Dysmenorroe

Wat is dysmenorroe?

Dysmenorroe is een medische term voor hevige menstruatiepijn. Deze pijn veroorzaakt door menstruatiekrampen treedt meestal op in de onderbuik en kan uitstralen naar de rug en dijen. Vrijwel elke vrouw heeft wel eens last van pijnklachten tijdens de menstruatie, maar bij dysmenorroe betreft het abnormale pijn. Deze menstruatiepijn kan zo heftig zijn dat het invloed heeft op het dagelijks leven. Dysmenorroe kan onderdeel zijn van het premenstrueel syndroom (PMS).

Voornamelijk jonge vrouwen, tussen de 12 en 25 jaar, hebben last van dysmenorroe. De menstruatiecyclus moet zich nog reguleren waardoor er nog niet altijd een regelmatige eisprong is en de baarmoeder zich niet goed kan voorbereiden op de menstruatie en krampen veroorzaakt.

Jongere vrouwen, tussen de 12 en 25 jaar, hebben vaak meer last van dysmenorroe doordat hun menstruatiecyclus zich nog moet reguleren en ze nog niet altijd een regelmatige eisprong hebben, waardoor de baarmoeder zich niet goed kan voorbereiden op de menstruatie en krampen veroorzaakt. Na het 25e levensjaar neemt het voorkomen van dysmenorroe geleidelijk af. De menstruatiecyclus wordt stabieler en de hormonale schommelingen worden minder.

Er zijn twee verschillende vormen dysmenorroe te onderscheiden: primair en secundair. Het belangrijkste verschil zit in de oorzaak. Secundaire dysmenorroe wordt veroorzaakt door een onderliggend fysiek probleem, zoals endometriose, adenomyose, bekkenontstekingsziekten of vleesbomen. Naar schatting heeft ongeveer 5-10% van de vrouwen last van secundair dysmenorroe.

Bij primaire dysmenorroe is er geen aantoonbare organische oorzaak, maar gedacht wordt dat een verhoogde aanmaak van prostaglandinen zorgt voor pijnklachten. Primaire dysmenorroe komt voor bij ongeveer 50-75% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd in Nederland.

Prostaglandinen zijn hormoonachtige stoffen die van nature voorkomen in het lichaam en betrokken zijn bij verschillende fysiologische processen, waaronder de regulering van ontstekingsreacties en pijn. Tijdens de menstruatiecyclus stijgt de productie van prostaglandinen in het baarmoederslijmvlies, wat leidt tot samentrekkingen van de baarmoeder en een verminderde bloedtoevoer naar het slijmvlies. Dit kan leiden tot pijnlijke krampen en/of een verhoogde gevoeligheid voor pijn tijdens de menstruatie. Hoe hoger de productie van prostaglandinen, hoe pijnlijker de samentrekkingen. Bovendien kunnen prostaglandinen ook ontstekingsreacties veroorzaken, wat kan leiden tot extra pijn en ongemak.

Symptomen

Symptomen beginnen vaak vlak voor of direct na het begin van de menstruatie.

• Menstruatiepijn in de onderbuik die kan uitstralen naar de rug en benen
• Krampen die kunnen variëren van mild tot hevig en langdurig
• Misselijkheid en braken
• Vermoeidheid en zwakte
• Hoofdpijn
• Duizeligheid en flauwvallen
• Diarree of obstipatie
• Prikkelbaarheid en stemmingswisselingen

Oorzaken

De oorzaken van dysmenorroe kunnen verschillen per individu en kunnen zowel fysiek als psychisch van aard zijn. Hieronder staan een aantal mogelijke oorzaken:

• Verhoogde productie van prostaglandinen in het baarmoederslijmvlies
• Endometriose
• Vleesbomen (myomen) in de baarmoeder
• Adenomyose
• Baarmoederhalsvernauwing
• Misvormingen van de baarmoeder
• Gebruik van anticonceptie
• Hormonale disbalans
• Stress en spanningen
• Overmatig alcohol- en/of cafeïnegebruik
• Slechte voeding en een tekort aan bepaalde voedingsstoffen
• Erfelijkheid

Voedingsadviezen

Een verhoogde productie van prostaglandinen is de voornaamste oorzaak van menstruatiepijn. Prostaglandinen worden door het lichaam gevormd uit meervoudige onverzadigde vetzuren als reactie op ontstekingen.¹

• Verhoog omega 3-vetzuren inname: uit voedingsmiddelen zoals vette vis, noten en zaden.
  • Prostaglandinen worden meer gevormd uit omega 6-vetzuren dan uit omega 3-vetzuren.¹
  • Prostaglandinen die gevormd worden uit omega 3-vetzuren veroorzaken verwaarloosbare menstruatiekrampen.¹
  • Omega 3-vetzuren werken ontstekingsremmend.
• Verminder omega 6-vetzuren: vermijd bewerkte voedingsmiddelen, plantaardige oliën en gefrituurd voedsel.
• Voeding rijk aan antioxidanten: bessen, groene bladgroenten, tomaten, paprika’s, avocado’s, noten en zaden bevatten veel antioxidanten die ontstekingen tegengaan. Voornamelijk vitamine E, vitamine C, B-vitamines en zink zijn in verband gebracht met het verlichten van klachten.
• Magnesiumrijke voeding: zoals groene bladgroenten, noten, zaden, avocado en bananen. Magnesium kan helpen bij het verminderen van menstruatiepijn doordat het een ontspannende werking heeft op de spieren.
• Vezelrijke voeding: vezels kunnen helpen bij menstruatiepijn doordat ze de darmtransit verbeteren en daardoor bijdragen aan het afvoeren van overtollig oestrogeen. Vezels zijn voornamelijk te vinden in groenten, fruit, noten, zaden en peulvruchten.
• Kruiden: sommige kruiden kunnen helpen bij menstruatiepijn. Voeg ze toe aan gerechten of trek er thee van.
  • Gember: heeft ontstekingsremmende en pijnstillende eigenschappen
  • Kurkuma: heeft ontstekingsremmende en pijnstillende eigenschappen
  • Kamille: heeft ontstekingsremmende en spierontspannende eigenschappen
  • Pepermunt: kan de spieren van de baarmoeder ontspannen en helpen bij het verminderen van de pijn.
  • Venkel: bevat stoffen die de spieren in de baarmoeder ontspannen en helpen bij de doorbloeding, waardoor het kan helpen bij menstruatiepijn.
• Let op voedselintoleranties: het immuunsysteem reageert op bepaalde voedingsmiddelen en veroorzaakt daardoor ontstekingsreacties in het lichaam. Vooral zuivel en gluten worden vaak genoemd als mogelijke boosdoeners.
• Verminder je suikerinname: suikers bevorderen de aanmaak van ontstekingsbevorderende stoffen zoals prostaglandinen.
• Vermijd koffie en alcohol: verergeren menstruatiekrampen en -pijn.

Naast voeding zijn er nog andere adviezen die kunnen helpen bij menstruatiepijn:

• Stop met roken: kan de bloedvaten vernauwen en daardoor de bloedtoevoer naar de baarmoeder verminderen, waardoor er meer spanning op de baarmoeder ontstaat. Ook kan roken zorgen voor een verhoogde aanmaak van prostaglandinen, wat kan leiden tot meer pijn tijdens de menstruatie.
• Voldoende beweging: regelmatig bewegen kan helpen bij het verminderen van menstruatiepijn.
• Ontspanning: stress kan menstruatiepijn verergeren, dus het is belangrijk om regelmatig te ontspannen. Denk hierbij aan yoga- of ademhalingsoefeningen.
• Warmte: warmte kan helpen bij het ontspannen van de spieren en het verminderen van pijn. Bijvoorbeeld door middel van een warm bad of warme kruik op de buik.
• Voldoende slaap: een goede nachtrust kan bijdragen aan het verminderen van menstruatiepijn.
• Acupunctuur: sommige vrouwen ervaren verlichting van menstruatiepijn door acupunctuur.

Opmerkingen

De anticonceptiepil wordt vaak voorgeschreven als oplossing bij menstruatiepijn. De pil zorgt ervoor dat de hormoonhuishouding stabiel blijft en de eisprong onderdrukt wordt. Hierdoor worden er minder prostaglandinen aangemaakt en kan de menstruatiepijn verminderen. Het is echter belangrijk om te weten dat de anticonceptiepil het onderliggend probleem maskeert en ook bijwerkingen kan hebben.