Wintertenen en winterhanden (perniones)

Wat zijn wintertenen en winterhanden (perniones)?

Wintertenen en winterhanden (ook wel perniones genoemd) zijn tintelende, gezwollen tenen en/of handen. Hierbij verkleuren de tenen en vingers en zijn veel voorkomende klachten pijn en jeuk.¹ De klachten treden doorgaans op in de herfst- en winterperiode met kou en nemen bij warmere temperaturen vanzelf af. Bij jeuk is krabben verleidelijk maar hierdoor kunnen wondjes ontstaan en ontstekingen. De aandoening is niet ernstig of gevaarlijk. Maar de aandoening duidt wel op een slechte doorbloeding, wat een signaal is van je lichaam dat er iets niet goed functioneert.

Wanneer de temperaturen dalen (onder de 15 graden), vernauwen de bloedvaatjes in de huid. Hierdoor kan de warmte zich beter vasthouden in het lichaam. Een gevolg is dat het bloed niet goed meer doorstromen, en de bloedcirculatie naar de uiterste ledematen (zoals de tenen en de vingers) vermindert. Je brein ontvangt het signaal dat deze delen afkoelen en zorgt dat er extra bloed richting deze ledematen gaat. Doordat de bloedvaten vernauwd zijn, stuwt het bloed en ontstaan de typisch gekleurde zwellingen.

Symptomen

Het is belangrijk om scherp te zijn op de symptomen. Bepaalde symptomen van perniones kunnen lijken op andere aandoeningen (zoals perifeer vaatlijden).

• Witte handen en/of voeten
• Pijn en/of jeuk aan de tenen of vingers
• Branderig gevoel
• Roodblauwige, paarse plekken
• Gezwollen huid
• Blaren
• Bultjes
• Wondjes

Oorzaken

Het is niet helemaal duidelijk hoe winterhanden en voeten ontstaan. Kou is in ieder geval de trigger, niet de oorzaak. Men denkt dat sommige mensen hier gevoeliger voor zijn. Zo hebben vrouwen hier vaker last van vergeleken met mannen. Ook diabetes mellitus patiënten of mensen met een auto-immuunziekte of systeemaandoeningen hebben relatief vaker last van deze aandoening. Wetenschappelijk is niet aangetoond dat wintertenen en winterhanden genetisch overdraagbaar zijn. Wel zijn bloedcirculatieproblemen (die in de familie zitten) soms een achterliggende oorzaak en risicofactor op het krijgen van deze aandoening. Andere mogelijke oorzaken zijn atherosclerose, reuma, bepaalde infecties, beschadiging of beknelling van zenuwen, een traag werkende schildklier of vitaminetekorten.

De trigger van wintertenen en winterhanden zijn dus de kou van buitenaf. Gezien de seizoenen komen de klachten elk jaar weer terug. Een zachte winter zorgt om die reden ook voor minder klachten vergeleken met een strenge winter. Roken is geen directe oorzaak van perniones, maar zorgt wel voor een verminderde bloedtoevoer naar de huid. Sommige medicatie, zoals bètablokkers vergroten het risico op wintertenen en winterhanden. Ook een slechte lichamelijke conditie of te nauw schoeisel zorgt voor een groter risico.

Othomoleculair gezien kunnen bepaalde tekorten van voedingsstoffen de kans op het krijgen van perniones vergroten. Een belangrijke voedingsstof is bijvoorbeeld vitamine B12, welke essentieel is voor ons zenuwstelsel en de aanmaak van rode bloedcellen.² De functie van rode bloedcellen is het vervoeren van zuurstof door het lichaam, maar deze kunnen hun taak niet goed uitvoeren als er te weinig zijn of als de cellen abnormaal gevormd zijn.

Voedingsadviezen

• Zorg voor warm eten en drinken. Begin bijvoorbeeld je ochtend met een glas warm water en een warm schaaltje havermout met wat gemberpoeder of andere verwarmende kruiden.
• Voeg gezonde vetten toe aan je eetpatroon. Denk aan avocado, walnoten, hennepzaad, lijnzaad en olijfolie.
• Gebruik voldoende kruiden in je maaltijden zoals gember, kurkuma en verschillende pepers (chilipeper, cayennepeper)
• Drink groene- of gemberthee om warmte te genereren en je lichaamsvuurtje te laten branden.
• Krijg voldoende groente binnen. Leg daarbij de focus op warme groenten of groenten verwerkt in soep.
• Eet 1 – 2 keer per week vette vis (haring, makreel, zalm). De omega 3-vetzuren die deze vissen bevatten zijn gunstig voor de bloedvaten.

Opmerkingen

Wat onder andere helpt tegen perniones zijn wisselbaden die de doorbloeding stimuleren. Wisselbaden en wintertenen geven bij sommige mensen goede resultaten. Je zet een bak warm en koud water naast elkaar. Eerst houd je de voeten en/of handen ongeveer twee minuten in de bak warm water. Vervolgens houd je drie tot vijf seconden in het koude water. Herhaal dit ongeveer zeven keer. De voeten en/of handen masseren is daarnaast ook een goede manier om de doorbloeding te stimuleren. Beweeg daarnaast voldoende.

Het kan verstandig zijn om de schildklier te laten nakijken. Een traag werkende schildklier kan namelijk een van de oorzaken zijn van perniones. Het zorgt er namelijk voor dat de algehele lichaamstemperatuur daalt.

Aanvullend hierop kun je jezelf warm aankleden (zo heeft wol een lichaamstemperatuur regulerende werking) en comfortabele schoenen dragen met een goed isolerende zool. Regulier is er geen medicatie of wintertenen behandeling die bewezen helpt tegen wintertenen en winterhanden.³ Orthomoleculair zet men vooral in op het verbeteren van de doorbloeding door middel van het aanvullen van nutriënttekorten en suppletie.

Behandeling