Koemelkallergie

Wat is koemelkallergie?

Koemelkallergie is de meest voorkomende voedselallergie bij baby’s en jonge kinderen. Klachten ontstaan doordat het immuunsysteem de eiwitten van koemelk, de zogenoemde allergenen, als gevaar aanzien. Een allergische reactie op koemelkeiwitten uit zich onder andere in eczeem, een piepende ademhaling, overgeven of darmkrampen.

Bij baby’s komt koemelkallergie vaker voor dan bij volwassenen omdat de darmen nog niet volledig ontwikkeld zijn. In de darmen bevindt zich bijna 80% van het immuunsysteem. Geschat wordt dat 2-3 procent van het aantal kinderen in het eerste levensjaar een allergie voor koemelk ontwikkelt. Baby’s groeien vaak over een koemelkallergie heen, vaak al rond de eerste verjaardag, anders in de eerste vier levensjaren.

Oudere kinderen en volwassenen kunnen ook een koemelkallergie ontwikkelen, maar de kans hierop is erg klein.

Baby’s die enkel borstvoeding krijgen kunnen ook last krijgen van koemelkallergie. Hierbij is het voedingspatroon van de moeder de oorzaak. Wanneer de moeder koemelkproducten eet, kunnen de koemelkeiwitten die ze consumeert via de moedermelk bij de baby terechtkomen.

Mensen met deze aandoening kunnen ook allergisch reageren op andere voedingsmiddelen, een zogenaamde kruisreactiviteit. Dit komt doordat de structuur van het koemelkeiwit niet altijd te onderscheiden is van de allergenen in rundvlees, geitenmelk en paardenmelk.

In zeldzame gevallen kan anafylaxie optreden, een ernstige allergische reactie die levensbedreigend is. Het immuunsysteem reageert hier acuut op het koemelkeiwit. Dit noemen we ook wel een anafylactische shock.

Lactose-intolerantie of voedselintolerantie

Een intolerantie voor lactose is niet hetzelfde als een koemelkallergie. Bij een voedselintolerantie is er sprake van een overgevoeligheid voor een specifiek voedingsmiddel, maar hierbij speelt het afweersysteem geen rol. In het geval van een lactose-intolerantie produceren de darmen te weinig van het enzym lactase om lactose af te breken.

Baby’s maken over het algemeen meer lactase aan dan kinderen en volwassenen omdat ze grote hoeveelheden melk moeten verteren. Hierdoor hebben baby’s minder last van een lactose-intolerantie. Na de eerste drie levensjaren neemt de productie van lactase af en komt een intolerantie voor lactose vaker voor.

Symptomen

Klachten lijken op de symptomen van andere allergische aandoeningen, waardoor het moeilijk te onderscheiden is.

• ontroostbaar huilen
• loopneus
• niezen
• hoesten
• piepende ademhaling of benauwdheid
• jeukende en/of tranende ogen
• huiduitslag
• rode en/of jeukende huid
• bultjes op de huid
• zwellingen
• eczeem
• netelroos
• buikkrampen, diarree en/of constipatie
• misselijkheid en overgeven
• bij anafylaxie (zelden): lage bloeddruk, flauwvallen, incontinentie, bewusteloosheid, ademhalingsproblemen en hartritmestoornissen

 Een koemelkallergie kan leiden tot ondervoeding en een tragere groei.

Oorzaken

Koemelkallergie wordt veroorzaakt door de immuunreactie van het lichaam op de eiwitten in koemelk. Er zijn twee hoofdtypen melkeiwitten: caseïne en wei-eiwit. Het lichaam van sommige mensen reageert op een of beide van deze eiwitten.

Bij baby’s kan koemelkallergie ook optreden als gevolg van een nog niet volledig ontwikkeld immuunsysteem. Als gevolg hiervan hebben baby’s soms last van darmkrampjes, reflux of huilen meer dan normaal.

Voedingsadviezen

• Voor baby’s die borstvoeding krijgen, wordt aangeraden dat de moeder geen koemelkproducten consumeert. Koemelk komt in veel voedingsmiddelen voor, ook in producten waarbij je het niet zou verwachten, zoals in sommige vleeswaren, margarine en snoepjes.
  • Een tekort aan bepaalde voedingsstoffen, zoals calcium, kan optreden bij een dieet zonder koemelkproducten. Het is daarom belangrijk om te zorgen voor voldoende vervangende voedingsmiddelen die deze voedingsstoffen bevatten.
• Als de baby flesvoeding krijgt, dan kan er gekozen worden voor een hypoallergene flesvoeding. Dit is een flesvoeding waarbij de eiwitten in kleine stukjes zijn geknipt, zodat het immuunsysteem van de baby er minder snel op reageert.
• Geitenmelk bevat namelijk minder lactose en caseïne dan koemelk, waardoor het beter verdragen kan worden door baby’s met een koemelkallergie. Het is echter belangrijk om te weten dat sommige baby’s met een koemelkallergie ook allergisch kunnen zijn voor geitenmelk.
• Als de baby ouder wordt en vaste voeding gaat eten, dan moeten koemelkproducten vermeden worden.

Opmerkingen

Er zijn verschillende manieren om koemelkallergie bij een baby te testen. Hieronder volgen enkele methoden:

Eliminatiedieet: Dit houdt in dat koemelk en alle zuivelproducten volledig uit het dieet van de baby worden verwijderd. Na een aantal weken kan gekeken worden of de symptomen van de koemelkallergie zijn afgenomen. Vervolgens kan gekeken worden of herintroductie van koemelk en zuivelproducten tot een verergering van de symptomen leidt.

Huidpriktest: Dit is een test waarbij kleine hoeveelheden van de allergene stoffen, zoals melkeiwitten, op de huid van de baby worden aangebracht. Vervolgens wordt gekeken of er een allergische reactie optreedt.

Bloedonderzoek: Een bloedtest kan de aanwezigheid van antilichamen tegen melkeiwitten in het bloed van de baby detecteren, wat kan duiden op een allergische reactie.

Behandeling