat is nierfalen?

De nieren zijn twee boonvormige organen en bevinden zich bij de rug achter de onderste ribben. Het voornaamste doel is het filteren van het bloed waar afvalstoffen en water via de urine uitgescheiden worden. Per dag filteren de nieren ongeveer 1.750 liter bloed.

Nierfalen kan ineens ontstaan (acuut) of langzaam zich ontwikkelen (chronisch). Men spreekt van chronisch nierfalen of chronische nierinsufficiëntie (CNI) wanneer klachten:

• Langer dan 3 maanden aanhouden
• De structuur en/of functie van de nieren is aangetast

Bij nierfalen is de functie van de nieren verstoord. Er wordt ook vaak gesproken over verminderde nierfunctie, nierinsufficiëntie of nierschade. In het lichaam leidt dit tot moeilijke situaties doordat de nieren niet meer voldoende filteren. Hierdoor stapelen afvalstoffen zoals medicijnen en zouten op in het bloed. Ook kan het zijn dat de nieren gaan lekken en stoffen doorlaten zoals eiwitten en vitamines. Evenwichten zoals de zuur-base-, zout- en waterhuishouding in het lichaam raken hierdoor verstoord. Van de totale bevolking kampt ongeveer 10% met een verminderde nierfunctie. Hoe hoger de leeftijd, hoe hoger dit percentage wordt.

De gevolgen hiervan zijn dat kalium in het bloed stijgt wat kan leiden tot hartritmestoornissen. Daarnaast verandert de concentratie van fosfaat, vitamine D en calcium, wat aanleiding kan geven tot botontkalking. Ook bloedarmoede, verzuring van het bloed, verlies van eiwitten in de urine en daling van de urineproductie zijn gevolgen. Een terminale fase breekt aan als de nierfunctie stilvalt. Nierfalen leidt meestal niet tot overlijden. Mensen overlijden vaak aan andere aandoeningen zoals een longontsteking.

Symptomen

Nierfalen symptomen zijn moeilijk te herkennen, het begint namelijk geleidelijk en vordert traag waardoor je meestal niets merkt. Pas in gevorderde stadia beginnen de eerste klachten bij nierfalen.

• Jeuk
• Misselijkheid
• Algehele malaise
• Kortademigheid
• Dikke benen (oedeem)
• Hoge bloeddruk
• Hartritmestoornis
• Spierpijn
• Minder plassen
• Hoofdpijn

Een van de andere nierfalen symptomen is rugpijn. Rugpijn kan uiteraard verschillende oorzaken hebben, maar het is verstandig om bij aanhoudende rugpijn te denken aan de nieren. De rugpijn zit dan vaak halverwege de rug en is wat dieper gelegen.

Oorzaken

Voor acuut nierfalen zijn verschillende oorzaken:

• Lage toevoer van bloed naar de nieren door bijvoorbeeld een lage bloeddruk door een bloeding ergens anders in het lichaam.
• Beschadigd nierweefsel door infectie of medicatie
• Nierstenen waardoor problemen met de afvoer van urine ontstaan

Chronisch nierfalen kan ontstaan bij de volgende klachten:

• Verhoogde bloeddruk
• Diabetes mellitus
• Andere aangeboren afwijkingen

Daarnaast zijn kunnen de volgende oorzaken ook invloed hebben op het krijgen van nierfalen:

• Ouderdom
• Bijwerkingen van medicatie

Voedingsadviezen

• Beperk je zoutinname (maximaal 6 gram per dag)
  • Vermijd voeding met een hoog natriumgehalte zoals kant-en-klare maaltijden, gerookte of gepekelde vis en gezouten nootjes
  • Probeer maaltijden smaak te geven met allerlei (verse) kruiden
• Beperk vleesinname en kies voor mager vlees zoals kip of vis
• Eet kleine porties eiwitten zoals van vis, vlees of eieren
• Drink alleen wanneer je echt dorst hebt om de nieren te ontlasten
• Neem voldoende verse groente, noten en peulvruchten