Waar de ene vrouw er met wat lichte krampen vanaf komt, heeft de ander een week lang last van allerlei ongemakken. Voor de meeste vrouwen is het maandelijkse feestje niet zo’n festijn. En dat terwijl de menstruatie een interessant en natuurlijk verschijnsel is!
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze e-learning Orthomoleculair Adviseur Basis.
[advice]
Zo geeft het een duidelijke indicatie hoe het met de hormonale balans is gesteld. Met de juiste nutriënten kan je gelukkig klachten rondom de menstruatie verminderen en zelfs voorkomen. We lichten in dit blog tien waardevolle nutriënten toe.
Veelvoorkomende menstruatieklachten
Eerder gaven we al een aantal leefstijltips om menstruatiepijn te verzachten, maar klachten rondom de menstruatie kunnen nog veel breder zijn dan pijnlijke krampen. Denk aan vermoeidheid, migraine, heftige bloedingen, opgeblazen gevoel, acné, eetbuien, et cetera. Niet alleen fysieke maar ook emotionele symptomen zijn vaak aan de orde. Menig man maakt dan ook graag een opmerking over de vrouwelijke cyclus wanneer zij een keer geërgerd uit de hoek komt. Zich niet realiserend hoeveel het vergt om te kunnen omgaan met de grote schommelingen die gedurende de cyclus plaatsvinden.
De menstruatie vraagt dan ook een hoop van het lichaam; sommigen vergelijken het zelfs met topsport. En niet onterecht, want zeker wanneer de hormoonbalans niet optimaal is, kan je het zwaar te verduren krijgen. Een dergelijke disbalans is helaas veelvoorkomend. Geen wonder dus dat menstruatieklachten veelvuldig voorkomen.
In bepaalde Aziatische landen bestaat er zelfs het menstruatieverlof: één of meerdere dagen betaald verlof wanneer de menstruatie aanbreekt. Uit een recente peiling van FNV Young & United blijkt dat zo’n driekwart van de ondervraagde Nederlanders zo’n menstruatieverlof een goed idee vindt. Voor veel vrouwen zal dit inderdaad een uitkomst zijn om hierdoor niet in de problemen te komen op het werk wegens regelmatig ziekmelden.
Maar zou het niet veel mooier zijn als die absentie helemaal niet nodig is? Want hoewel we vaak denken dat klachten bij de menstruatie horen, is dat in feite niet zo. Een gezond en sterk lichaam moet ook de menstruatie zonder grote problemen aan kunnen. Dit is immers een natuurlijk verschijnsel en een goede hormoonbalans kan dit prima opvangen. Maar daar gaat het dus meestal fout. Menstruatieklachten kunnen zich op verschillende manieren uiten.
PMS klachten
Klachten rondom de menstruatie staan veelal bekend als PMS, ofwel het premenstrueel syndroom. PMS klachten treden enkele dagen voor de menstruatie op en kunnen aanhouden tot de eerste dagen van de menstruatie. De exacte oorzaak is nog onduidelijk, maar het heeft grotendeels te maken met de veranderingen in de hormoonbalans. De ernst van PMS klachten kan afhangen van de mate waarin de hormoonspiegels schommelen.
Veel vrouwen zien hierdoor op tegen deze maandelijkse periode. Maar niet voor iedere vrouw is het zo vanzelfsprekend dat de menstruatie maandelijks terugkeert. Zeker wanneer er een kinderwens in het spel is kan dit de benodigde frustraties en teleurstellingen opleveren. Maar ook een uitblijvende menstruatie kan vervelende klachten met zich meebrengen.
PCOS symptomen
Een mogelijke oorzaak van een onregelmatige of uitblijvende menstruatie is PCOS. Dit staat voor Polycysteus Ovarium Syndroom: een complexe hormonale aandoening die gemiddeld bij 10 procent van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd voorkomt.1 PCOS gaat vaak gepaard met insulineresistentie en/of overgewicht. Er is sprake van minder dan 8 menstruaties per jaar en soms dus zelfs langere tijd helemaal geen menstruatie. Vaak worden verhoogde oestrogeen en/of testosteron waarden in het bloed gemeten.1
Een hormonale disbalans
Zoals je hiervoor hebt kunnen lezen komen menstruatieklachten dus in feite van problemen in de hormoonbalans. Een hormonale disbalans betekent dat de verhouding tussen onder andere de hormonen oestrogeen, progesteron en testosteron niet optimaal zijn. Hier kunnen verschillende oorzaken aan ten grondslag liggen.
Een veelvuldig ingezet middel om hormonale klachten op te lossen is de anticonceptiepil. Wat deze pil eigenlijk doet is je natuurlijke balans nog verder onder druk zetten. Hierdoor kunnen PMS klachten juist verergeren.2,3 Wat ook bijdraagt aan een disbalans zijn factoren als overgewicht, chronische stress, laaggradige ontstekingen, het prikkelbaar darmsyndroom en hormoonverstorende stoffen waar we mee in aanraking komen, zoals BPA in plastic, organopesticiden (synthetische chemicaliën) en fijnstof in het milieu. Benieuwd naar meer achtergrondinformatie over de pil? Hier schreven we eerder dit blog over.
Nutriënten voor de hormoonbalans
Gezonde voeding en leefstijl zijn essentieel voor een goede hormoonbalans. Een orthomoleculair voedingspatroon is ook hierbij de basis. Dit kan je aanvullen met nutriënten middels suppletie. Hieronder lichten we er tien toe.
1. B-vitamines
Van vitamines en mineralen willen we uiteraard nooit een tekort hebben. Er zijn echter bepaalde nutriënten die voor de hormonen ook zeer belangrijke taken uitvoeren en die we daarom het liefst extra aanvullen. Zeker voor vrouwen die de anticonceptiepil gebruiken liggen tekorten op de loer. Benieuwd welke dit zijn? Hier schreven we eerder dit blog over.
Zo zijn de B-vitamines, met vitamine B12, B6 en foliumzuur in het bijzonder, noodzakelijk voor goede omzettingsprocessen van hormonale stoffen in het lichaam. Een goed werkende methylatie in de lever is namelijk essentieel om hormonen te kunnen afbreken. Dit biochemische proces helpt het lichaam in de ontgifting van lichaamseigen en lichaamsvreemde stoffen. Deze B-vitamines helpen zo de menstruatie te reguleren en hormonale klachten te verminderen.4,5
2. Magnesium
Eén van de meest verbruikte mineralen in het lichaam is magnesium. Vooral ten tijde van stress (zowel mentaal als fysiek) is dit nutriënt de eerste waar we tekort van komen. Magnesium is namelijk betrokken bij ruim 300 lichamelijke processen. Onder deze processen valt ook het aanmaken en reguleren van diverse hormonen. Magnesium kan bijvoorbeeld premenstruele migraine en stemmingswisselingen verminderen.6,7
3. Shatavari
Shatavari is een adaptogeen kruid, wat specifiek voor vrouwen een prachtige werking heeft. Dit nutriënt – afkomstig uit de aspergefamilie – versterkt de vrouwelijke energie en kan hiermee de cyclus ondersteunen. 8,9 Hiermee zorgt dit stressregulerend kruid ook voor een vermindering van eerder genoemde klachten.10
4. Maca
Een ander adaptogeen kruid met werking op de geslachtshormonen is maca. Deze Peruaanse wortel wordt veelal gebruikt ter verbetering van de vruchtbaarheid. Het adaptogene karakter van de plant uit zich voornamelijk in de inzetbaarheid tegen stress en de periode voor, tijdens en rondom de menstruatie.11,12
5. Berberine
Berberine is een wortel met een brede werking op de gezondheid. Zo heeft het invloed op de darmgezondheid en immuniteit, maar ook wat betreft hormonen is dit nutriënt in te zetten. Berberine verbetert de insulinegevoeligheid, vermindert testosteron en verhoogt het hormoon SHGB. Vanwege deze werking is het bij PCOS vaak zeer effectief.13
6. Vitex
Vitex agnus castus, ook wel bekend als monnikspeper, is sinds de tijd van de oude Grieken in gebruik als middel ter bevordering van de vrouwelijke gezondheid.14 Het ondersteunt het hormonale systeem door de balans tussen oestrogeen en progesteron te verbeteren. Door interactie met oestrogeen- en progesteronreceptoren kan het verschillende ongemakken van zowel voor als tijdens de menstruatie (PMS) en menopauze beperken.15
7. Saffraan
Het specerij saffraan wordt in de traditionele geneeskunde al zo’n drieduizend jaar gebruikt vanwege de gezondheidsbevorderende effecten. Uit onderzoek blijkt dat saffraan zorgt voor een toename van de stemmingsgerelateerde neurotransmitters in het brein, waaronder serotonine en dopamine. Hierdoor heeft dit kruid een belangrijke bijdrage bij de mentale klachten die rondom de menstruatie kunnen optreden.16
8. Omega 3
Het lichaam maakt hormonen aan uit onder andere vetten. Een gezond vetpercentage is daarom van belang. Geen overgewicht, maar ook geen ondergewicht. Ook een goede vetzuurbalans is essentieel. Dat wil zeggen voldoende omega 3-vetzuren ten opzichte van omega 6-vetzuren. In de huidige voeding is het ontstekingsbevorderende omega 6 oververtegenwoordigd, waardoor laaggradige ontstekingen allerlei lichamelijke processen ontregelen. Voldoende gezonde vetzuren verbetert de afgifte van hormonen door vetweefsel.
9. Omega 6 GLA
Gamma-linoleenzuur is een bijzonder omega 6-vetzuur dat ook voor de hormoonbalans van groot belang is. Borageolie is de rijkste bron van GLA. GLA is namelijk de ontstekingsremmende variant van omega 6, met vele gezondheidsvoordelen.17 Zo draagt GLA bij aan een normale en regelmatige menstruatiecyclus en kan het PMS en PCOS verminderen.18,19
10. Zink
Naast het eerder genoemde mineraal magnesium is ook zink betrokken bij de menstruele cyclus. Zink is gevonden in meer dan 200 enzymen en hormonen in het menselijk lichaam. Het reguleert de secretie van diverse hormonen, waaronder progesteron.20 Uit onderzoek blijkt dat zink menstruatiekrampen kan voorkomen.21
Ondersteun jouw hormonen
Er zijn dus tal van mogelijkheden om je menstruatie klachten te verminderen. Deze lijst is ook nog niet eens compleet, maar we hopen je hiermee inzicht te geven in een aantal goede opties die je zou kunnen toepassen. Twijfel je welke nutriënten je het best kan inzetten? Neem dan contact op met ons orthomoleculair adviesteam om je op weg te helpen.
Is gezondheid ook jouw passie en wil je meer leren over voeding en suppletie? Bekijk dan eens onze Orthomoleculair Adviseur Basis.
- Office on Women’s Health, U.S. Department of Health and Human Services (2016) https://www.womenshealth.gov/a-z-topics/polycystic-ovary-syndrome
- Chuong, C. J., & Burgos, D. M. (1995). Medical history in women with premenstrual syndrome. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology, 16(1), 21-27.
- Lobo, R. A., & Pinkerton, J. (2010). Premenstrual Syndrome (PMS) and Premenstrual Dysphoric Disorder (PMDD). The Journal of clinical endocrinology metabolism, 95(4).
- Draper, C. F., Duisters, K., Weger, B., Chakrabarti, A., Harms, A. C., Brennan, L., … & Van Der Greef, J. (2018). Menstrual cycle rhythmicity: metabolic patterns in healthy women. Scientific reports, 8(1), 1-15.
- Michels, K. A., Wactawski-Wende, J., Mills, J. L., Schliep, K. C., Gaskins, A. J., Yeung, E. H., … & Mumford, S. L. (2017). Folate, homocysteine and the ovarian cycle among healthy regularly menstruating women. Human reproduction, 32(8), 1743-1750.
- Facchinetti F, Sances G, Borella P, et al. Magnesium prophylaxis of menstrual migraine: effects on intracellular magnesium. Headache 1991;31:298-301.
- Facchinetti F, Borella P, Sances G, et al. Oral magnesium successfully relieves premenstrual mood changes. Obstet Gynecol 1991;78:177-81.
- Tierra, M. (1988). Planetary herbology. Twin Lakes, WI: Lotus Press.
- Pole. (2013). Ayurvedic Medicine. The Principles of Traditional Practice.
- Pandey, A. K., Gupta, A., Tiwari, M., Prasad, S., Pandey, A. N., Yadav, P. K., … & Chaube, S. K. (2018). Impact of stress on female reproductive health disorders: Possible beneficial effects of shatavari (Asparagus racemosus). Biomedicine & Pharmacotherapy, 103, 46-49.
- Gonzales GF, Villaorduña L, Gasco M, Rubio J, Gonzales C. Maca (Lepidium meyenii Walp), una revisión sobre sus propiedades biológicas [Maca (Lepidium meyenii Walp), a review of its biological properties]. Rev Peru Med Exp Salud Publica. 2014;31(1):100-10.
- Antoine, E., Chirila, S., & Teodorescu, C. (2019). A Patented Blend Consisting of a Combination of Vitex agnus-castus Extract, Lepidium meyenii (Maca) Extract and Active Folate, a Nutritional Supplement for Improving Fertility in Women. Maedica, 14(3), 274–279. https://doi.org/10.26574/maedica.2019.14.3.274
- Li, M. F., Zhou, X. M., & Li, X. L. (2018). The effect of berberine on polycystic ovary syndrome patients with insulin resistance (PCOS-IR): a meta-analysis and systematic review. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2018.
- Wuttke W, Jarry H, Christoffel V, Spengler B, and Seidlová-Wuttke D. (2003). Chaste tree (Vitex agnus-castus)–pharmacology and clinical indications. Phytomedicine, 10, 348–357.
- Chang IM. (1998). Liver-protective activities of aucubin derived from traditional oriental medicine. Research Communications in Molecular Pathology, 102(2), 189-204.
- Agha‐Hosseini, M., Kashani, L., Aleyaseen, A., Ghoreishi, A., Rahmanpour, H. A. L. E. H., Zarrinara, A. R., & Akhondzadeh, S. (2008). Crocus sativus L.(saffron) in the treatment of premenstrual syndrome: a double‐blind, randomised and placebo‐controlled trial. BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 115(4), 515-519.
- Hudson, T. (2001). Evening primrose oil in natural medicine. Alternative & Complementary Therapies, 7(3), 144-148.
- Kashani, L., Saedi, N., & Akhondzadeh, S. (2010). Femicomfort in the treatment of premenstrual syndromes: a double-blind, randomized and placebo controlled trial. Iranian journal of psychiatry, 5(2), 47.
- Zand Vakili, F., Zare, S. H., Rahimi, K., & Riahi, M. (2018). The effect of Evening Primrose Oil on Changes in Polycystic Ovary Syndrome Induced by Estradiol Valerate in Rat. Armaghane danesh, 22(6), 714-724.
- Bhowmik, D., Chiranjib, K., & Kumar, S. (2010). A potential medicinal importance of zinc in human health and chronic. Int J Pharm, 1(1), 05-11.
- Eby, G. A. (2007). Zinc treatment prevents dysmenorrhea. Medical Hypotheses, 69(2), 297-301.
