Ischias

Wat is ischias?

Ischias is een aandoening die wordt gekenmerkt door pijn die langs de ischiaszenuw loopt, de langste zenuw in het menselijk lichaam. Deze zenuw strekt zich uit van het onderste deel van de rug, door de heupen en billen, en langs de achterkant van een been. De pijn loopt in de meeste gevallen langs één bil/been.

Ischias komt meestal voort uit een onderliggende medische aandoening. Dit kan bijvoorbeeld een hernia, degeneratieve discusziekte, spondylolisthesis (waarbij een wervel over de onderliggende wervel glijdt), of spinale stenose (vernauwing van het ruggenmergkanaal) zijn. Deze aandoeningen kunnen druk uitoefenen op de ischiaszenuw, waardoor de symptomen van ischias ontstaan.

De ischiaszenuw bestaat uit verschillende zenuwwortels die uit de lumbale en sacrale wervelkolom komen. Wanneer deze zenuw geïrriteerd of samengedrukt wordt door een van de eerder genoemde aandoeningen, kan dit leiden tot ontsteking, pijn en soms zelfs verlies van functie van het been of de voet. Ischias is dus zelf eigenlijk geen diagnose, maar eerder een symptoom van een onderliggende aandoening. Als de ischias niet op natuurlijke wijze verdwijnt en er geen medische zorg wordt gezocht, kan dit resulteren in verwaarloosde ischias. Het negeren van de pijn kan leiden tot verergering of uitstraling naar andere delen van het lichaam.

Ongeveer 80% van de volwassenen ervaart op enig moment in hun leven lage rugpijn. Omdat ischias een vorm van rugpijn is, zou een aanzienlijk percentage van deze mensen kunnen lijden aan ischias.

Hoe slapen met ischias?

Slapen met ischias kan een uitdaging zijn, maar er zijn enkele strategieën die kunnen helpen. Het is aan te raden om een comfortabele slaaphouding te vinden, zoals op je zij met een kussen tussen je knieën om de wervelkolom in een neutrale positie te houden. Het gebruik van een stevig matras en een ondersteunend kussen onder je onderrug kan ook verlichting bieden. Door het toepassen van warmte (zoals een kruik) op het pijnlijke gebied wordt de bloedcirculatie bevorderd, wat kan helpen bij het ontspannen van de spieren.

Symptomen

Bij ischias ervaar je pijn, tintelingen of gevoelloosheid in de lage rug die uitstraalt langs één bil en/of been. De pijn wordt veroorzaakt door beklemming of irritatie aan de ischiaszenuw. De symptomen kunnen variëren in ernst en locatie. De meest voorkomende symptomen zijn:

• Pijn in de onderrug, heupen, billen en/of achterkant van het been. De pijn is gelokaliseerd aan één zijde.
• Scherpe, brandende of stekende pijn die soms wordt gevoeld in de heup of langs het been.
• Tintelingen of een ‘prikkelend’ gevoel in het been, de voet of de tenen.
• Gevoelloosheid of zwakte in het been, de voet of de tenen. Dit is bijvoorbeeld merkbaar doordat je door de benen zakt bij het opstaan.
• Moeite met het bewegen van het been of de voet, zoals het optillen van de voet of het buigen van de knie.
• Pijn die verergert bij zitten, staan, hoesten, niezen of lachen.
• Stijfheid of verminderde mobiliteit in de onderrug, heupen en/of benen.
• Pijnscheuten (schietende pijn) bij verandering van houding (lig naar zit bijvoorbeeld)
• Spierkrampen in bil en/of been
• Mogelijke spierzwakte, verdoofd gevoel of tintelingen in bil, been, voet of tenen

Deze symptomen kunnen aan één of beide zijden van het lichaam voorkomen, hoewel ze meestal slechts één kant treffen.

Oorzaken

Ischias wordt veroorzaakt door irritatie of compressie van de ischiaszenuw, wat kan voortkomen uit een verscheidenheid aan aandoeningen. Hier zijn enkele van de meest voorkomende oorzaken:

• Hernia: Dit treedt op wanneer de zachte vulling tussen de wervels uitpuilt en druk uitoefent op de nabijgelegen zenuwen, inclusief de ischiaszenuw.
• Degeneratieve discusziekte: Dit is een aandoening waarbij de schijven tussen de wervels slijten of beschadigd raken door veroudering of letsel, wat kan leiden tot druk op de ischiaszenuw.
• Spondylolisthesis: Dit is een aandoening waarbij een wervel in de ruggengraat over de onderliggende wervel glijdt, wat druk kan uitoefenen op de ischiaszenuw.
• Spinale stenose: Dit treedt op wanneer het wervelkanaal vernauwt en druk uitoefent op de zenuwen, waaronder de ischiaszenuw.
• Piriformis syndroom: Dit is een aandoening waarbij de piriformis spier, die zich in de billen bevindt en de ischiaszenuw kruist, spasmen veroorzaakt of opgezwollen raakt, wat druk kan uitoefenen op de ischiaszenuw.
• Zwangerschap: De toegenomen druk op de wervelkolom en veranderingen in de houding tijdens de zwangerschap kunnen druk op de ischiaszenuw uitoefenen.
• Tumoren in de ruggengraat: Hoewel zeldzaam, kunnen tumoren druk uitoefenen op de ischiaszenuw.
• Langdurige stress
• Langdurig inactieve houding/slechte houding
• Plotselinge verkeerde beweging
• Zware belasting door bijvoorbeeld het uitoefenen van zwaar werk/veel tillen

Voedingsadviezen

• Eet gezond en gevarieerd. Zorg vooral voor voldoende:
  • Collageen: versterkt het bindweefsel. Zelfgemaakte bottenbouillon is een mooie rijke bron aan collageen.
  • Vitamine C: noodzakelijk voor de aanmaak van bindweefsel. Rozenbottel, rode peper en zwarte aalbessen zijn rijke bronnen.
  • Zwavel (MSM): essentieel voor de structuur van bindweefsel. Zit onder andere in knoflook, ui en prei.
  • Silicium: versterkt het bindweefsel. Zit veel in heermoes, brandnetel, paranoten, gierst en bamboe. Uitwendig gebruik van silicium in gelvorm kan plaatselijk de pijn verlichten.
  • Omega-3 vetzuren: Deze kunnen helpen ontstekingen in het lichaam te verminderen, wat nuttig kan zijn als ischias wordt veroorzaakt door aandoeningen zoals hernia of spinale stenose. Vette vis zoals zalm, makreel en sardines zijn goede bronnen van omega-3 vetzuren, evenals lijnzaad, chiazaad en walnoten.
  • Voldoende water drinken helpt de tussenwervelschijven gezond te houden. Deze schijven bestaan grotendeels uit water en kunnen uitdrogen als je niet genoeg drinkt, wat kan leiden tot meer druk op de ischiaszenuw.
• Overgewicht kan extra druk uitoefenen op de wervelkolom en de ischiaszenuw, dus het behouden van een gezond gewicht kan helpen de symptomen van ischias te verminderen.
• Stop met roken
• Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot ontstekingen en andere gezondheidsproblemen die ischias kunnen verergeren.

Overige tips:

• Beweeg elke dag minimaal een half uur
• Train voorzichtig de rugspieren voor zover dat gaat
• Probeer uw dagelijkse routine te behouden, ook werk als dit kan
• Vermijd houdingen of bewegingen die de pijn verergeren
• Regelmatige rustpauzes: Als je een baan hebt waarbij je lang moet zitten of staan, neem dan regelmatig pauzes om te bewegen en te strekken.
• Stressmanagement: Chronische stress kan spierspanning en ontsteking verergeren, wat ischias kan verergeren. Methoden zoals meditatie, yoga, ademhalingsoefeningen en andere ontspanningstechnieken kunnen nuttig zijn.

Indien bekend is dat ischias veroorzaakt wordt door een hernia, bekijk dan ook de aandoeningenpagina hernia voor de passende behandeling.

Opmerkingen

Ischias kan een vervelende en pijnlijke aandoening zijn. Als je symptomen van ischias ervaart, vooral als de pijn plotseling optreedt, zeer ernstig is, of vergezeld gaat van plotselinge zwakte in je onderlichaam, moet je direct medische hulp zoeken. Dit kan een teken zijn van een ernstige aandoening die onmiddellijke behandeling vereist. Het is belangrijk om te begrijpen dat ischias zelf geen diagnose is. Het is een symptoom van een onderliggende aandoening, zoals een hernia of spinale stenose. Daarom zal de behandeling van ischias meestal gericht zijn op het aanpakken van de onderliggende oorzaak. Als ischias niet wordt behandeld, kan dit leiden tot langdurige zenuwschade, verlies van gevoel in het getroffen been, verlies van blaas- of darmcontrole, en zelfs permanente verlamming.

Ischias kan vaak worden behandeld zonder operatie. Hoewel in sommige gevallen een operatie nodig kan zijn, kunnen veel gevallen van ischias worden behandeld met conservatieve methoden, zoals fysiotherapie, pijnmedicatie, en veranderingen in levensstijl en dieet. Het nemen van stappen om ischias te voorkomen kan net zo belangrijk zijn als de behandeling ervan. Dit kan onder meer het onderhouden van een gezond gewicht, regelmatige lichaamsbeweging, en het aanleren van correcte til- en houdingstechnieken omvatten.

Ischias oefeningen

Ischias oefeningen kunnen helpen bij het verlichten van pijn en het verbeteren van de flexibiliteit en kracht van de rug en de benen. Door regelmatig specifieke oefeningen uit te voeren, zoals strekoefeningen, core-stabilisatieoefeningen en lage rugspieroefeningen, kunnen symptomen van ischias verminderd worden en de algehele mobiliteit en kwaliteit van leven verbeterd worden.