Cordyceps is een zeldzame, parasitaire schimmel die van nature voorkomt in bergachtige gebieden, zoals de hoogvlaktes van de Himalaya. Deze bijzondere paddenstoel is al eeuwenlang een belangrijk onderdeel van de traditionele Chinese geneeskunde, waar hij de naam ‘Dong Chong Xia Cao’ draagt, wat “Worm in de winter, gras in de zomer” betekent. In de Ayurveda wordt Cordyceps onder andere ingezet voor het verzachten van de luchtwegen.
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over hoe voeding en suppletie aan je gezondheid kunnen bijdragen? Bekijk dan onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis of Orthomoleculair Adviseur Gevorderd.
Cordyceps: een bijzondere schimmel uit de bergen
De naam Cordyceps verwijst naar de unieke levenscyclus van deze schimmel, die begint als in de winter wanneer wilde Cordyceps sporen op een insect achterlaten. Vaak wordt de rups van een bepaald soort nachtvlinder als gastheer gebruikt, maar dit kunnen ook andere insecten zijn. De schimmeldraden, ook wel mycelium genoemd, dringen het lichaam van de rups binnen, waardoor deze mummificeert. Terwijl de schimmel zich ontwikkelt, neemt hij de rups over. In de zomer groeit er een boonvormige paddenstoel uit het lichaam van de rups, die vervolgens boven de grond zichtbaar wordt. Deze wordt geoogst vanwege zijn gezondheidsvoordelen, of het laat zijn eigen sporen los die op andere insecten landen en het hele proces begint opnieuw.
Er bestaan meer dan 600 verschillende soorten Cordyceps, die allemaal tot de Ascomycetes-familie behoren. Wilde Cordyceps, die op rupsen groeit, is het meest bekend en tegelijkertijd het zeldzaamst. Deze soort is moeilijk te vinden en dus ook zeer kostbaar.
Wat zit er in Cordyceps?
Cordyceps bevat verschillende voedingsstoffen, zoals eiwitten, vetten, vitamines (B1, B2, E en K) en mineralen (ijzer, calcium en magnesium).1 Toch is de hoeveelheid Cordyceps die gebruikt wordt vaak niet voldoende om een significante bijdrage te leveren aan de behoefte aan deze voedingsstoffen.
Naast deze voedingsstoffen bevat Cordyceps een breed scala aan bioactieve stoffen, waaronder cordycepine, adenosine, polysacchariden, sterolen en nucleosiden. Deze stoffen lijken via verschillende mechanismen samen te werken om de gezondheid van de luchtwegen te ondersteunen.
Hoe werkt Cordyceps?
Van oudsher wordt Cordyceps wordt gebruikt om de longen te versterken en de ademhaling te ondersteunen. Vanuit wetenschappelijk onderzoek zijn er verschillende theorieën hoe Cordyceps dit effect zou kunnen bewerkstelligen:
1. Ontspanning van luchtwegspieren
In een onderzoek met luchtwegweefsel van ratten zorgde een extract van Cordyceps voor een ontspannend effect op de luchtwegspieren. Dit effect lijkt samen te hangen met de aanmaak van stikstofmonoxide (NO), een stof die zorgt voor verwijding en ontspanning van glad spierweefsel. Dit zou mogelijk bij kunnen dragen aan het openen van de luchtwegen.2
2. Regulatie van iontransport
Een goed functionerende slijmlaag in de luchtwegen is belangrijk om de luchtwegen vrij te houden van stof, bacteriën en andere indringers. Cordyceps lijkt het iontransport in luchtwegepitheelcellen te ondersteunen, onder andere via het activeren van specifieke transportkanalen. Dit zou kunnen zorgen voor de afgifte van meer maar dunner slijm wat de slijmafvoer in de luchtwegen zou kunnen ondersteunen. 3
3. Immuunsysteem & ontsteking
Cordyceps lijkt het immuunsysteem positief te kunnen beïnvloeden door de activiteit van bepaalde immuuncellen te stimuleren en ontstekingsreacties te temperen. Zo is in verschillende studies een toename van beschermende T-cellen en natuurlijke killercellen gevonden, terwijl ontstekingsstoffen zoals IL-8 en TNF-α juist verlaagd waren.4-7
4. Bescherming tegen oxidatieve stress
Oxidatieve stress ontstaat wanneer er te veel vrije radicalen in het lichaam aanwezig zijn, wat schade aan cellen kan veroorzaken. Cordyceps activeert mogelijk het Nrf2/HO-1-systeem, een belangrijke verdedigingslijn tegen oxidatieve schade. Zo zou Cordyceps bij kunnen dragen aan de bescherming van het longweefsel.5,6
5. De darm-luchtweg-as
Steeds meer onderzoek laat zien dat de darmflora invloed kan hebben op de gezondheid van de longen. Cordyceps blijkt in dierstudies niet alleen de longen, maar ook de darmflora te ondersteunen. Dit kan via de zogeheten darm-luchtweg-as bijdragen aan minder ontsteking en een betere afweer in de luchtwegen.5,6
Wat zeggen klinische studies?
Naast laboratorium- en dieronderzoek zijn er ook enkele humane studies gedaan naar Cordyceps en de luchtwegen. Hierin zijn bijvoorbeeld aanwijzingen gevonden voor verbeteringen in longfunctie, zuurstoftransport, uithoudingsvermogen, en immuunbalans.4,7-10 Ook bij mensen met luchtwegklachten zijn er eerste positieve signalen, zoals verbeteringen in klachten, inspanningsvermogen en kwaliteit van leven.4,7,11
Tegelijkertijd laten de studies duidelijke beperkingen zien. Veel onderzoeken zijn klein van opzet, van wisselende kwaliteit en vaak zonder placebo uitgevoerd. Bovendien zijn de resultaten niet altijd consistent: zo tonen sommige studies verbeteringen in zuurstofopname en prestaties, terwijl een andere kleine studie juist geen verschil zag.8,9,12
Tot slot
Cordyceps is een bijzondere schimmel met een lange geschiedenis in de traditionele Chinese geneeskunde. Ook in onderzoek wordt de werking van deze schimmel steeds duidelijker, hoewel er nog veel onduidelijk is. De meeste kennis die we nu hebben komt uit vroege studies, vooral in het laboratorium en bij dieren, die aanwijzingen geven over hoe Cordyceps zou kunnen werken in het lichaam. Om de effecten van Cordyceps bij mensen goed te begrijpen is nog meer kwalitatief onderzoek nodig. Tot die tijd blijft Cordyceps vooral een veelbelovende aanvulling, waarvan de ware potentie hopelijk steeds duidelijker wordt.
- Ashraf, S. A., Elkhalifa, A. E. O., Siddiqui, A. J., Patel, M., Awadelkareem, A. M., Snoussi, M., Ashraf, M. S., Adnan, M., & Hadi, S. (2020). Cordycepin for Health and Wellbeing: A Potent Bioactive Metabolite of an Entomopathogenic CordycepsMedicinal Fungus and Its Nutraceutical and Therapeutic Potential. Molecules (Basel, Switzerland), 25(12), 2735.
- Booi, H., Pang, L., Lee, M., Fung, S., Ng, C., Ng, S., Tan, C., Kong, C., Lim, K., Roberts, R., & Ting, K. (2024). Evidence to support cultivated fruiting body of Ophiocordyceps sinensis (Ascomycota)’s role in relaxing airway smooth muscle. Journal of Ethnopharmacology, 336, 118727.
- Yue, G. G., Lau, C. B., Fung, K., Leung, P., & Ko, W. (2008). Effects of Cordyceps sinensis, Cordyceps militaris and their isolated compounds on ion transport in Calu-3 human airway epithelial cells. Journal of Ethnopharmacology, 117(1), 92–101.
- Wang, C., Wang, J., & Qi, Y. (2024). Adjuvant treatment with Cordyceps sinensis for lung […]: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Ethnopharmacology, 327, 118044.
- Wang, X., Zhang, K., Zhang, J., Xu, G., Guo, Z., Lu, X., Liang, C., Gu, X., Huang, L., Liu, S., Wang, L., & Li, J. (2025). Cordyceps militaris solid medium extract alleviates lipopolysaccharide-induced acute lung injury via regulating gut microbiota and metabolism. Frontiers in Immunology, 15.
- Song, L., Yang, J., Kong, W., Liu, Y., Liu, S., & Su, L. (2023). Cordyceps militaris polysaccharide alleviates ovalbumin-induced allergic asthma through the Nrf2/HO-1 and NF-κB signaling pathways and regulates the gut microbiota. International Journal of Biological Macromolecules, 238, 124333.
- Yin, Y., Wang, Y., Liu, Y., Wang, F., & Wang, Z. (2024). Evidence construction of Jinshuibao capsules against stable chronic obstructive pulmonary disease: A systematic review and network pharmacology. Heliyon, 10(14), e34572.
- Yi, X., Xi-Zhen, H., & Jia-Shi, Z. (2004). Randomized double-blind placebo-controlled clinical trial and assessment of fermentation product of Cordyceps sinensis (Cs-4) in enhancing aerobic capacity and respiratory function of the healthy elderly volunteers. Chinese Journal of Integrative Medicine, 10(3), 187–192.
- Liao, Y., Chao, Y., Sim, B., Lin, H., Chen, M., & Chen, C. (2019). Rhodiola/Cordyceps-Based herbal supplement promotes endurance Training-Improved body composition but not oxidative stress and metabolic biomarkers: a preliminary randomized controlled study. Nutrients, 11(10), 2357.
- Improved Oxygen Saturation and Performance of Athletes using Cordyceps militaris. (n.d.). https://ajbs.scione.com/cms/abstract.php?id=813
- Wang, N., Li, J., Huang, X., Chen, W., & Chen, Y. (2016). Herbal Medicine Cordyceps sinensis Improves Health-Related Quality of Life in Moderate-to-Severe Asthma. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2016, 6134593.
- Colson, S. N., Wyatt, F. B., Johnston, D. L., Autrey, L. D., Fitzpatrick, J. F., & Earnest, C. P. (2005). Cordyceps sinensis (CordyMax Cs-4) supplementation does not improve endurance exercise performance. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism, 15(4), 493–503.
