Winderigheid (flatulentie)

Wat is winderigheid (flatulentie)?

Winderigheid (flatulentie) is het laten van winden door een teveel aan gasvorming in de darmen. Normaal gesproken zorgt gasvorming voor ongeveer 10 tot 20 winden per dag. Bij flatulentie ligt dit aantal hoger. Het wordt alleen als aandoening gezien wanneer iemand er hinder van ondervindt. Ook is flatulentie vaak een symptoom van een onderliggende aandoening zoals het prikkelbaar darmsyndroom.

Gasvorming is een normaal proces. Het wordt veroorzaakt door lucht en koolzuur dat via de mond naar binnen komt, plus een mengsel van gassen dat door bacteriën en gisten in de darmen worden geproduceerd:

• Stikstof
• Zuurstof
• Koolzuurgas
• Waterstof
• Methaan

Deze gassen zijn allemaal geurloos. Wanneer winden stinken heeft dit te maken met:

• Een slechte vertering van eiwitten waardoor zwavelverbindingen vrijkomen (geur van rottende eieren)
• Gisting door een slechte koolhydraatvertering (zure lucht)

Een teveel aan gasvorming kan verschillende oorzaken hebben, zoals teveel lucht inslikken, bepaalde medicijnen en een enzymentekort. Ook de keuze voor bepaalde voedingsmiddelen (bijvoorbeeld peulvruchten of frisdranken) kan flatulentie veroorzaken. Andere aandoeningen zoals spijsverteringsproblemen of het prikkelbaar darmsyndroom kunnen een onderliggende oorzaak zijn van flatulentie. Winderigheid kan ook worden veroorzaakt door een daling in de aanmaak van spijsverteringsenzymen. Voedsel wordt daardoor minder goed verteerd. Wanneer onverterteerde voedingsresten in de dikke darm terechtkomen kunnen ze daar gefermenteerd worden, wat zorgt voor de productie van extra darmgassen. Dit komt vooral bij ouderen voor.

Flatulentie gaat vaak gepaard met een opgeblazen gevoel in de buik en/of oprispingen.

Symptomen

• Winden laten (soms ook ongecontroleerd)
• Opgeblazen gevoel
• Buikpijn
• Oprispingen
• Gaat vaak samen met constipatie

Oorzaken

• Teveel lucht inslikken
  Er wordt ten opzichte van normaal meer lucht ingeslikt bij:
  • Stress
  • Roken
  • Drinken door een rietje
  • Veel kauwgom kauwen
  • Een slecht zittend kunstgebit
  • Te snel praten, te snel eten, niet goed kauwen en te snel drinken
• Voedingsmiddelen
  • Bepaalde koolhydraten uit onder andere peulvruchten, koolsoorten, fructose en lightproducten worden niet volledig verteerd en opgenomen in de dunne darm. Daardoor komen ze onveranderd in de dikke darm terecht. Daar worden ze bewerkt (gisting) en dit zorgt voor extra gasvorming.
  • Voedingsmiddelen die veel lucht bevatten zoals frisdranken, bier, brood en slagroom kunnen winderigheid veroorzaken
• Medicijnen
  Medicijnen met een laxerende werking kunnen winderigheid veroorzaken
• Enzymtekorten
  Spijsverteringsenzymen zorgen voor de afbraak van koolhydraten, vetten en eiwitten. Bij een tekort breekt het lichaam deze voedingsstoffen niet goed af.
• Pancreasinsufficiëntie
  De pancreas produceert spijsverteringsenzymen en natriumbicarbonaat. Bij pancreasinsufficiëntie is deze productie verstoord.
• Onderliggende klachten of aandoeningen
  Spijsverteringsproblemen en PDS kunnen winderigheid veroorzaken
• Lactose-intolerantie
  Wanneer iemand lactose-intolerant is, komt lactose onafgebroken in de dikke darm aan. De bacteriën in de dikke darm gaan de lactose vervolgens afbreken en daarbij komen gassen en vetzuren vrij die voor winderigheid zorgen.
• Darmziekten
  Extra gasvorming ontstaat ook bij darmziekten zoals gluten-intolerantie (coeliakie), de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Voedingsadviezen

Het verschilt per persoon wat goed werkt om winderigheid te verhelpen. De algemene adviezen zijn:

Zorg voor een betere spijsvertering: 

• Eet rustig en kauw goed
  Tijdens het kauwen produceert de tong speeksel. Dit helpt bij de vertering van voedsel. In het speeksel bevindt zich ook het enzym amylase. Dit enzym verteert de koolhydraten al gedeeltelijk.
• Neem voldoende tijd voor de maaltijd en praat niet te veel tijdens het eten
• Eet regelmatig en niet te grote maaltijden per keer
• Eet regelmatig gember en kurkuma
  Deze ayurvedische kruiden ondersteunen de spijsvertering. Kurkuma is goed voor de lever- en galfunctie. De lever speelt een belangrijke rol bij de vertering. Gember wordt gebruikt voor een goede maagfunctie.
• Voeg probiotica toe aan je voeding
  Probiotica bevatten natuurlijke micro-organismen die de spijsvertering ondersteunen. Probiotica zitten in onder andere in kefir, kombucha, zuurkool, augurken, misosoep en tempeh.
• Eet vezelrijke voeding
  Vezelrijke voeding kan de spijsvertering verbeteren of klachten zelfs voorkomen. Let wel op! Door in één keer veel meer vezels te gaan eten kan juist gasvorming ontstaan. Bouw dit dus langzaam op.
• Rust na de maaltijd
  Tijdens en na de maaltijd gaat de spijsvertering aan het werk. Zorg voor voldoende ontspanning tijdens dit proces. Vermijd fysieke inspanning direct na de maaltijd.
• Drink voldoende water

Vermijd stoffen die voor extra gasvorming kunnen zorgen:

• Eet peulvruchten, ui, prei en kool met mate
• Laat peulvruchten 8-12 uur weken vóór het bereiden
• Vermijd voedingsmiddelen die lucht bevatten, zoals frisdrank, bier en slagroom. Ook bij het kauwen van kauwgom kun je lucht binnenkrijgen.
• Eet minder suiker
  Bij het eten van veel suiker wordt overtollig suiker door bacteriën gefermenteerd, waardoor er gisting optreedt. Hierbij komen gassen en zuren vrij die winderigheid kunnen veroorzaken.
• Stop met roken en vermijd alcohol.
• Wees voorzichtig met koffie en scherp gekruide gerechten

Opmerkingen

Probeer te achterhalen welke voeding de winderigheid veroorzaakt, dit kan namelijk van persoon tot persoon verschillen. Voedselintoleranties zijn een veelvoorkomende reden van het ontstaat van darmgassen. Dat komt omdat deze voeding niet goed afgebroken wordt en darmbacteriën de voeding in de dikke darm verteren.