Polyneuropathie

Wat is polyneuropathie?

Polyneuropathie is een aandoening waarbij meerdere zenuwen in het lichaam beschadigd raken. Dit kan leiden tot een breed scala aan symptomen, afhankelijk van de getroffen zenuwen. Vaak begint de aandoening in de voeten en benen en verspreidt deze zich vervolgens naar andere delen van het lichaam, zoals de handen en armen.

Het zenuwstelsel bestaat uit twee belangrijke onderdelen: het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) en het perifere zenuwstelsel (de zenuwen buiten de hersenen en het ruggenmerg). Polyneuropathie is een aandoening van het perifere zenuwstelsel en kan zich voordoen in de zenuwen die zich dicht bij het ruggenmerg bevinden (de proximale zenuwen), of in de zenuwen die zich verder weg van het ruggenmerg bevinden (de distale zenuwen). De beschadiging van de zenuwen kan verschillende mechanismen omvatten, zoals ontsteking, afwijkingen in de stofwisseling, ischemie (onvoldoende bloedtoevoer naar de zenuwen), toxische stoffen en fysieke compressie van de zenuwen. Dit kan leiden tot degeneratie van de zenuwvezels en het verlies van hun functie. De exacte fysiologische mechanismen die leiden tot polyneuropathie zijn echter nog niet volledig begrepen

Het is moeilijk om een precieze schatting te geven van het aantal mensen met neuropathie in Nederland en wereldwijd, omdat het afhangt van de specifieke oorzaak van de aandoening. In Nederland wordt geschat dat ongeveer 200.000 mensen lijden aan neuropathie. Wereldwijd wordt geschat dat ongeveer 20 miljoen mensen neuropathie hebben. Het is echter belangrijk op te merken dat deze cijfers slechts schattingen zijn en dat er mogelijk veel meer mensen zijn die niet gediagnosticeerd zijn. Polyneuropathie kan een aanzienlijke impact hebben op de kwaliteit van leven van een persoon, waaronder mobiliteitsproblemen, pijn, verlies van gevoel en spierzwakte. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak kan de aandoening mild tot ernstig zijn en kan deze progressief zijn.

Symptomen

Polyneuropathie is een aandoening die zich kenmerkt door verschillende symptomen, waaronder:

• Gevoelsverlies: dit uit zich meestal in een doof of tintelend gevoel in de handen en/of voeten, waardoor men minder gevoelig is voor aanraking, temperatuurverschillen en pijn.
• Spierzwakte: dit kan leiden tot problemen bij dagelijkse activiteiten zoals lopen, traplopen en voorwerpen vasthouden.
• Coördinatieproblemen: patiënten met polyneuropathie kunnen moeite hebben met het behouden van hun evenwicht en het uitvoeren van nauwkeurige bewegingen.
• Pijn: sommige patiënten ervaren ernstige pijn, die zich meestal manifesteert als een brandend of stekend gevoel in de getroffen gebieden.
• Autonome symptomen: dit zijn symptomen die betrekking hebben op de regulatie van lichaamsfuncties die normaal gesproken automatisch plaatsvinden, zoals het reguleren van de bloeddruk en de hartslag. Bij polyneuropathie kunnen deze functies verstoord raken, wat leidt tot symptomen zoals duizeligheid, flauwvallen en darmproblemen.
• Spierzwakte
• Verlies van reflexen
• Verminderde coördinatie en balans
• Veranderingen in de huid, zoals verkleuringen, dunner worden van de huid en verhoogde kans op wondjes of infecties
• Seksuele disfunctie
• Autonome dysfunctie, zoals problemen met de bloeddrukregulatie, zweten, en darm- en blaasfuncties.

Oorzaken

Polyneuropathie kan veroorzaakt worden door verschillende aandoeningen, waaronder:

• Diabetes: hoge bloedsuikerspiegels kunnen leiden tot schade aan de zenuwen, vooral in de benen en voeten.
• Alcoholisme: chronisch alcoholgebruik kan zenuwbeschadiging veroorzaken.
• Auto-immuunziekten: sommige auto-immuunziekten, zoals lupus, kunnen leiden tot zenuwbeschadiging.
• Infecties: bepaalde virale of bacteriële infecties, zoals hepatitis B en C, HIV en de ziekte van Lyme, kunnen leiden tot neuropathie.
• Erfelijkheid: sommige vormen van neuropathie kunnen worden veroorzaakt door genetische afwijkingen.
• Toxische stoffen: bepaalde chemotherapie medicijnen, zware metalen en chemische stoffen kunnen zenuwbeschadiging veroorzaken.
• Nierziekte: nierschade kan leiden tot ophoping van toxines in het bloed, wat op zijn beurt neuropathie kan veroorzaken.
• Schildklierproblemen: zowel een te trage als te snelle werking van de schildklier kunnen zenuwbeschadiging veroorzaken.
• Vitamine B12-tekort: een tekort aan vitamine B12 kan leiden tot zenuwbeschadiging en neuropathie.

Voedingsadviezen

Voedingsadviezen kunnen afhankelijk zijn van de onderliggende oorzaak van de polyneuropathie. Over het algemeen worden de volgende adviezen gegeven:

Aan te raden voedingsmiddelen:

• Voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan vitamine B12, zoals vlees, vis, eieren en zuivelproducten, omdat een tekort aan vitamine B12 kan bijdragen aan neuropathie.
• Voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan omega-3-vetzuren, zoals vette vis, lijnzaad en walnoten, omdat deze ontstekingsremmende eigenschappen hebben en kunnen bijdragen aan de bescherming van zenuwcellen.
• Voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan antioxidanten, zoals groene bladgroenten, bessen en andere fruitsoorten, omdat deze de zenuwcellen kunnen beschermen tegen oxidatieve stress.
• Drink voldoende water voor een gezond lichaamsgewicht.

Te vermijden voedingsmiddelen:

• Geraffineerde koolhydraten en suikers, omdat deze kunnen bijdragen aan ontstekingen in het lichaam en de bloedsuikerspiegel kunnen verstoren.
• Verzadigde vetten en transvetten, omdat deze de bloedvaten kunnen beschadigen en daarmee de bloedtoevoer naar de zenuwen kunnen verminderen.
• Alcohol, omdat dit de zenuwen kan beschadigen en bijdragen aan vitamine B12-tekort.

Aanvullende leefstijltips:

• Het verminderen van stress, bijvoorbeeld door middel van meditatie, yoga of mindfulness.
• Regelmatig bewegen, omdat dit de bloedtoevoer naar de zenuwen kan bevorderen en ontstekingen kan verminderen.
• Het vermijden van blootstelling aan toxische stoffen, zoals pesticiden en chemicaliën in schoonmaakmiddelen, omdat deze de zenuwen kunnen beschadigen.

Opmerkingen

Polyneuropathie kan een ernstige aandoening zijn die de kwaliteit van leven aanzienlijk kan verminderen. Naast voedings- en leefstijladviezen kunnen er ook andere behandelingen worden ingezet, afhankelijk van de oorzaak van de aandoening. Reguliere behandelingen kunnen onder meer bestaan uit pijnstillers, fysiotherapie en medicijnen om de onderliggende oorzaak van de neuropathie aan te pakken.

Daarnaast kunnen aanvullende behandelingen en supplementen helpen bij het verminderen van de symptomen en het bevorderen van de zenuwherstel.