Psoriasis

Wat is psoriasis?

Psoriasis is een veelvoorkomende niet-besmettelijke chronische huidaandoening met rode plekken, witte schilfers en jeuk. De plekken waar psoriasis het meeste voorkomt zijn de hoofdhuid (het behaarde hoofd), de ellebogen en de knieën. Psoriasis zit zelden in het gezicht. Onder invloed van een ontsteking vindt er versnelde verhoorning van de huid plaats. Dit is een auto-immuunreactie. De aandoening beperkt zich niet tot de huid, maar wordt gezien als een chronische systemische inflammatoire aandoening waarbij oxidatieve stress een belangrijke rol speelt. Psoriasis kan gepaard gaan met gewrichtsklachten en nagelafwijkingen, waarbij er kleine deukjes in de nagels ontstaan.

Er bestaan verschillende typen psoriasis. De meest voorkomende typen zijn:

• Psoriasis vulgaris, ook wel psoriasis en plaque genoemd. Rode, symmetrische, begrensde plaques met zilvergrijze schilfers. De plaques bevinden zich meeste op de ellebogen, knieën en de hoofdhuid.
• Psoriasis inversa. Gekarakteriseerd door plaques in de liezen, oksels, de bilspleet of onder de borsten (bij vrouwen). De plaques schilferen meestal niet.
• Psoriasis guttata. Komt met name voor bij kinderen en jongvolwassenen. Is een acute huidaandoening die zich uit in papels over het gehele lichaam, maar met name op de romp, bovenarmen en bovenbenen.
• Psoriasis pustulosa. Steriele pustels die voorkomen op de handpalmen of voetzolen. Gaat soms gepaard met koorts en een gevoel van zwakte.

De aandoening gaat gepaard met perioden van verbetering en verslechtering van de klachten. Psoriasis klachten kunnen ontstaan of verergeren bij beschadiging van de huid, stress of het doormaken van een infectie.

Symptomen

Psoriasis symptomen zijn:

• Enkele of uitgebreide rode plekken met schilfering. Voorkeursplekken zijn de hoofdhuid, ellenboog, knie en onderrug. Als de plekken verdwijnen is de huid vaak tijdelijk lichter of donkerder van kleur.
• Jeuk, met name als de plekken net ontstaan.
• Branderig gevoel of pijn aan de aangedane plekken.
• Witte tot zilvergrijze schilfering van de huid. De huidschilfers laten gemakkelijk los.
• Soms kleine deukjes in de nagel.
• Soms gewrichtsklachten, met name aan tenen en vingers.

Schaamte speelt vaak een rol bij mensen met psoriasis. Depressieve gevoelens en het ontwijken van sociale activiteiten komt daarom voor.

Oorzaken

De oorzaken van psoriasis zijn nog grotendeels onbekend. Risicofactoren zijn:

• Erfelijkheid. Een kind met een ouder met psoriasis heeft een 10 procent hogere kans op de huidaandoening. Als beide ouders psoriasis hebben dan is de kans zelfs 50 procent hoger.
• Huidbeschadiging, zoals een snijwond. Enkele weken later kan een huidbeschadiging leiden tot een psoriasisplek. Ook verbranding van de huid kan psoriasis verergeren of het ontstaan in de hand werken.
• Psychologische stress en oxidatieve stress dragen bij aan verergering van psoriasis.
• Infecties en leverbelasting kunnen uitbraken veroorzaken en verergeren.
• Rokers en mensen die alcohol drinken hebben vaker last van psoriasis. Stoppen met roken of alcoholconsumptie beperken kan de klachten verminderen.
• Sommige medicijnen kunnen psoriasis verergeren, zoals lithium, bètablokkers, ibuprofen en diclofenac.
• Psoriasis komt vaker voor bij mensen met metabole verstoringen, zoals overgewicht, diabetes, hyperlipidemie, metabool syndroom, niet-alcoholische leververvetting en inflammatoire darmaandoeningen, zoals de ziekte van Crohn en collitis ulcerosa.

Psoriasis gaat geregeld gepaard met voedselallergieën of voedselintoleranties, zoals een glutenallergie (coeliakie). Het wordt steeds duidelijker dat ook het darmmicrobioom een rol speelt bij het ontstaan en verergeren van psoriasis. Mensen met de huidaandoening hebben vaker een dysbiose in de darmen, gekarakteriseerd door een verstoorde Firmicutes/Bacteroidetes-ratio. Verder hebben mensen met psoriasis vaker een tekort aan voedingsstoffen, zoals omega 3-vetzuren, vitamine D en selenium.

Voedingsadviezen

• Het Mediterraan dieet kan progressie van de ziekte remmen. Verbetering van klachten is ook gevonden bij consumptie van vegetarische voeding en een koolhydraatarm voedingspatroon. Alle worden geclassificeerd als ontstekingsremmende voedingspatronen.
• Eet voeding rijk aan antioxidanten, met name vitamine A, E, C, zink en selenium, om oxidatieve stress te verminderen.
• Een glutenvrij voedingspatroon kan klachten verminderen.
• Beperk de inname van alcohol.
• Zorg voor de inname van voldoende vezels voor de darmmicrobiota.
• Intermitterend vasten kan klachten verbeteren.
• Gewichtsreductie bij overgewicht middels een laagcalorisch voedingspatroon kan klachten verminderen.

Opmerkingen

Leefstijlfactoren hebben invloed op de huidaandoening. Zonlicht (UVB-licht) kan de klachten verbeteren, mits er geen verbranding van de huid optreedt. Een verstoord dag/nachtritme, zoals jetlag of mensen die in de nachtdienst werken, kan klachten juist verergeren. Heet of lang douchen of baden droogt de huid uit en kan klachten verergeren. Gebruik weinig zeep. Roken, net als alcohol, kan de klachten verergeren, evenals blootstelling aan verontreinigingen.

Sommige (veelgebruikte) medicijnen kunnen psoriasisklachten verergeren, zoals niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID) waaronder ibuprofen en diclofenac, bètablokkers en lithium.

Reguliere behandeling van psoriasis vindt plaats middels het gebruik van een vettende zalf, zoals cetomacrogolzalf of lanettezalf. Voor de hoofdhuid kan een koolteershampoo worden gebruikt. Dikkere schilferlagen worden behandeld met een crème met salicylzuur. Als dit onvoldoende effect sorteert of als klachten verergeren, wordt er een corticosteroïdenzalf of een vitamine D-analoog voorgeschreven. Bij ernstige psoriasis worden systemische medicijnen voorgeschreven zoals methotrexaat, ciclosporine en acitretine.