Etalagebenen (Claudicatio intermittens)

Wat zijn Etalagebenen (Claudicatio intermittens)?

Etalagebenen (claudicatio intermittens) is een aandoening waarbij de slagaders in of naar de benen zijn vernauwd of afgesloten, waardoor de spieren te weinig zuurstof krijgen. Dit veroorzaakt krampachtige pijn en een doof gevoel in de benen bij het lopen. Tijdens het lopen hebben de spieren namelijk meer zuurstof en dus ook meer bloed nodig. Door zuurstoftekort verzuren de spieren en ontstaat de pijn. De pijn verdwijnt weer door even te rusten. De Nederlandse benaming etalagebenen wordt gebruikt omdat mensen een poosje voor een etalage gaan staan kijken zodat de pijn kan afnemen.

De oorzaak van etalagebenen is perifeer arterieel vaatlijden (PAV). Vetafzettingen in de wand van de slagader veroorzaken de afsluiting of vernauwing van de slagader (atherosclerose). Dit komt meestal door diabetes (suikerziekte) en roken, maar ook mensen die nog nooit hebben gerookt kunnen etalagebenen krijgen.

Eén op de vijf 55-plussers in Nederland heeft last van etalagebenen. De aandoening kan een grote impact hebben op het leven van patiënten. Ze kunnen soms hun werk niet meer doen of zijn meer thuis omdat ze niet ver kunnen lopen. Mensen met etalagebenen hebben ook een verhoogde kans op andere hart- en vaatziekten.

Symptomen

Aan deze symptomen kun je etalagebenen herkennen:

• Pijn of kramp in kuiten, dijen, billen, heupen of voeten na een stukje lopen of fietsen
• De pijn neemt af door kort te rusten (tien minuten)
• Tintelingen en branderig gevoel in de voeten
• De spieren raken meteen vermoeid bij belasting
• Koude voeten

In de loop van de tijd kan de pijn heviger worden. De pijn kan dan ook in rust aanwezig zijn. Er is dan sprake van ernstig perifeer vaatlijden. Symptomen van gevorderd perifeer vaatlijden zijn:

• Hevige, constante pijn die overgaat in gevoelloosheid
• Dunne huid
• Verkleuring van de huid (rode, blauwe of bleke plekken)
• Haaruitval op de voeten of benen
• Zweren of wondjes op de huid van de voeten en benen die niet genezen
• Vertraagde teennagelgroei
• Schimmelnagels

Oorzaken

De oorzaak van etalagebenen is slagaderverkalking (atherosclerose). Bij slagaderverkalking zorgen vetafzettingen (plaques) voor het vernauwen en uiteindelijk dichtslibben van de bloedvaten. De plaques worden veroorzaakt door een ophoping van kalk, ontstekingscellen en cholesterol. Wanneer dit in de beenslagaders gebeurt, spreken we van perifeer arterieel vaatlijden (PAV). Door vernauwing in de slagaders van en naar de benen gaat het bloed langzamer stromen. Hierdoor ontstaat er een zuurstoftekort in de beenspieren bij inspanning. Dit veroorzaakt de klachten bij etalagebenen.

Slagaderverkalking is een geleidelijk proces en komt vaker voor op oudere leeftijd. Een aantal factoren kan dit proces echter versnellen:

• Ongezonde voeding
• Te weinig beweging
• Overgewicht
• Roken
• Diabetes
• Een langdurig hoog cholesterol
• Een verhoogd homocysteïnegehalte
• Erfelijke aanleg

Zijn etalagebenen gevaarlijk?
Atherosclerose is een aandoening van alle slagaders. Bij claudicatio intermittens kunnen behalve de slagaders in de benen dus ook andere slagaders in het lichaam aangetast zijn. Aderverkalking kan ernstige gevolgen hebben. Zo kan vernauwing van de kransslagader naar het hart leiden tot een hartinfarct en vernauwing van de halsslagader die naar de hersenen loopt tot een beroerte.

Voedingsadviezen

Wat te doen tegen etalagebenen? Etalagebenen genezen is niet mogelijk. Wel kun je het verergeren van de aandoening voorkomen door te stoppen met roken, veel te bewegen en gezond te eten.

Kies voor gezonde voeding:

• Eet vezelrijke voeding
• Vervang vlees door meer vette, wild gevangen vis
• Neem voeding rijk aan antioxidanten, zoals blauwe en rode vruchten
• Wees zeer zuinig met verzadigde vetten, kies voor onverzadigde vetten zoals olijfolie
• Bereid voeding met vetarme kooktechnieken, zoals stomen
• Vermijd gefrituurd voedsel
• Het drinken van groene thee heeft een positieve uitwerking op het cholesterolgehalte

Opmerkingen

Looptraining claudicatio intermittens
Etalagebenen verhelpen gaat het beste met looptraining. Veel mensen met deze aandoening gaan op een verkeerde manier lopen om de pijn te vermijden. Dit kost extra energie en zuurstof. Looptraining onder begeleiding van een fysiotherapeut verbetert de looptechniek en helpt de pijnvrije loopafstand te vergroten. De training verbetert de bloedtoevoer naar de benen en hierdoor kan het lichaam het zuurstofrijke bloed beter opnemen. Dit vermindert de pijnklachten, waardoor je steeds verder kunt lopen.

Etalagebenen medicijnen
In een vergevorderd stadium van etalagebenen kun je medicijnen voorgeschreven krijgen. Je kunt antistollingsmedicijnen krijgen en/of medicijnen voor een hoge bloeddruk, verhoogd cholesterolgehalte of diabetes. In ernstige gevallen is een operatie nodig, maar met looptraining kun je een dotterbehandeling of operatie vaak voorkomen.

Behandeling