Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.
Wat is biotine?
Biotine is een essentiële vitamine die tot de groep van B-vitamines behoort. In Nederland staat het stofje ook bekend onder de naam vitamine B8. In het buitenland wordt het vaak aangeduid als vitamine B7. Biotine heeft als bijnaam “vitamine H”, een term die begin vorige eeuw is ontstaan bij de ontdekking van de vitamine. Het nutriënt bleek namelijk essentieel te zijn voor een gezonde huid en haar en de letter “H” verwijst dan ook naar de Duitse woorden “Haar und Haut”.
Bij welke processen is biotine betrokken?
In het lichaam speelt biotine een belangrijke rol als co-enzym voor de vijf verschillende carboxylase-enzymen.1,2 Deze enzymen zijn verantwoordelijk voor het toevoegen van een koolstofdioxidegroep aan specifieke moleculen in het lichaam, ook wel carboxylering genoemd.
Biotine fungeert als een cofactor in dit proces door te binden aan een specifieke plek op deze carboxylase-enzymen. Deze binding activeert het enzym, waardoor het in staat is koolstofdioxide toe te voegen aan specifieke moleculen die betrokken zijn bij belangrijke biologische reacties. Deze toevoeging maakt het mogelijk dat deze moleculen verder kunnen worden gemetaboliseerd, wat essentieel is voor de uitvoering van vitale biologische processen.
Waar kun je biotine voor inzetten?
Biotine staat bij veel mensen bekend om zijn rol voor een gezonde huid, haar en nagels. De vitamine is via carboxylering betrokken bij de vorming van aminozuren, belangrijke bouwstenen voor het eiwit keratine. Keratine is het hoofdbestanddeel van haar en nagels, en is te vinden in de opperhuid. Biotine gebruikt men dan ook vaak bij haaruitval, broze nagels en bij huidklachten zoals eczeem, psoriasis en acne.
Toch is biotine ook belangrijk voor andere lichamelijke processen, zoals de spijsvertering, stofwisseling, energieproductie, bloedsuikerregulatie en immuunfunctie. Er zijn dan ook aanwijzingen dat de vitamine ingezet kan worden bij insulineresistentie en diabetes.
Wat is insulineresistentie?
Insulineresistentie is een aandoening waarbij de lichaamscellen niet goed reageren op insuline, een hormoon dat wordt geproduceerd door de alvleesklier. Normaal gesproken helpt insuline de cellen om glucose uit het bloed op te nemen, wat de bloedsuikerspiegel reguleert.
Bij een insuline resistentie hebben de cellen moeite om de insuline te herkennen en te gebruiken, waardoor er meer insuline moet worden geproduceerd om hetzelfde effect te bereiken. Dit kan uiteindelijk leiden tot een teveel aan insuline in het bloed, wat leidt tot verstoringen in de stofwisseling en een verhoogd risico op het ontwikkelen van diabetes type 2.
Hoe herken je insulineresistentie?
- Verhoogde bloedsuikerspiegel
- Onverklaarbare gewichtstoename, voornamelijk buikvet
- Moeite met afvallen
- Zin om te snacken, voornamelijk zoetigheid
- Vermoeidheid en energiedips na het eten
- Chagrijnig of geïrriteerd van de honger (‘hangry’)
- Huidproblemen
- Verhoogde bloeddruk
- Hevige dorst en veel plassen
Wat is diabetes?
Diabetes, of diabetes mellitus, is een chronische aandoening waarbij het lichaam problemen heeft met het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Er zijn verschillende vormen van diabetes, waarvan diabetes type 1 en diabetes type 2 de meest voorkomende zijn. Diabetes wordt ook wel suikerziekte genoemd vanwege het kenmerkende symptoom van verhoogde bloedsuikerspiegels die geassocieerd wordt met het eten van suikerrijke voedingsmiddelen.
Bij diabetes type 1 produceert de alvleesklier onvoldoende of helemaal geen insuline. Dit wordt meestal veroorzaakt door een auto-immuunreactie waarbij het immuunsysteem de insulineproducerende cellen in de alvleesklier aanvalt en vernietigt. Mensen met diabetes type 1 moeten dagelijks insuline-injecties krijgen om de bloedsuikerspiegel te reguleren.
Diabetes type 2 treedt op wanneer het lichaam insulineresistent is en de alvleesklier niet genoeg insuline produceert om aan de behoeften van het lichaam te voldoen. In sommige gevallen kan je diabetes type 2 beheersen door aanpassingen in de levensstijl, zoals gezonde voeding, regelmatige lichaamsbeweging en gewichtsverlies. Soms zijn medicijnen nodig om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.
Diabetes type 1 en 2: de verschillen
| Type 1 | Type 2 | ||||
| Oorzaak | Auto-immuunziekte | Meerdere factoren zoals genetica, leefstijl en overgewicht | |||
| Insuline | Het lichaam produceert geen insuline | Het lichaam kan insuline niet effectief gebruiken | |||
| Voorkomen in Nederland | Ongeveer 5-10% van alle diabetesgevallen | Ongeveer 90-95% van alle diabetesgevallen | |||
| Start ziekte | Meestal vóór de leeftijd van 30 jaar | Meestal na de leeftijd van 40 jaar | |||
| Symptomen | Plotselinge symptomen zoals overmatig urineren, overmatige dorst, gewichtsverlies en vermoeidheid | Vaak milde symptomen zoals overmatig urineren, overmatige dorst, vermoeidheid, wazig zicht en langzame genezing van wonden | |||
| Gewichtseffect | Gewichtsverlies is vaak aanwezig | Kan zowel gewichtstoename als gewichtsverlies veroorzaken | |||
| Behandeling | Insuline-injecties of insulinepomp | Dieet, lichaamsbeweging, orale medicatie en mogelijk insuline-injecties of insulinepomp | |||
Kan biotine de bloedsuikerspiegel verlagen en insulineresistentie omkeren?
Biotine kan indirect bijdragen aan het verbeteren van de insulinegevoeligheid en het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Enkele mogelijke mechanismen waarop biotine deze effecten uitoefent zijn:3
- Insulinegevoeligheid: biotine kan de insulinegevoeligheid van de cellen verhogen, waardoor ze beter in staat zijn om glucose op te nemen uit het bloed. Dit leidt tot een verbeterde regulatie van de bloedsuikerspiegel.
- Gluconeogenese: biotine kan de activiteit van het enzym pyruvaat carboxylase verhogen, dat betrokken is bij de gluconeogenese, het proces waarbij de lever glucose produceert uit niet-koolhydraatbronnen zoals aminozuren. Door de gluconeogenese te bevorderen, helpt biotine de bloedsuikerspiegel te verlagen.
- Verbeterde glucosestofwisseling: biotine is betrokken bij verschillende enzymatische reacties die een rol spelen bij de stofwisseling van glucose in het lichaam. Het kan helpen bij de efficiënte verwerking en opname van glucose door de cellen, wat bijdraagt aan een gezonde bloedsuikerregulatie en een verminderde belasting op de insulineproductie.
- Ontstekingsremmende effecten: biotine kan ontstekingsremmende eigenschappen hebben. Ontsteking heeft een negatieve invloed op de insulinegevoeligheid en de bloedsuikerregulatie. Door ontstekingsreacties te verminderen, draagt biotine bij aan een betere controle van de bloedsuikerspiegel en een positieve invloed op de insulinegevoeligheid.
Wat zegt de wetenschap?
Onderzoek bij diabetische knaagdieren heeft aangetoond dat biotine de bloedsuikerregulatie verbetert.4,5,6 Maar ook bij mensen zijn de resultaten veelbelovend. Gesuggereerd wordt dat het toedienen van biotine voor een verlaging van de bloedsuikerwaarden zorgt bij mensen met diabetes type 1 of type 2.7,8 Een van deze onderzoeken wees ook uit dat diabetische patiënten lagere biotinegehaltes in hun bloed hadden in vergelijking met de controlegroep.8
Daarnaast hebben andere studies aangetoond dat biotine bij mensen met diabetes een verlaging van triglyceriden en VLDL-cholesterol (Very Low-Density Lipoprotein) veroorzaakt.9 Verhoogde niveaus van de triglyceriden en het VLDL worden geassocieerd met insulineresistentie.10 Een combinatiesupplement van chroom en biotine zorgde in verschillende onderzoeken voor een verbetering van de bloedsuikerspiegel bij mensen met diabetes type 2.11,12
Tot slot
Biotine is in het lichaam op verschillende manier betrokken bij de regulatie van de bloedsuiker. Onderzoek laat dan ook positieve resultaten zien van biotine op het bloedsuikerniveau. Hoewel er nog meer studies nodig zijn om de optimale doseringen, behandelduur en langetermijneffecten te bepalen, wijzen de huidige bevindingen op de potentiële voordelen van biotine als een aanvullende benadering van diabetesmanagement.
Lees ook onze eerder geschreven blogs over diabetes:
- Zempleni, J., Wijeratne, S. S., & Hassan, Y. I. (2009). Biotin. Biofactors, 35(1), 36-46.
- Zempleni, J., Hassan, Y. I., & Wijeratne, S. S. (2008). Biotin and biotinidase deficiency. Expert review of endocrinology & metabolism, 3(6), 715-724.
- Fernandez-Mejia, C. (2005). Pharmacological effects of biotin. The Journal of nutritional biochemistry, 16(7), 424-427.
- Zhang, H., Osada, K., Sone, H., & Furukawa, Y. (1997). Biotin administration improves the impaired glucose tolerance of streptozotocin-induced diabetic Wistar rats. Journal of nutritional science and vitaminology, 43(3), 271-280.
- Zhang, H., Osada, K., Maebashi, M., Ito, M., Komai, M., & Furukawa, Y. (1996). A high biotin diet improves the impaired glucose tolerance of long-term spontaneously hyperglycemic rats with non-insulin-dependent diabetes mellitus. Journal of nutritional science and vitaminology, 42(6), 517-526.
- Reddi, A., DeAngelis, B., Frank, O., Lasker, N., & Baker, H. (1988). Biotin supplementation improves glucose and insulin tolerances in genetically diabetic KK mice. Life sciences, 42(13), 1323-1330.
- Coggeshall, J. C., Heggers, J. P., Robson, M. C., & Baker, H. (1985). Biotin Status and Plasma Glucose in Diabetics a. Annals of the New York Academy of Sciences, 447(1), 389-392.
- Maebashi, M., Makino, Y., Furukawa, Y., Ohinata, K., Kimura, S., & Sato, T. (1993). Therapeutic evaluation of the effect of biotin on hyperglycemia in patients with non-insulin dependent diabetes mellitus. Journal of Clinical Biochemistry and Nutrition, 14(3), 211-218.
- Revilla-Monsalve, C., Zendejas-Ruiz, I., Islas-Andrade, S., Báez-Saldaña, A., Palomino-Garibay, M. A., Hernández-Quiróz, P. M., & Fernandez-Mejia, C. (2006). Biotin supplementation reduces plasma triacylglycerol and VLDL in type 2 diabetic patients and in nondiabetic subjects with hypertriglyceridemia. Biomedicine & pharmacotherapy, 60(4), 182-185.
- Yki-Järvinen, H. (2014). Non-alcoholic fatty liver disease as a cause and a consequence of metabolic syndrome. The lancet Diabetes & endocrinology, 2(11), 901-910.
- Singer, G. M., & Geohas, J. (2006). The effect of chromium picolinate and biotin supplementation on glycemic control in poorly controlled patients with type 2 diabetes mellitus: a placebo-controlled, double-blinded, randomized trial. Diabetes technology & therapeutics, 8(6), 636-643.
- Albarracin, C. A., Fuqua, B. C., Evans, J. L., & Goldfine, I. D. (2008). Chromium picolinate and biotin combination improves glucose metabolism in treated, uncontrolled overweight to obese patients with type 2 diabetes. Diabetes/metabolism research and reviews, 24(1), 41-51.
