Metabool Syndroom

Wat is Metabool Syndroom?

Het metabool syndroom (ook wel insulineresistentie syndroom genoemd) is een stofwisselingsaandoening waarbij de balans tussen energieverbruik en opname verstoord is. Dit zorgt voor een verhoogde kans op hart- en vaatziekten en diabetes type 2. 

De belangrijkste risicofactoren zijn:

• Te veel vetweefsel in de buikstreek (abdominale obesitas)
• Verhoogde bloedspiegel:
  • Triglyceriden
  • LDL-cholesterol
• Verlaagde bloedspiegel:
  • HDL-cholesterol
• Verhoogde bloeddruk
• Hyperinsulinemie (verhoogd bloedsuikerwaarde van ≥100 mg/dl (5,5 mmol/l) in het bloed)

Andere risicofactoren zijn:

• Chronische laaggradige ontstekingen
• Verhoogde oxidatieve stress
• Verslechtering van de vaatwanden
• Meer kans op stollingen
• Insulineresistentie

Officieel spreken we volgens de WHO van het metabool syndroom wanneer 3 van de 5 volgende criteria aanwezig zijn:

1. Tailleomvang
   Bij vrouwen: groter dan 88 cm
   Bij mannen: groter dan 102 cm
2. Een triglyceridengehalte van ≥150 mg/dl (1,7 mmol/l) in de bloedwaardes
3. HDL-cholestorol
   Bij vrouwen: <50 mg/dl (1,3 mmol/l)
   Bij mannen: <40 mg/dl (1,0 mmol/l)
4. Bloeddruk, systolisch ≥130 mm Hg en/of diastolisch ≥85 mm Hg
5. Nuchtere bloedglucosespiegel: ≥100 mg/dl (5,5 mmol/l)

Hoe het metabool syndroom precies ontstaat is voor een groot deel nog onbekend. De elkaar versterkende risicofactoren insulineresistentie en abdominale obesitas verklaren wel voor een groot deel de verschijnselen van het metabool syndroom.

Wat is insulineresistentie?
Insulineresistentie betekent dat insulinegevoelige weefsels (vooral de lever en spieren) minder goed op insuline reageren. De alvleesklier gaat steeds meer insuline afgeven (hyperinsulinemie). Dit zorgt voor een continu te hoge bloedsuikerspiegel.

Problemen met de spijsvertering, darmflora dysbiose, voedselallergieën, astma of gewrichtsontstekingen bevorderen insulineresistentie. Er ontstaat een vicieuze cirkel van ontstekingen, om omdat vetweefsel pro-inflammatoire stoffen produceert met als gevolg ontstekingsreacties, insulineresistentie en bloedvatvernauwing. Ook de kans op het krijgen van aderverkalking vergroot aanzienlijk.

Symptomen

• Vermoeidheid (vaak erger na het eten)
• Slaperigheid overdag
• Gebrek aan concentratie
• Slecht geheugen
• Niet stressbestendig
• Grote behoefte aan suikers
• Overmatige transpiratie
• Vaker plassen
• Droge mond en vaker dorst
• Terugkerende ontstekingen

Oorzaken

De belangrijkste oorzaken van het metabool syndroom zijn een ongezond voedingspatroon en een ongezonde leefstijl:

• Te veel eetmomenten
• Een voedingspatroon met te veel (geraffineerde) koolhydraten, verzadigde vetten of transvetten
• Een voedingspatroon met onvoldoende vitamines en mineralen
• Onvoldoende groenten en fruit
• Te veel koffie en/of alcohol
• Roken
• Te weinig bewegen
• Slaaptekort
• Langdurige stress

Andere oorzaken kunnen zijn:

• Een laag geboortegewicht
• Lagere gevoeligheid voor insuline
• Genetisch meer kans op overgewicht
• Medicijngebruik (onder andere antidepressiva en pilgebruik)

Voedingsadviezen

• Eet gezond en gevarieerd
  • Eet 400 tot 800 gram verse groenten per dag
  • Eet 2 tot 3 stuks fruit per dag (zoet fruit met mate)
  • Kies voor volkoren rijst en graansoorten
  • Varieer elke dag door magere vleessoorten af te wisselen met vegetarische maaltijden
  • Eet rood vlees met mate, maximaal 1 keer per week
  • Eet volle zuivelproducten met mate
  • Eet ongeveer 25 gram (een handje) noten en zaden
  • Vermijd geraffineerde suikers en vruchtensappen, frisdrank
  • Beperk de inname van zoetstoffen en koffie
• Zorg voor voldoende beweging en (kracht)training
• Stop met roken en beperk het gebruik van alcohol
• Zorg voor ontspanning en een goede nachtrust
• Verhoog de insulinegevoeligheid door nuchter te bewegen

Opmerkingen

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de effecten van periodiek vasten op het voorkomen en genezen van het metabool syndroom. Periodiek vasten betekent dat voor periode van minimaal zestien uur niet wordt gegeten en alle maaltijden binnen 8 uur geconsumeerd worden. Dit leidt niet alleen tot gewichtsafname, maar ook tot een stabiele bloedsuikerspiegel.

Nutriënten