Colitis Ulcerosa

Wat is Colitis Ulcerosa?

Colitis ulcerosa is een ontstekingsziekte in de dikke darm waarbij zweervorming (ulcera) ontstaat. De zweren ontstaan op het slijmvlies van de dikke darm. Colitis ulcerosa begint meestal met een ontsteking in de endeldarm (proctitis) en breidt zich uit naar boven, soms tot de hele dikke darm.

De exacte oorzaak van colitis ulcerosa is onbekend maar er zijn verschillende factoren die een rol spelen, zoals erfelijkheid en een ongezond westers voedingspatroon.

Colitis ulcerosa komt het meest voor bij mensen tussen de 15 en 40 jaar. Er is ook een piek te zien bij mannen tussen de 60 en 70 jaar. De aandoening komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Mensen met colitis ulcerosa hebben een verhoogd risico op darmkanker. Dit risico neemt vanaf ongeveer acht jaar na de diagnose van de ziekte geleidelijk toe. Om het risico te verminderen is regelmatige controle voor darmkanker en ontstekingsfactoren zoals C-reactief proteïne (CRP) en interleukine-6 (IL-6) belangrijk.

Colitis ulcerosa genezen is niet mogelijk, maar behandeling kan de symptomen helpen verminderen en zorgen voor een lange periode zonder klachten.

Crohn en colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn zijn beide chronische aandoeningen in het maag-darmkanaal. We noemen ze ook wel chronische inflammatoire (=ontstekingsachtige) darmziekten of IBD (inflammatory bowel disease). Colitis ulcerosa komt in tegenstelling tot de ziekte van Crohn uitsluitend in de dikke darm voor.

Symptomen

De symptomen van colitis ulcerosa verschillen van persoon tot persoon en zijn afhankelijk van de plaats en de ernst van de ontsteking.

De meest voorkomende symptomen van colitis ulcerosa zijn:

• Diarree
• Bloed of slijm bij de ontlasting
• Buikpijn
• Buikkrampen
• Een opgezette buik
• Vermoeidheid
• Verlies van eetlust
• Gewichtsverlies
• Voedingstekorten door malabsorptie
• Misselijkheid
• Ontlasting niet kunnen ophouden
• Loze aandrang tot ontlasting
• Soms koorts
• Achterblijvende groei bij kinderen

Colitis ulcerosa kan ook andere klachten veroorzaken:

• Bloedarmoede door bloedverlies bij de ontlasting
• Gezwollen en pijnlijke gewrichten, zoals in de knieën, enkels, polsen en ellebogen
• Ontstekingen in de huid, ogen of andere organen
• Trombose, als gevolg van ontstekingen in de bloedvaten

De meeste mensen met colitis ulcerosa hebben milde tot matige symptomen. Soms hebben mensen lange periodes geen klachten. Dit noemen we remissie. De symptomen kunnen echter terugkeren. Dan is er sprake van een opvlamming (exacerbatie) van de ziekte.

Oorzaken

De precieze oorzaak van colitis ulcerosa is niet bekend. Verschillende factoren zijn van invloed op het ontstaan van de ziekte:

• Erfelijkheid. Onderzoekers denken dat colitis ulcerosa erfelijk kan zijn. Bij ongeveer een kwart van de patiënten komt colitis ulcerosa in de familie voor.
• Auto-immuunreactie. Bij colitis ulcerosa lijkt het immuunsysteem afweerstoffen tegen de eigen darmwand aan te maken. Dit leidt tot ontstekingen. Het is niet duidelijk waarom het immuunsysteem bij sommige mensen de dikke darm aanvalt en niet de andere organen.
• Darmbacteriën. Mensen met colitis ulcerosa hebben een andere samenstelling van darmbacteriën dan mensen zonder chronische darmontsteking. Er wordt nog onderzoek gedaan naar het verband tussen de darmflora en het ontstaan van colitis ulcerosa.
• Eetpatroon. Mensen met een westers dieet lijken vaker colitis ulcerosa te ontwikkelen. De darmflora verandert door een westers dieet met te veel aan suikers en vetten en het gebruik van antibiotica. Door een slechte spijsvertering en onvoldoende spijsverteringsenzymen beschadigen de slijmvliezen in de darmen.
• Stress. Stress is geen oorzaak van de ziekte, maar hierdoor kunnen de symptomen van colitis ulcerosa verergeren.

Colitis ulcerosa ontstaat niet door een infectie met een virus, bacterie of een parasiet.

Voedingsadviezen

Colitis ulcerosa dieet

Er is geen dieet om colitis ulcerosa te genezen, maar gezonde voeding kan helpen met het voorkomen van klachten:

• Circa 400 – 800 gram verse groenten per dag
• 2 tot 3 stukken fruit per dag (zoet fruit met mate)
• Volkoren rijst en graansoorten, bij voorkeur glutenvrij
• Rood vlees met mate, maximaal 1 keer per week
• Varieer dagelijks door magere vleessoorten af te wisselen met vegetarische maaltijden
• 2 á 3 keer per week verse, wildgevangen vette vis (o.a. kabeljauw, zalm, tonijn, haring). Haal bij een vegetarisch of veganistisch voedingspatroon de vetzuren uit algenolie, spirulina, chlorella en kiemgroenten (o.a. alfalfa, taugé, broccolikiemen, bietencress)
• Volle zuivelproducten met mate. Zuivel kan ontstekingen bevorderen.
• Circa 25 gram (een handje) ongebrande noten en zaden per dag voor de gezonde, onverzadigde vetzuren
• Geraffineerde suikers vermijden, zoetstoffen met mate
• Frisranken vermijden, vanwege gasvorming
• Alcohol en cafeïne vermijden, vanwege het verergeren van diarree
• Minimaal 1,5 tot 2 liter vocht per dag (water, kruidenthee) om uitdroging te voorkomen
• Zelf geperste smoothies en groentesappen maken uit rauwkost en superfoods

Ook kunnen bepaalde voedingsmiddelen tiggers zijn bij colitis ulcerosa, zoals gluten en zuivel. Bij glutenintolerantie of overgevoeligheid voor gluten kan het helpen om voeding met gluten te vermijden. Onder andere de granen tarwe, gerst, rogge, spelt en kamut bevatten gluten. Vermijd daarom graanproducten zoals brood, pasta, pizza en muesli. Voorverpakt voedsel bevat ook vaak granen.

Tips bij colitis ulcerosa

Andere leefstijladviezen om een opvlamming van colitis ulcerosa te voorkomen:

• Houd een voedingsdagboek bij om te bepalen welke voedingsmiddelen de symptomen verergeren
• Doe eventueel een voedselintolerantietest om triggers uit de voeding vast te stellen
• Zorg voor een goede nachtrust en voldoende beweging
• Voorkom stress en zorg voor rust en regelmaat

Opmerkingen

De kans is groot dat zonder behandeling colitis ulcerosa weer opvlamt. De reguliere behandeling van colitis ulcerosa bestaat uit medicijnen die ontstekingen of de afweer onderdrukken. Als medicijnen niet voldoende helpen, kan een operatie plaatsvinden. Hierbij krijgt men (tijdelijk) een stoma.

Orthomoleculaire behandeling richt zich op het herstellen van het darmslijmvlies en de darmflora. Ook is het belangrijk om voedingstekorten aan te vullen wegens malabsorptie.