Orthomoleculair kennisinstituut
Menu

Prebiotica

In het kort
  • Prebiotica zijn fermenteerbare voedingsvezels die de voedingsbodem zijn voor de levende bacteriën (probiotica) in onze darmen.
  • Er zijn verschillende soorten prebiotica, zoals fructo-oligosachariden (FOS), galacto-oligosacchariden (GOS) en inuline, die we terugvinden in verschillende voedingsmiddelen.
  • Onderzoek toont aan dat prebiotica de darmgezondheid verbeteren, de spijsvertering helpen, gewichtsverlies stimuleren en goed zijn voor de gezondheid van de hersenen.
  • Prebiotica zijn veilig bevonden bij oraal gebruik bij volwassenen, kinderen en zwangere vrouwen.
In het kort

Wat zijn prebiotica?

Prebiotica zijn fermenteerbare voedingsvezels die een belangrijke rol spelen in het bevorderen van de gezondheid van de darmflora. Ze worden niet afgebroken in de dunne darm, maar bereiken de dikke darm in hun oorspronkelijke vorm, waar ze dienen als voedsel voor de gunstige bacteriën zoals lactobacillen en bifidobacteriën. Deze bacteriën breken de prebiotica af via een proces genaamd fermentatie, waarbij onder andere korteketenvetzuren (SCFA’s) worden geproduceerd. Deze vetzuren hebben verschillende gezondheidsvoordelen, zoals het verbeteren van de darmgezondheid en het versterken van het immuunsysteem.1

Prebiotica komen van nature voor in verschillende voedingsmiddelen, waaronder groenten, fruit, volkoren granen, noten en peulvruchten. Bekende soorten prebiotica zijn inuline, pectines, fructo-oligosachariden (FOS) en galacto-oligosachariden (GOS). Naast hun natuurlijke aanwezigheid in voeding, worden prebiotica ook vaak toegevoegd aan voedingsmiddelen of als supplementen aangeboden.1

Wat zijn prebiotica?

Gebruik

Effectief

Constipatie

Er is redelijk bewijs dat prebiotica, zoals inuline en FOS, kunnen helpen bij het verbeteren van de stoelgang en het verlichten van constipatie. Ze bevorderen de groei van gunstige bacteriën in de darm, wat kan leiden tot verbeterde darmtransit en stoelgangconsistentie.1-3

Een systematische review en meta-analyse van 14 gerandomiseerde gecontroleerde studies toonde aan dat prebiotica, met name FOS en inuline, de transittijd van de ontlasting verbeterde en de frequentie van de ontlasting verhoogden bij patiënten met chronische idiopathische obstipatie.2 Een andere studie wees uit dat galacto-oligosacchariden (GOS) en lactulose effectief waren bij het verbeteren van de darmtransit bij ouderen met constipatie.3

Atopische dermatitis

Prebiotica kunnen een rol spelen bij de preventie van atopische dermatitis, vooral bij zuigelingen. Studies hebben aangetoond dat prebiotica in zuigelingenvoeding de incidentie van atopische dermatitis kunnen verminderen door de ontwikkeling van een gezond darmmicrobiota te bevorderen.1

Overig

Prikkelbare darmsyndroom (IBS)

Hoewel het bewijs minder sterk is, suggereren sommige studies dat prebiotica kunnen helpen bij de verlichting van symptomen van het prikkelbare darmsyndroom (IBS), met name bij constipatie-gerelateerde IBS. Een recentere studie toonde aan dat een mengsel van prebiotica (FOS, GOS en inuline) de symptomen van IBS-gerelateerde diarree verminderde bij volwassenen.4 Het gunstige effect van prebiotica bij IBS is tot dus ver alleen nog in preklinische studies aangetoond.5,6 Daarom is er meer vraag naar hoogwaardig onderzoek, om deze bevindingen te bevestigen.

Let daarbij op dat het belangrijk is om je vezel- en prebioticaconsumptie zorgvuldig te beheren bij IBS. Het is aan te raden om deze voedingsstoffen geleidelijk in je dieet op te nemen en professioneel advies in te winnen om de juiste balans te vinden. Grote hoeveelheden, met name onoplosbare vezels, kunnen namelijk bijwerkingen veroorzaken en de symptomen verergeren. Oplosbare vezels kunnen daarentegen soms juist verlichting bieden en zijn daarom vaak een betere keuze.7

Gebruik

Werking

Darmgezondheid

Prebiotica, zoals fructo-oligosachariden (FOS) en galacto-oligosachariden (GOS), bevorderen selectief de groei van gunstige bacteriën zoals Lactobacillus en Bifidobacterium in de dikke darm. Deze bacteriën zijn essentieel voor het behoud van een gezonde darmflora en kunnen helpen bij het verminderen van spijsverteringsklachten, waaronder constipatie en diarree. Klinische studies hebben aangetoond dat de consumptie van prebiotica kan leiden tot een verbeterde consistentie van de ontlasting en een grotere bacteriële diversiteit in de darm, wat bijdraagt aan de algehele gezondheid van het spijsverteringsstelsel.1,8

Immuunsysteem

Door de darmflora positief te beïnvloeden, kunnen prebiotica mogelijk het immuunsysteem reguleren. Studies suggereren dat prebiotica de activiteit van immuuncellen kunnen moduleren, wat kan leiden tot een verbeterde afweer tegen infecties en een vermindering van ontstekingsreacties. Een gezond en gevarieerd microbioom verkleint ook de kans op allergische reacties en auto-immuunziekten.  Het bewijs voor deze effecten is echter nog beperkt en er is meer onderzoek nodig om de precieze impact van prebiotica op het immuunsysteem te bevestigen.1,9

Gewichtsbeheersing

Bovendien kunnen prebiotica helpen bij gewichtsbeheersing door het gevoel van verzadiging te verhogen en de regulatie van eetlust gerelateerde hormonen, zoals GLP-1 en PYY te ondersteunen.10 Er zijn aanwijzingen dat de inname van prebiotica kan leiden tot een vermindering van calorie-inname en een verbeterde glucoseregulatie, wat gewichtsverlies kan bevorderen. Hoewel deze bevindingen veelbelovend zijn is er meer wetenschappelijk bewijs nodig voor een definitieve conclusie.10-12

Neurocognitieve functie

Prebiotica zou volgens onderzoek ook de neurocognitieve functie via de darm-hersen-as verbeteren. Een studie suggereert dat prebiotica nuttig zou zijn in het verminderen van leeftijdsgerelateerde neurocognitieve achteruitgang.13

Werking

Veiligheid

Prebiotica worden over het algemeen als veilig beschouwd, maar bij overmatige consumptie kunnen ze maag-darmklachten veroorzaken, zoals misselijkheid, diarree, constipatie of een opgeblazen gevoel. Het is belangrijk om een gevarieerd dieet te volgen dat voldoende vezels bevat om deze bijwerkingen te minimaliseren.14 Het is overigens goed om je vezelinname geleidelijk op te bouwen om maag-darmklachten klachten te voorkomen, omdat een plotselinge toename van vezels in het dieet kan leiden tot ongemakken.

Veiligheid

Interacties

Medicatie

Hoewel er meer onderzoek is verricht naar de interacties tussen probiotica en medicatie, is er minder specifiek onderzoek beschikbaar over prebiotica. Toch is het mogelijk dat prebiotica, door hun invloed op het darmmicrobioom, indirect de farmacokinetiek van bepaalde medicijnen kunnen beïnvloeden, vergelijkbaar met de effecten die probiotica kunnen hebben.14 Bovendien is het bekend dat sommige medicijnen zich binden aan voedingsvezels, waardoor ze niet door het lichaam worden opgenomen.15 Om dit te voorkomen wordt het aangeraden om deze medicijnen 1 uur voor of 2 uur na de maaltijd in te nemen, zodat de werkzame stoffen door het lichaam worden opgenomen. Lees hiervoor altijd de bijsluiter van medicatie, waarbij waarschuwingen over voeding ook gelden voor voedingssupplementen.

Voedingsstoffen

Uit onderzoek blijkt dat prebiotica de opname van mineralen zoals calcium, magnesium en ijzer kunnen verbeteren. Dit effect wordt toegeschreven aan de productie van korteketenvetzuren door de fermentatie van prebiotica. Deze vetzuren spelen een cruciale rol in het reguleren van de darmgezondheid en kunnen de opname van mineralen bevorderen door de pH in de darm te verlagen en de oplosbaarheid van mineralen te verhogen.17-20

Daarnaast kunnen prebiotica de werking van andere bioactieve voedingsstoffen, zoals polyfenolen en omega-3 vetzuren, beïnvloeden. Deze interacties kunnen de biologische beschikbaarheid en effectiviteit van deze stoffen verbeteren door de darmmicrobiota te moduleren.21,22

Interacties

Dosering

De Gezondheidsraad heeft geen advies voor een specifieke dosering van prebiotica, wel adviseert de Gezondheidsraad een inname van 30 tot 40 gram vezels per dag. Hierbij worden de fermenteerbare en niet-fermenteerbare voedingsvezels samengenomen.23

Dosering
Referenties
  1. Bamigbade, G. B., Subhash, A. J., Kamal-Eldin, A., Nyström, L., & Ayyash, M. (2022). An updated review on Prebiotics: Insights on potentials of food seeds waste as source of potential prebiotics. Molecules, 27(18), 5947.
  2. Ford, A. C., Quigley, E. M., Lacy, B. E., Lembo, A. J., Saito, Y. A., & Schiller, L. R. (2014). Efficacy of prebiotics, probiotics, and synbiotics in irritable bowel syndrome and chronic idiopathic constipation: systematic review and meta-analysis. The American journal of gastroenterology, 109(10), 1547–1561.
  3. Miller, L. E., Zimmermann, A. K., Ouwehand, A. C., & Hashemi, R. (2017). Effects of an oligosaccharide mixture on constipation and on the composition of the intestinal microbiota of elderly persons. Nutrients, 9(7), 773.
  4. Zhang T, et al. (2018). Effects of a prebiotic mixture on symptoms and gut microbiota in patients with diarrhea-predominant irritable bowel syndrome: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial, Journal of Clinical Gastroenteroly. 52(10), 893-901.
  5. Ooi, S. L., Correa, D., & Pak, S. C. (2019). Probiotics, prebiotics, and low FODMAP diet for irritable bowel syndrome – What is the current evidence? Complementary Therapies in Medicine, 43, 73–80.
  6. Asha, M. Z., & Khalil, S. F. H. (2020). Efficacy and Safety of Probiotics, Prebiotics and Synbiotics in the Treatment of Irritable Bowel Syndrome: A systematic review and meta-analysis. Sultan Qaboos University Medical Journal, 20(1), 13.
  7. Nagarajan, N., Morden, A., Bischof, D., King, E. A., Kosztowski, M., Wick, E. C., & Stein, E. M. (2015). The role of fiber supplementation in the treatment of irritable bowel syndrome. European Journal of Gastroenterology & Hepatology, 27(9), 1002–1010.
  8. Yoo, S., Jung, S., Kwak, K., & Kim, J. (2024). The role of prebiotics in modulating gut microbiota: Implications for Human health. International Journal of Molecular Sciences, 25(9), 4834.
  9. Shokryazdan, P., Jahromi, M. F., Navidshad, B., & Liang, J. B. (2016). Effects of prebiotics on immune system and cytokine expression. Medical Microbiology and Immunology, 206(1), 1–9.
  10. Parnell, J. A., & Reimer, R. A. (2009). Weight loss during oligofructose supplementation is associated with decreased ghrelin and increased peptide YY in overweight and obese adults. American Journal of Clinical Nutrition, 89(6), 1751-1759.
  11. Huang, T., Shu, Z., Cai, Y., Zhu, H., & Li, X. (2018). Effect of inulin-type fructans on blood lipid profile and glucose level: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. European Journal of Clinical Nutrition, 72(7), 849–858.
  12. Hua, R., Pei, F., Liu, Q., Chen, X., & Zhu, Y. (2021). Effects of prebiotics supplementation on obesity: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. European Journal of Nutrition, 60(7), 3149-3161.
  13. Mak, C. C. H., Meng, H. Y. H., Mak, J. W. Y., Ko, O. H., Tao, Z., & Chan, F. K. L. (2020). IDDF2020-ABS-0203 Investigating the evidence of prebiotic supplementation in the attenuation of age-related neurodegeneration in in vivo studies: a systematic review and meta-analysis with bayesian inference.
  14. Sheyholislami, H., & Connor, K. L. (2021). Are Probiotics and Prebiotics Safe for Use during Pregnancy and Lactation? A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients, 13(7), 2382.
  15. Dietary fiber and its interaction with drugs. (2010, August 1). PubMed.
  16. Purdel, C., Ungurianu, A., Adam-Dima, I., & Margină, D. (2023). Exploring the potential impact of probiotic use on drug metabolism and efficacy. Biomedicine & Pharmacotherapy, 161, 114468.
  17. You, S., Ma, Y., Yan, B., Pei, W., Wu, Q., Ding, C., & Huang, C. (2022). The promotion mechanism of prebiotics for probiotics: A review. Frontiers in Nutrition, 9.
  18. Davani-Davari, D., Negahdaripour, M., Karimzadeh, I., Seifan, M., Mohkam, M., Masoumi, S., Berenjian, A., & Ghasemi, Y. (2019). Prebiotics: definition, types, sources, mechanisms, and clinical applications. Foods, 8(3), 92.
  19. Legette, L. L., Lee, W., Martin, B. R., Story, J. A., Campbell, J. K., & Weaver, C. M. (2012). Prebiotics enhance magnesium absorption and inulin‐based fibers exert chronic effects on calcium utilization in a postmenopausal rodent model. Journal of Food Science, 77(4), 88–
  20. Mikulic, N., Uyoga, M. A., Stoffel, N. U., Derrien, M., Nyilima, S., Kostopoulos, I., Roeselers, G., Chenoll, E., Mwasi, E., Pironaci, G., Karanja, S., Bourdet-Sicard, R., & Zimmermann, M. B. (2024). Prebiotics increase iron absorption and reduce the adverse effects of iron on the gut microbiome and inflammation: a randomized controlled trial using iron stable isotopes in Kenyan infants. American Journal of Clinical Nutrition, 119(2), 456–469.
  21. Laparra, J., & Sanz, Y. (2010). Interactions of gut microbiota with functional food components and nutraceuticals. Pharmacological Research, 61(3), 219–225.
  22. Peluso, I., Romanelli, L., & Palmery, M. (2014). Interactions between prebiotics, probiotics, polyunsaturated fatty acids and polyphenols: diet or supplementation for metabolic syndrome prevention? International Journal of Food Sciences and Nutrition, 65(3), 259–267.
  23. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2018, July 26). Richtlijn voor de vezelconsumptie. Advies | Gezondheidsraad.
Sluiten